Bu soruyu sürekli düşündüm. Bilinç nedir? Bilincimiz atomlarımız ve kimyasallarımız ise herkesin beyni aynı şeylerden oluşuyor: çokça su, accık yağ, biraz protein vs. Herkesin beyni aynı ise bilinçleri neden farklı? Bu soruya cevabım şu oldu. Bilinç denen olgu, yaşanmışlıkların düşüncesi ve geleceğe dair kaygıdan ibaret.
Belki de milyonlarca kez başka bir hayvan olarak dünyada var oldum, o hayvanın sinir sisteminin hissiyatlarına sahip oldum ama hiçbir zaman bunu bilemeyeceğim. Söz konusu bu tartışma reenkarnasyon fikrinin alevlenmesine de neden oluyor.
Geçmişte var olup olmadığımı nerden bileceğim?
Buna da cevabım şu oldu. Bilemezsin ancak herkesin bilincinin farklı olduğunu anlayabilirsin. Yeni doğan bireyler birbirinden tamamen farklı bireyler tarafından yetiştirilip korunuyor. Yani her bebeğin ebeveyni onu farklı bir şekilde şartlandırıyor. O ebeveynleri de kendi ebeveynleri şartlandırıyor. O hâlde daha birkaç yaşındayken beyin organı hayata dair bazı tavırlar sergiliyor. Ve bu tavırlar iki farklı insan ne kadar “aynı hayatı” yaşarsa yaşasın detaylarda farklı düşüncelere sebep oluyor. Aynı durumlara farklı tepkiler veriyor. O hâlde bilinçlerin aynı duruma verdiği sayısız farklı tepkiler var ise ve dünyadaki insanlar ile oranlarsak bunu, neticede bilinç kavramının çeşitliliği sonsuza uzanıyor.