2019 Nobel Kimya Ödülleri, Lityum-İyon Pil Araştırmalarına Verildi!
- Özgün
- Kimya
- Bilim Haberciliği
Bu haber 5 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
10 Aralık 2019'da sahiplerine verilecek olan Nobel Ödülü’nün, “Kimya” dalında kazananları açıklandı. Söz konusu ödül, 3 kişiye paylaştırılmış durumda: John Goodenough, Stanley Whittingham ve Akira Yoshino.
John Goodenough, halihazırda “ilk lityum bataryayı yapan” isim. Kendisi, bu teknolojiyi 1970’lerde icat etti. Sayesinde, telefonlarımız gibi birçok teknoloji aletlerimizde bu Lityum-İyon bataryaları kullanmaktayız.
Stanley Whittingham ise, lityum bataryaların potansiyellerini iki katına çıkaran koşulları yarattı. Lityum pilde katot yapmak için kullanılan titanyum disülfür adlı malzemeyi geliştirdi. Bu sayede ise, lityum bataryaların kullanımında bizlere kolaylık yaratmış oldu.
Bir sonraki isim ise Akira Yoshino. Japon kimyager, ilk öncelikle saf lityum gereksinimini tamamen ortadan kaldırdı; sonrasında ise bataryaları yalnızca lityum iyonlarıyla çalışabilir hale getirdi. Bu da bizlere daha bir pratik kullanım sundu.
Fark ettiğiniz gibi bu senenin Nobel Kimya ödülleri “Lityum Bataryalar” üzerine çalışma yapmış bilim insanlarına verilmiş durumda. Hepimiz günlük hayatımızda bu teknolojiyi duyuyor ve kullanıyoruz. Peki biraz daha derine inersek, nedir bu lityum bataryalar? Bu bilim insanları tam olarak neyin üzerine çalışma yaptılar?
Lityum-İyon Pil Nedir?
Kısaca geçmişinden bahsedecek olursak, lityum elementi 1917’de Gilbert Lewis tarafından keşfedildi. Lityum-İyon pillerin icadı ise, bu keşiften çok sonra, 1991 yılında gerçekleşti. Bu piller, artık Nobel Ödüllü olan John Goodenough’un yönettiği Sony firmasındaki çalışma grubu tarafından icat edildi. Unutmamak gerekir ki Lityum-İyon piller, şarj edilebilir tek pil tasarımı değildir. Aslında birçok benzer tasarım bulunmaktadır. Fakat diğer pillere oranla avantajları biraz daha fazla olduğu için yaygın olarak tercih edilmektedirler.
Nasıl Çalışır?
Lityum iyon piller de diğer piller gibi üç ana bileşenden oluşurlar: anot, katot ve elektrolit. Katot, indirgenmenin (atomun elektron almasını sağlayan kimyasal tepkime) gerçekleştiği elektrottur. Anot ise yükseltgenmenin (atomun elektron vermesini sağlayan kimyasal tepkime) gerçekleştiği elektrottur. Pillerde anot negatif, katot ise pozitif yüklü elektrottur.
Pozitif elektrot (katot), genellikle lityum kobalt dioksit (LiCoO2) veya daha modern pillerde lityum demir fosfat (LiFePO4) gibi bir bileşikten üretilir. Negatif elektrot (anot) ise genellikle karbon (grafit) yapılıdır. Elektrolit isimli kimyasal sıvının yapısı ise pilden pile oldukça geniş bir yelpazede değişebilmektedir.
Şarj olurken, lityum iyonları pozitif elektrottan negatif elektrota, elektrolit üzerinden hareket eder. Gidecek daha fazla iyonunuz kalmadığında şarjınız tamamlanmış demektir ve kullanıma hazırdır.
Deşarj olurken de bu olayın tersi olur. Yine elektrolit üzerinden, lityum iyonları negatif elektrottan, pozitif elektrota akar. Bütün iyonlar pozitif elektrotta biriktiğinde şarjınız bitmiş olur ve tekrar şarj etmeniz gerekir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
20
-
5
-
4
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- C. Woodford. Lithium-Ion Batteries. (1 Ocak 2018). Alındığı Tarih: 16 Ekim 2019. Alındığı Yer: Explain That Stuff | Arşiv Bağlantısı
- Nobel Prize. The Nobel Prize In Chemistry 2019. (16 Ekim 2019). Alındığı Tarih: 16 Ekim 2019. Alındığı Yer: Nobel Prize | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/12/2024 06:31:58 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7391
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
