Evet zayıf insanların vücutlarındaki kan miktarı, daha iri insanların kan miktarından az olduğu için aynı miktardaki etil alkol ile genellikle daha çabuk sarhoş olurlar. İnsanların vücut kütlesinin yaklaşık %7-8'ini kan oluşturur yani 1 kilogram kanı 1 litre olarak hesaplayacak olursak 60 kilo kütleye sahip sağlıklı bir insanın vücudundaki kan miktarı yaklaşık 4.2-4.8 litre iken 80 kiloluk sağlıklı bir insanın vücudundaki kan miktarı yaklaşık 6.4 litreye kadar çıkabilir.[1]
Etil alkol molekülleri görece küçük moleküller olduğu için vücuda alındıktan sonra saniyeler içinde kana karışmaya başlarlar. Etil alkolün bir kısmı mideden, büyük bir kısmı ise ince bağırsaktan kana karışır. Kan dolaşımındaki etil alkol molekülleri beyindeki nöronların arasındaki iletişimi sağlayan bir Glutamat reseptörü olan N-methyl-D-aspartate (NMDA) reseptörüne antagonist olarak[2]bağlanır ve bu reseptörlerin iş yapmasını engeller. Ayrıca etil alkol beyindeki GABA (gama-aminobütrik asit) reseptörlerine agonist olarak bağlanır yani beyinde GABA yerine geçerek GABA reseptörlerini uyarır. GABA beyinde inhibitör nörotransmitter olarak görev alır yani beyinde yavaşlatıcı bir etkiye sahiptir. Dolayısıyla uyarılan GABA reseptörleri insanda rahatlama ve uyuşma etkisi yaratır.[3] Etil alkol bunlara ek olarak beyinde endorfin ve dopamin üretimini tetikler. Etil alkol bu sayede insanda mutluluk ve keyif hisleri uyandırır.[4]
Etil alkol miktarının kütlece derişimi yani birim hacim kan başına düşen etil alkol kütlesi daha fazla olursa beyinde daha çok reseptöre agonist ya da antagonist olarak bağlanır ve insanı sarhoş eder. Bu sebepten dolayı sarhoşluk miktarı genellikle "promil" yani mililitre kan başına düşen kandaki etil alkolün miligramı ile ölçülür. İlk başta bahsedildiği gibi zayıf insanların kan hacmi daha iri insanlara göre daha düşüktür. Böylece aynı miktar alkol ile zayıf bir insan genellikle iri bir insana göre daha çabuk sarhoş olur.
Kaynaklar
- A. Kaya. İnsan Vücudunda Kaç Litre Kan Vardır?. (17 Nisan 2019). Alındığı Tarih: 16 Şubat 2022. Alındığı Yer: TechWorm | Arşiv Bağlantısı
- J. H. Krystal. (2003). Altered Nmda Glutamate Receptor Antagonist Response In Recovering Ethanol-Dependent Patients. Neuropsychopharmacology, sf: 2020-2028. doi: 10.1038/sj.npp.1300252. | Arşiv Bağlantısı
- Camille Renzoni. Does Alcohol Increase Gaba?. (26 Temmuz 2021). Alındığı Tarih: 16 Şubat 2022. Alındığı Yer: The Recovery Village | Arşiv Bağlantısı
- Saba Başkır. Nasıl Sarhoş Oluruz?. (20 Ekim 2017). Alındığı Tarih: 16 Şubat 2022. Alındığı Yer: bilimveutopya.com.tr | Arşiv Bağlantısı