Evrim Ağacı
Hem evet, hem hayır.
Saf bir şekilde yanan bir ateşin gölgesi olmaz, çünkü "gölge" dediğimiz şey, aksi yöndeki bir ışık kaynağından gelen ışığın bir cisim tarafından kesilmesi sonucunda, o kesintinin yaşanmadığı çevre kısımlara göre daha koyu/karanlık bir bölgenin oluşmasıdır.
Bu nedenle gölgenizin düştüğü tarafa doğru bir fener yakacak olursanız, gölgeniz de zayıflar (eğer diğer ışık kaynağı kadar güçlü bir ışık tutarsanız, tamamen kaybolur).
Ateş, sıradan bir cisim değildir: Her ne kadar bir rengi olduğu için "katıymış gibi" gelse de, aslında katı değildir, maddenin plazma hâlindedir. Dolayısıyla bir taraftan gelen ışığı diğer tarafa (duvara doğru) olduğu gibi geçirir. (Neredeyse olduğu gibi, buna en sonda geleceğim.)
Ama ateş sadece bu değildir: Aynı zamanda kendisi de zaten bir ışık kaynağıdır. Dolayısıyla kusursuz bir şekilde ayarlanmış dalga boyları dolayısıyla aksi yönden gelen ışığı %100 sönümleyecek olsaydı bile, duvar yönünde kendi ışığını saçacağı için ateş, herhangi bir gölgeye neden olamazdı - çünkü gölge için, onu kesen bir cisim gerekiyor, unutmayın. Dolayısıyla ateşin gölgesi oluşmaz. Bu, şu fotoğrafta görülüyor:
Ancak ateş, çok nadiren tamamen saf bir şekilde yanabilir. Çoğu durumda yanan maddenin ürettiği is ve kül gibi parçalar ateşle birlikte yukarı doğru saçılır. Bunların kendisi ışık kaynağı olmadıkları için ve ateşin içinde ve etrafında bulunmalarından ötürü ateşin duvar yönünde saçtığı ışığı kıstıkları veya kapattıkları için, duvarda ateşin hattını yansıtan hafif bir gölge oluşturabilirler:
Ayrıca tam bir "gölge" olmasa bile, ateşin olması gerektiği yerde bir şeyler olduğunu görebilirsiniz. Bu, gölgeden ziyade, ateş dediğimiz plazmanın ve bu plazma içindeki gazların kırınım indisinin etraftaki havadan farklı olmasından ötürü, arkadan gelen ışığın yönünü değiştirmesinden kaynaklı olarak oluşan bir bozulmadır. Yukarıdaki fotoğrafta dış hatta bunu da görebiliyoruz.
Aşağıdaki görselde fitilin hemen üzerindeki siyah gölge, tam yanmamış külden kaynaklanıyor. Ateşin izdüşümündeki değişik tonlar ise kırılma indisi farklılığından kaynaklı kırılmadan... Ama görüleceği gibi bunların hiçbiri, mumun gövdesi gibi bir gölge yaratmıyor.
Teoride ışığın gölgesi, kendisinden çok daha parlak bir ışıkla yaratılabilir. Eğer bir mumun üzerine, mumun saçtığından çok daha güçlü bir fener tutarsanız, hafif bir gölge ("kısmî gölge") yaratabilirsiniz - ama bunu görmek çoğu zaman çok zor olacaktır:
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.
