Hangi psikolojik mekanizmaların depresyona yol açabileceğiyle ilgili genel bir bilgi vereceğim.[2]
Öğrenilmiş Çaresizlik
Öğrenilmiş çaresizlik, Martin Seligman'ın deneylerine dayanır. Basitçe açıklamak gerekirse köpeklere elektrik şoku verilir ve şoktan kurtulmanın yolu diğer güvenli tarafa atlamaktır. Koşum bağlanmayarak hareketi kısıtlanmamış olan köpek grubu koşullanma sayesinde her elektrik şoku verildiğinde daha hızlı bir biçimde karşı tarafa atlamıştır fakat koşum bağlanarak hareketi kısıtlanmış olan köpek grubu ilk başlarda şok verildikten sonra ajıtasyon göstermiş, elektrik şoku sıklığı arttığında ise durumdan kurtulamayacaklarını anlamış ve hiçbir hareket tepkisi gözlenmemiştir yani bu köpek grubu çaresizliği öğrenmiştir. Bu köpek grubu koşumlar kaldırıldıktan hatta karşı tarafa gitmeleri için ödül verildikten, itelendikten veya tasmayla çekildikten sonra bile şoka razı olurcasına yerde kalmaya eğilimli olmuşlardır. İnsanlarda yapılan öğrenilmiş çaresizlik deneyleri tıpkı köpeklerinkine benzer sonuçlanmıştır. Eğer insanlar yaptıkları davranışın, sonucu değiştirmediğini öğrenirlerse kaçınmaya devam etmek yerine durumu kabullenirler. Depresif insanlar yaşamdaki olaylara aşırı kayıtsızdır kaçmaya veya bir şeyleri değiştirmek yerine onları kabul etmeye meyillidirler depresyon öğrenilmiş çaresizliğin bir versiyonu olarak görülebilir fakat teorinin eksiklikleri vardır örneğin çaresizliğe mahkum edilmiş insanlar bu çaresizliğin nedenini çevreye mi yoksa kendilerine mi yüklediğine göre genelleme ve depresyon düzeylerinde farklılık görülmüştür.[1]
Beck Depresyon Kuramı
Beck depresyonu: şema, bilişsel üçlü ve bilişsel çarpıtmalar bağlamında ele alır. İnsanlar doğduklarından andan itibaren şemalar geliştirir. Şema davranışsal veya bilişsel tepkiyi belirleyen organizasyonel yapılardır. Örneğin ailesinden kötülük gören çocuk herkesin böyle olduğuna dair bir şema geliştirir fakat arkadaşlarının ona kötülük göstermediğini öğrenirse şeması; ailem kötü arkadaşlarım iyi şeklinde gelişir ve yeni olaylar yaşandıkça bu şemalar değişebilir. Beck depresyonun nedenlerinden birinin küçüklükten itibaren gelişen sevgisizlik, değersizlik, yetersizlik gibi şemalar olduğunu ileri sürmüştür. Ayrıca depresif insanlar genellikle kendisi, geleceği ve dünyası hakkında olumsuz fikirlere sahiptir. kendisini yetersiz, dünyayı kötülük dünyası, geleceği ise karamsar görebilir. Depresyonda olan insanlar başlarına gelen olayları çarpıtabilirler örneğin ailesi ve arkadaşları ona sevgi dolu yaklaşırken hasta onların yaklaşımlarını görmezden gelerek onu eleştiren birisinin eleştirisini, değersiz biri olduğuna dair delil olarak görebilir.[2]
