Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Murad Abi
Üye 8 Mayıs 2020
1

Levhalar birbirine neden çarpar?

Levhalar bir birine neden çarpar? Tabii bunun sonucunda dağlar oluşuyor, fakat neden böyle bir şey oluyor? Neden levhalar bir birine çarpma gereği duyuyor?
322 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Ufuk Derin
Öğrenci-Okur 8 Mayıs 2020

Bu soruyu cevaplamak için soruyu daha temel şekilde "Neden hareket eder?" olarak da sorabiliriz.

Dünya'nın kabuk kısmını devasa 12 civarında plaka ile kaplıdır. Bu plakaların üzerinde kıtalar ve okyanuslar bulunur. Plakaların hareketiyle birlikte hem kıtalar, hem okyanus tabanları hareket eder. Peki bu hareketin kaynağı nedir?

Şekilden de görebileceğiniz gibi Dünya'nın çekirdeğinde son derece yoğun (5.5 kg/m3), 4000 santigrat derece civarında eriyik halde bulunan malzeme bulunur. Çoğunlukla demir ve nikelden oluşan çekirdek, kendi etrafındaki dönüşü sayesinde Dünya'ya manyetik alanını kazandırır. Ayrıca Dünya'nın üst kısımlarına sıcaklık verebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Çekirdekten yayılan bu yüksek sıcaklık, ortalama 15-20 santigrat derecede bulunan kabuk ile çekirdek arasındaki bölgenin "magma" adı verilen erimiş mineral ve kaya yapılarından oluşmasını sağlar, bu bölgeyi sürekli eriyik halde tutar. Ancak sıcaklık, çekirdekten kabuğa (yüzeye) gittikçe düşer, magmanın sıcaklığı azalır.

Bu sıcaklık farkı, daha sıcak olan alt kısımlardaki magmanın çekirdekten aldığı ısıyla daha da sıcaklığını arttırarak yükselmesi; kabuğa yakın olan soğuk kısmınsa daha sıcak olan alt tarafa doğru hareket etme eğilimi sonucunda "konveksiyon akıntıları" adı verilen döngüler oluşur.

Görsel
Görsel
Evrim Ağacı

Görselden de görülebileceği gibi, döngülerin ısınan sıcak tarafları yükselir, soğuyan tarafları ise aşağıya iner. İşte yüksek yoğunluktaki magmanın bu döngüsel hareketi, kabuk bölgesinde soğumuş magma olarak düşünebileceğimiz plakaların sürtünme etkisiyle farklı yönlere hareket etmesine neden olur. Plakaların bu hareketi, çarpışmalara ve ayrılmalara sebep olur.

Bu çarpışmalar sonucunda hem depremler ve dağlar oluşur, hem alta giren plakalar eriyerek magma haline dönüşür. Ayrılmalar sonucunda ise volkanik aktivite yüzeye ulaşır. Hem çarpışmalar, hem de ayrılmalar görselde yeşil oklarla gösterilmiştir. Ayrıca bir plaka üzerindeki "kıta" (continent) kısmı da belirtilmiştir. Kıtalardan geri kalan alanda okyanuslar bulunur. Elbette bu görsel temsilidir; ancak plakaların üstü çoğunlukla okyanuslardan oluşur.

Bu konveksiyon akıntıları, Dünya ortamının sürekli ve aralıksız olarak değişmesiyle sonuçlanır. Çünkü hem Dünya'nın üzerinde yaşam olan bölgesi sürekli hareket halindedir ve dinamiktir; hem de volkanik aktivite sonucu iklimsel parametreler sürekli değişim halinde kalır. İşte bu çevresel değişimler de, kaçınılmaz bir şekilde biyolojik evrimi tetikler.

169 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Evrim Ağacı. (8 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 8 Mayıs 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close