Araştırdığım kadarıyla hapşırmak, eskiden önemli bir tehlike olarak görülürmüş. İnsanlar yaşamanın sebebinin ruh olduğuna ve ruhun ise insanın başı içinde olduğunu asırlar boyu inanmıştır. Bu inanca göre hapşırmak bu hayati güce zarar verebilirdi ve insanlarda bu yüzden hapşuruklarını tutabilmek için her yola başvurmuşlardı. Aristo ve tıbbın babası olarak bilinen Hipokrat'ın öğretisiyle, M.Ö 4. Yüzyılda hapşurmanın ne olduğunu öğrenen insanların hapşıran kişilere " Sağlıklı yaşa ", " Çok yaşa" gibi sözler söyleme adeti başlar. Buna göre hapşırma, başın yabancı maddelere karşı bir savunma refleksidir ve bir hastalığın başlangıcı olduğundan hastalığının sonu kötü bitmemesi için bu sözler söylenir. Yaklaşık yüz yıl sonra ise Romalılar hapşırma ile ilgili inançlarını şu şekilde değiştirmişlerdir :
• İyi bir şeydir
• İnsanları hastalıklardan korur
• Hapşırığı tutmak hastalığın kuluçkaya yatmasına sebep olur.
Bu yüzden artık hapşıranlara tebrikler veya iyi şanslar denmeye başlanmıştır.
Hapşırmanın üzerine hapşıran kişiye çok yaşa denmesi bir çok kültürde yer alsada, İngilizlerin God bless you ( Tanrı seni takdir etsin) demesi çok ayrı bir yerdedir. 6. Yüzyılda bulaşıcı ve öldürücü veba hastalığı İtalya 'da tüm şiddeti ile başlamıştır. Bu hastalığın belirtisi ise hapşırmadır. Bu sebeple Papa tarafından bir yasa yayınlanmıştır ve hapşıranlara God bless you denmesi mecbur kılınmıştır. Aynı zamanda bu yasa gereği , eğer kişinin çevresinde ona God bless you diyebilecek kimse yok ise, God Help me ( Tanrı yardımcım olsun) denilmesi önerilmiştir.
Diğer bir adet ise çok yaşa diyen kişiye cevap olarak sende gör denilmesidir. Bunun anlamı , benim uzun yaşadığımı görecek kadar çok yaşadır.
Son olarak, " İyi yaşa" veya " Çok yaşa " gibi sözlerin söylenen kişi üzerinde bir etkisi olduğu kanıtı sanırsam yok. ( Ben de olmadığı görüşündeyim)
Kaynaklar
- Anonim yazar. Neden Çok Yaşa Denir. (20 Nisan 2017). Alındığı Tarih: 23 Ağustos 2022. Alındığı Yer: Ne Oldu | Arşiv Bağlantısı
