Eklemler bir dizi farklı ses çıkarabilir. Bu seslerden en tanıdık olanı, eklem çıtırdamasının tek ve oldukça yüksek, patlama benzeri sesidir.
Diz gibi eklemler, eklemin yağlanmasına yardımcı olan sıvı dolu bir kapsülle çevrilidir. Diğer sıvılar gibi eklem sıvısı da çözünmüş, çoğunluğu karbondioksit olan bir gaz içerir. Eklem kapsülünün hacmini artıran hareketler sıvı üzerindeki basıncı azaltır ve çözünmüş gazın çözeltiden çıkıp kabarcıklar oluşturmasına sebep olur. Bu kabarcıkların içindeki gaz çok düşük bir basınçtadır. Eklem sıvısı düşük basınç alanına akarak kabarcığı patlatır ve duyduğunuz çıtlama sesi formunda enerji açığa çıkarır. Bu sürecin teknik adı kavitasyondur ve oluşan kabarcıklar röntgende de görülebilir.
Kabarcıklar oldukça hızlı bir şekilde oluşmaktadır. Patladıktan (çıtladıktan) sonra ise içerdikleri gaz eklem sıvısı içinde yeniden çözünür; 15-20 dakikalık bir süre sonunda tekrar kabarcıklar oluşur ve tekrar patlayabilirler.
Önemli bir konu da bu patlamaların eklemlere zarar verip vermediğidir. Baloncukların patlamasıyla açığa çıkan enerji çok düşük miktarlardadır ve uzmanlar bu kadar düşük enerjilerin eklem yapısına doğrudan zarar veremeyeceğini belirtmektedir. Ellerini sürekli çıtlatan kişiler üzerinde yapılan çalışmalar, bu kişilerin yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde artrit risklerinde bir artış olmadığını bulgulamaktadır. Ancak bu kesin olarak kanıtlanmamıştır ve insanlar eklemlerini çıtlatmaya çalışırken eklemlerine zarar verebilmektedir. Bu çerçevede eklemlerinizin uzun yıllar boyunca kullanılacağını da düşünerek iyi bir amaca hizmet etmeyen (ve birçok kişinin can sıkıcı bulduğu) bu eklem çıtlatma işinden kaçınmak en iyisidir. Vücudunuzla ilgili her şeyde olduğu gibi, olağandışı sesler veya vücudunuzdaki diğer değişikliklerle ilgili endişelerinize yönelik en iyi kaynak doktorunuzdur.[1]
Kaynaklar
- M. D. Baustian. Why Do Your Bones Crack When You Walk Up Or Down Stairs Sometimes?. Alındığı Tarih: 16 Kasım 2022. Alındığı Yer: Cornell Center for Materials Research | Arşiv Bağlantısı
