Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Abdulkadir Özcan
Üye 17 Kasım 3 Cevap
2

Türkçede -sal -sel eklerinin etimolojisi nereden gelmektedir? Bu eklerin doğru kullanımı nedir?

Türkçede bu ekler “ile alakalı” gibi bir anlam katmaktadır. Örnek; Tarihsel kelimesi tarih ile alakalı anlamına gelir o halde “ben duygusalım” cümlesi ben duygu ile alakalıyım gibi garip cümle oluyor. Burada saçmalık var. Duygusal olarak hassas kişeler ben duygusalım diyebiliyorsa, parasal sorunları olan kişiler de ben “parasalım” desin o halde.
710 görüntülenme
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Tüm Reklamları Kapat
3 Cevap
Mustafa Merthan Merdoğlu
Diksiyon ve Dil Eğitimim Var 25 Kasım

Sel-Sal eki esasında bir ek değil. "Yüzey" anlamına gelen eski Türkçe bir kelime.[1] Bildiğimiz deniz taşıtı olan "sal" da buradan geliyor. Ve Türkçede bu kelime bazı kelimelerle birleşerek yeni kelimeler oluşturabiliyor. Örneğin "göksel" gökyüzey anlamına gelir, "kumsal" ise kumyüzey. Yani aslında doğru kullanımı yalnızca bu ve buna benzer birkaç kelimededir. Zamanla anlamı genişlemiş ve her sözcüğün sonuna getirilir olmuş. Duygusal, Kamusal, Siyasal gibi kelimelerde "yüzey" anlamı kaybolduğu için zamanla bir ek haline gelmiş. Şahsen az önce örneğini verdiğim artık çok yaygınlaşmış kullanımlarla bir derdim yok, zaten onlar olmadan konuşmak bile çok zor. Ancak bazı abesle iştigal olduğu her hâlinden belli yerlere bu ek getirildiğinde çok sinirleniyorum. Özellikle de dili doğru kullanıp örnek olması gereken çevirmenler ve editörlerce bu hata yapılınca. Örneğin birçok kitapta ahlaksal ya da dinsel diye uydurulmuş kelimelerle karşılaşmışsınızdır. Bu kelimelerin kökeni Türkçe değil Arapçadır. Ve Arapça bu kelimelere ise yine Arapça doğru eki kondurduğumuzda ortaya çıkan doğru kullanım ahlâki, dini şeklinde olacaktır.

114 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun. Türkçemize Sızan Çirkinlik: Sel/Sal Ekleri. (9 Aralık 2017). Alındığı Tarih: 25 Kasım 2024. Alındığı Yer: youtu.be | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
6
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Erdem Sezdi
Erdem Sezdi
102K UP
"Öğrenciyim" 21 Aralık

Bu ek, Dil Devrimi sürecinde ortaya çıkmış bir ektir. Sevam Nişanyan'ın görüşüne göre bu ek Fransızca Universel kelimesinden serbest çağrışım yoluyla türetilmiştir[1] ki bu bence oldukça mantıklıdır. Çünkü Sırpça králitsa sözünden hareketle "-ıça" şeklinde bir ekin varlığı kabul edilmiş ve tanrıça sözcüğü türetilmiştir.[2]

Kaynaklar

  1. Sevan Nişanyan. +Sal - Nişanyan Sözlük. Alındığı Tarih: 21 Aralık 2024. Alındığı Yer: Nişanyan Sözlük | Arşiv Bağlantısı
  2. Sevan Nişanyan. +Iça - Nişanyan Sözlük. Alındığı Tarih: 21 Aralık 2024. Alındığı Yer: Nişanyan Sözlük | Arşiv Bağlantısı
2
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Boanak Boanak
Sadece bir müzisyen; yabancı dilde şarkı söylüyor. 1 ay önce

Sel, Sal eki Dil Devriminde nispet eki olarak yaygınlaşmıştır.Öncesinde Anadolu Türkçesinde Kumsal, Uysal gibi sözcüklerde yaşar. Hint Avrupacı ve Ümmetçi etimoloji bu ekin etimolojisini yapamadığı gibi ekin Türkçe olduğuna da olasılık veremez. Ek-Kök ayrımından çok sözcük benzerliğine önem verip Türkçeye burdan geçmiştir derler tersini düşünmezler. Atatürkçü etimoloji için yadsıdıkları Güneş dil ve Türk Tarih Tezini benimseleri gerekiyor. Üzeri örtüldüğü için günümüzde daha yeni yeni aydınlanıyor. Atatürkçü etimolojiye göre sel, sal eki birleşik ektir. +-Sa- eki hem adlara hem eylemlere gelir, örnek sevsemek (sevmek istemek), susamak (su istemek) gibi.. - l+ eki ise yalnızca eylemlere gelir ad kökü eylem yapmanız gereklidir. Örnek Yaşıl"Yeşil" (Yaşı- l, yaşımaktan), Tükel"tam, bütün"(Tüke-l, tükemekten"bitmek")... gibi. İki ekin birleşimi hem adlara hem eylemlere eklenme olanağı verir. [1]

Kaynaklar

  1. Yıldız Kocasavaş. (2013). +Sa-/+Se- İsimden Fiil Yapma Eki Ile -Sa-/-Se- Fiilden Fiil Yapma Eki Ve Genişlemiş Şekilleri. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. | Arşiv Bağlantısı
4
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close