Kısa cevap: Hayır.
Uzun cevap aşağıda:
Günümüzdeki ulus ve kültür kavramları çerçevesinden geçmişe baktığımızda her Yunan Bizanslı, her Bizanslı da Yunan gibi görünebilir ("Yunanlı" diye bir kavram yok, yanlış kullanım). Ancak bu yanlış bir bakış açısı olur. Tarihte hiçbir Yunan Bizanslı değildi ve hiçbir Bizanslı da Yunan değildi.
Öncelikle şunu açıklığa kavuşturmak lazım: Bizans diye bir devlet yok. "Bizans" terimi, tarihçilerin neyden bahsettiklerini daha açık anlatabilmek için, Roma İmparatorluğu'nun belirli bir dönemine verdikleri isim. Dolayısıyla Bizans diye bir imparatorluk, devlet, siyasi yapılanma hiç var olmadı. Orası Roma İmparatorluğu devletiydi. "Doğu Roma" imparatorluğu da değil. Bu insanlar kendilerine yalnızca Roma İmparatorluğu dediler. Doğu veya Batı olarak isimlendirilmesi yine tarihçilerin kolaylık olsun diye uydurdukları bir klasman.
Peki, bizim Bizans olarak adlandırdığımız Roma İmparatorluğu'nun coğrafi olarak doğu alanlarındaki Yunanlar neydi?
Hiçbir şey değillerdi çünkü o dönemlerde Yunan, Yunanlı, Yunanistan gibi kavramlar yoktu. Örneğin M.S. 1100'lü yıllarda Atina'ya gitsek ve Yunan, Grek, Helen gibi kavramlardan bahsetsek, çok yüksek ihtimalle ne dediğimizi bile anlamayacaklardı. Henüz Helen, Yunan, Grek gibi böyle bir ulus birliği düşüncesi oluşmamıştı. Bu düşünce taa 1700'lü yılların sonuna kadar da oluşmayacaktı. "Yunan" Halkı diye bir şey yoktu. Dillerine bile Yunanca denmiyordu, o dilin adı "Koine" idi.[1]
Günümüzdeki Yunanistan coğrafyasının 1000 yıl öncesine gitsek ve yoldan geçen birine nereli veya ne olduğunu sorsak, ya doğduğu köyü söyleyecek, ya bağlı olduğu şehri söyleyecek (mesela "Korintliyim" diyecek) veya Archē tōn Rhōmaiōn (yani Roma İmparatorluğundan) daha da basitçe Romaioi (Romalı) diyeceklerdi.
1204 yılında, Konstantinopolis şehri 4. Haçlı Seferi sırasında işgal edilip imparatorluk dağıtıldıktan sonra, Roma İmparatorluğu günümüz Yunanistan coğrafyasıyla sınırlı kaldı. Bu dönemde, Haçlı İşgali sonrası kurulan Latin krallığına bir tepki neticesinde ilk defa geriye kalan Roma halkını tanımlamak için Helen ismi kullanıldı. "Onlar Latin ise biz de buyuz" deme ihtiyacı hissettiler. Ancak imparatorluğun Konstantinopolis'te tekrar tesis edilmesinden sonra bu Helen mantığı da unutuldu ve tekrar canlanması 600 yıl sürdü.
189 görüntülenme
