Taşlar ve kayalar tam olarak nasıl ve kaç yılda oluşur?

Kayalar, türlerin göre farklı biçimlerde ve sürelerde oluşur. Ve zaten, kayaçlar, oluşum biçimlerine ve bununla bağlı olarak oluşum sürelerine göre sınıflandırılır.

Neticede yerkabuğunun altında mağma var ve tüm kayalar, bu mağmanın soğuması ile oluşuyor. Bu ilk kayaç çeşidi. Bunlara mağmatik ya da püskürük deniyor. Mağmadan gelen akışkan lavlar bir şekilde soğuyorlar ve kayaç oluşturuyorlar. Suyun soğuyup donması gibi. Bu iki şekilde oluyor. Ya lavlar, yanardağ patlamaları gibi jeolojik olaylarla yer yüzüne çıkıyorlar. Bu durumda genellikle soğuma hızlıca oluyor. Çünkü bin derecelik bir sıcaklıktan yer yüzüne çıkıyor bu lavlar. Bu durumda bu oluşum süresine, karşılaşılan sıcaklığa göre saniyeler, dakikalar ya da saatler diyebiliriz. Çıkan lav, suyla hatta buzla temas ederse saniyeler içinde katılaşıp kayaç oluşturur. Ya da yeryüzünün alt tabakalarında daha uzun sürelerde katılaşabiliyorlar.

Diğer kayaç tipi ise tortul kayaç dediğimiz kayaçlar. Bunların oluşması uzun sürüyor. Kum, toprak, kil gibi, kayaçların parçalanması sonucu oluşan küçük taneli yapıların basınç altında uzun süreler kalması ve sertleşmeleri sonucu oluşan kayaçlar. Binlerce, milyonlarca yıl sürebilir bu. Fosiller de bu kayaçların içinden çıkıyor.

Son tür kayaç ise başkalaşım kayaçları (metamorfik) dediğimiz grup. Bunlar, bir kayacın, çeşitli etkilerle yapıbozmuna uğraması ile oluşan kayaçlar. Hemen örnek vereyim: Kireçtaşı... Kİreçtaşından bir ana materyal ve alan düşünelim. Buranın yakınında bir yanardağ patlarsa bu araziye lav akarsa, lavın bin derecelik sıcaklığı bu kireçtaşını mermere dönüştürüyor. Çok yüksek sıcaklık, kireçtaşının kimyasal yapısını bozup başka bir kristal yapıya dönüştürüyor. Bu da hızlıca olan bir süreç. Saatler ya da günler denebilir. Zaten bir bölgede, görece taze püskürük kayaç var ise yüksek olasılıkla o tabakanın altında metamorfik bir kayaca rastlanıyor. Nedeni de o püskürük kayacın altındaki kayacı başkalaşım kayacına dönüştürmesi.

Kabaca böyle... Yani kayaçlar türlerine göre farklı sürelerde oluşurlar. Aşağıda basit bir kaynak vereceğim. Kısa bir google araması ile siz de sayısız kaynak bulabilirsiniz.