Toprak; Yerleşik hayatın mimarı ve o dönem için tek yaşam kaynağı.
Mitler ya da daha geniş ifadesi ile mitolojiler, kültür adını verdiğimiz birikimin ilk nüveleridir. Tıpkı dans, şiir ve büyü gibi.
Dolayısı ile kültür dediğimiz şey öncelikli bir birikimin ürünü olmak zorundadır. Birikim için birikimin sağlanacağı kısmen de olsa sabit bir zemin gerekir.
Birikimi (kültürü) çok katlı bir inşaata benzetirsek; temelini Afrika'da, ilk katını Asya'da, ikinci katını Avrupa'da, çatı katını Amerika'da inşa edemeyiz.
İnşaatın çok katlı bir binaya dönüşmesinin tek koşulu sabit bir coğrafyadır.
Bunun evrimsel tarihimizdeki karşılığı ve istisnasız tüm coğrafyalar için, avcı toplayıcı göçebe toplumdan, tohumun keşfine bağlı olarak yerleşik yaşama geçiştir
Tohum toprak ister. Toprak berekettir, hayattır. Nitekim yerleşik hayata geçiş insan nüfusunda muazzam bir patlamaya vesile olmuştur. Yani türümüz için toprak bir bakıma yaşamın kendisi ile eşdeğerdir.
Halı hazırda çağımızda bile temel olan yaşamsal kaynak topraktır ve (ister yer altında gizlediği hazineleri ister yer üstündeki yaratım-üretim potansiyeli nedeni ile) savaşların ana sebebidir.
Parçaları birleştirdiğimizde; yerleşik yaşam, onu mümkün kılan yaşamsal kaynak toprak ve yerleşik yaşamın ürünü kültür.
Hele ki ilk keşfedilip yerleşik yaşama geçildiğinde nüfusta patlamaya sebep olmuşsa, haliyle yaşamın topraktan fışkırması tüm mitolojilerin ana esin kaynağı olacaktır. Kil, çamur yahut toprak doğal olarak ham maddemiz var sayılacaktır.
Halen avcı toplayıcı gelenek ile varlığını sürdüren türdeşlerimiz var. (Avustralya-Aborjinler)
Geniş kapsamlı mitolojileri olduğunu sanmıyorum. Fakat asgari düzeyde yaşamsal anlatıları mutlaka vardır. Araştırılmış mıdır bilemem, fakat araştırılması durumunda bu ilkel kabilelerin, insanın var oluşuna yönelik toprak içerikli bir anlatılarının olacağını düşünüyorum. Olsa olsa ağaca, savana, nehire ve avladıkları, onlara can veren hayvana yönelik olur diye düşünüyorum.
Kaynaklar
- Zubritski, et al. (2011). İlkel Topluluk, Köleci Toplum, Feodal Toplum (Kapitalist-Öncesi Biçimler). Yayınevi: Sol Yayınları. sf: 232.