Metafizik tam olarak nedir?

Metafizik, günümüzde felsefedeki anlamından farklı imalara sahip olan bir terim. Günlük hayatta metafizik denince pek çok insanın aklına gelen ilk şeyin fizikötesi, doğaüstü, mistik, okültist, ‘uçuk kaçık’ şeyler olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle felsefeyle ilgilenen biri metafizik çalıştığını söylediği zaman birbirine zıt iki tür tepki geldiğini görüyoruz. Ya bu kişinin saçma sapan şeylerle uğraştığı, bir tür bilim karşıtı olduğu ve ‘uçuk’ bir takım inançlara sahip olduğu düşünülüyor; ya da metafiziğin gündelik hayattaki anlamına sıcak bakan insanlar bu kişiyi ‘kendilerinden biri olduğu’ düşünülüyor.

Ancak felsefedeki anlamıyla metafizik böyle bir şey değil. Burada metafizik teriminin gündelik kullanımının yanlış olduğunu ve felsefedeki kullanımının doğru olduğunu söylemek istemiyoruz. Sadece bu yazıda kastettiğimiz anlamıyla metafiziğin farklı bir şey olduğunu söylüyoruz. Ancak kastettiğimiz şey bir metafizikçinin doğaüstü inançlarının olamayacağı ya da bilim karşıtlığı yapamayacağı da değil. Kastettiğimiz şey, bunların felsefedeki anlamıyla metafiziğin asli unsurları olmadıkları...

Peki felsefedeki anlamıyla metafizik nedir? Metafizik, felsefenin üç ana alt dalından biridir. "Felsefe Ağacı" yazı dizisinin önceki yazılarında da gördüğümüz üzere bu üç ana alt dal etik ya da ahlak felsefesi, epistemoloji ya da bilgi felsefesi ve metafiziktir. Birazdan göreceğiz ki metafiziği tanımlamak ve metafiziğin sınırlarını net bir şekilde çizmek, etik ve epistemolojiye nazaran daha zordur. Çünkü etik ve epistemoloji belli ilgi alanlarına sahipken (mesela epistemoloji bilgiyle ve etik ahlakla ilgilenirken), metafiziğin ilgi alanlarını belli bir kavramla sınırlamak mümkün değildir. Metafizik tanımlanırken bu alanın varoluşun doğasına dair en genel ve en temel felsefi sorularla ilgilenen felsefe alt dalı olduğu gibi ifadeler kullanılır ancak bunun oldukça muğlak olduğu ve alanın doğası hakkında pek bilgi vermediği aşikar. Dolayısıyla metafiziği tanımlamak için daha net önerilere ihtiyacımız var.