Yapay Zeka, Ünlü Bir Latin Yazıtı Hakkında Yeni Detaylar Ortaya Çıkardı!
ScienceNews
- Basın Bildirisi
- Uygulamalı Yapay Zeka
- Epigrafi
Bir yapay zeka sistemi, iki bronz sütunun üzerine işlenmiş ve Roma tarihi boyunca kopyaları yapılmış en ünlü Latin yazıtlarından biri olan Res Gestae Divi Augusti (Tr: "Yüce Augustus'un Fiiliyatı", "Augustus'un Eylemleri") isimli yazıt hakkında yeni detaylar ortaya çıkardı. Araştırmacılar, otobiyografik olduğu düşünülen yazıtı analiz etmek için Aeneas adlı bir yapay zeka kullandı. Diğer Latin yazıtlarıyla karşılaştırıldığında Augustus'un Eylemleri, Romanın yasal belgelerinde kullanılan dil ile benzerlikler gösteriyor. Ayrıca, emperyal siyasi söylemler veya emperyal gücü sürdürmeye yönelik bir mesajlar içeriyor. Google DeepMind'da bilgisayar mühendisi olarak çalışan ve bu makalenin ortak yazarı olan Yannis Assael şöyle söylüyor:
Bu, sadece başarılı bir çalışma değil; tarihi araştırma metodumuzu da değiştiren bir buluştur.
Assael ve ekibi daha önce antik Yunan yazıtlarını restore ve kategorize etmeye yarayan Ithaca isimli bir yapay zeka sistemi geliştirmişti. Adını Romalıların efsanevi atası, Truva kahramanı Aeneas'tan alan sistem ise Ithaca'nın sistemi ile benzer şekilde çalışıyor ancak Yunanca yerine Latince kullanıyordu.
Aeneas, Latin yazıtlarından oluşan bir veri tabanının içindeki yazılarla girdi olarak verilen bir yazı arasında benzerlik bulmak için üretken sinir ağları olarak bilinen bir yapay zeka sisteminden yararlanıyor. Nottingham Üniversitesinde tarihçi ve makalenin ortak yazarlarından biri olan Thea Sommerschield geliştirilen sistem hakkında şunları aktarıyor:
Bu sistem, metinsel ve görsel analiz kombinasyonlarını kullanarak uzmanların parçalanmış Latin yazıtlarını bir araya getirmesine, yorumlamasına ve atfetmesine yardımcı oluyor. Yazıtlar yazının görüldüğü ilk yerlerden biridir; çünkü antik düşünce, toplum ve dil hakkında ilk elden kanıt sunarlar.Bu yüzden antik yazıtlar tarihçiler için çok değerlidir.
Bir çalışma, epigrafistlerin (yazıt bilimcilerin) Aeneas sistemini bir yazıtın konumunu ve muhtemel yaşını belirleme gibi anahtar görevlere yardım etmesi için kullandıklarında büyük ölçüde daha doğru ve hızlı sonuçlar elde ettiğini ortaya çıkarmıştı.
Aeneas, Augustus'un Eylemleri yazıtı ile milattan önce onuncu ve birinci arasında yazılmış Roma yazıları ve milattan sonra onuncu ve yirminci yüzyıllar arasında yazılmış yazıtlar arasında benzerlikler buldu. Bu belirsiz tarihler, Augustus'un Eylemleri yazıtının tam olarak hangi tarihte oluşturulduğu hakkında uzmanlar arasında anlaşmazlıklar yaratıyordu fakat Aeneas'ın bu tarihleri modellemedeki rolü dikkatleri kendine çekti. Sommerschield konu hakkında şunları söylüyor:
Aeneas'ın bu akademik tartışmayı ortadan kaldırışı bizim için heyecan verici bir sonuçtu.
Klasik tarihçiler Jackie Baines ve Edward Ross, Aeneas hakkında bir mailde şunları söylüyor:
Aeneas, yapay zeka araçlarının kullanımına insan müdahalesinin entegre edilmesinin önemini ortaya koyan akılalmaz bir projedir. Yazıtları analiz etmek için kullanılan yöntemler genelde aşırı zaman tüketen yöntemlerdir ve Aeneas gibi yapay zeka sistemleri uzmanları angarya işlerin birçoğundan kurtarır. Yapay zeka, araştırmacıların antik dünya içinde bağlantılar kurmaya daha fazla zaman ayırmasına olanak tanıyor.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
3
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- T. Metcalfe. Ai Reveals New Details About A Famous Latin Inscription. (23 Temmuz 2025). Alındığı Tarih: 11 Ağustos 2025. Alındığı Yer: ScienceNews | Arşiv Bağlantısı
- Y. Assael, et al. (2025). Contextualizing Ancient Texts With Generative Neural Networks. Nature. | Arşiv Bağlantısı
- Y. Assael, et al. (2022). Restoring And Attributing Ancient Texts Using Deep Neural Networks. Nature. | Arşiv Bağlantısı
- Ananya. Generative Ai Grabbed Headlines This Year. Here’s Why And What’s Next. (11 Aralık 2025). Alındığı Tarih: 11 Ağustos 2025. Alındığı Yer: ScienceNews | Arşiv Bağlantısı
- J. Barbuzano. A Lost Civilization’s Partial Alphabet Was Discovered In A Social Media Post. (24 Haziran 2024). Alındığı Tarih: 11 Ağustos 2025. Alındığı Yer: ScienceNews | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/08/2025 22:08:34 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/21205
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
