Josef Stalin neden milyonlarca insanı katletti?

Stalin hakkında söylenen böyle iddiaları okudukça öfkelenmeden edemiyorum. Stalin propagandası yapıldığı kadar zalim ve barbar bir insan değildi. Tam tersine 1 kişiyi öldürttüyse 1000 kişiyi yaşatan, Sovyetler Birliğini fazlasıyla kalkındıran, doğru kararlarla savaşlarda büyük başarılar kazanan çok değerli bir liderdir. 1978 yılında yayınlanan (Tarihin Akışını Değiştiren 100 İnsan-Michael H. Hart) kitapta en etkili 66. İnsan seçilmiştir ve tarihsel olarak büyük şeyler başarmıştır. Bir kere Stalin olmasaydı Sovyetler Birliği bu kadar kalkınamazdı ve güçlenemezdi. Eğer Stalin olmasaydı 2. Dünya Savaşı’nı Naziler kazanırdı ve dünyada faşistleri durdurabilecek hiç bir güç olmazdı. Yani insanlık bir nebze olsun rahat yaşayabiliyorsa bunu Stalin’e borçludur.

Bu kadar övdüğümüz yettiyse bir de hatalarından bahsetmek gerekir. Stalin militarist ve sert bir liderdi. Hoşuna gitmeyen insanları öldürmekten çekinmezdi. Hani bu başarıları yaparken çok fazla insan ezildi ya da öldü. Ama şunu söylemek isterim ki abartıldığı kadar fazla insan öldürülmedi. 20 milyon insanı öldürdüğü söyleniyor, daha neler! Arkadaşlar ne kadar totoliter bir yönetim olursa olsun, her yönetici halkın desteğini almak zorundadır ve kimse halkına zulmetmek istemez. Öyle sadece kafasına göre önüne geçeni öldüren bir lider tarihin hiçbir döneminde hayatta kalamaz.

Stalin kendi yönetimi boyunca toplu şekilde can kayıplarının yaşandığı 4 büyük olay olmuştur.

1- Gulaglar ve toplu çalışma kampları

Stalin yönetimi boyunca 1934-1950 yılları boyunca çeşitli sebeplerden dolayı insanları zorla toplama kamplarına atarak insanlık dışı şartlarda çalışmaya zorlamıştır. 1934-1950 yılları arasında 1994’de yayınlanan Rus kaynaklarına göre 600.000-1.000.000 kadar insan çalışma kamplarında ölmüştür. Bu kadar fazla sayıda mahkûmun hepsi suçlu olamaz. İllaki içerisinde masumlar da vardır. O dönemde yargılanan insan sayısı yaklaşık 3 milyon kişi sorguya çekilmiştir. Yani 194 milyon nüfusluk Sovyetler Birliğinde %0,515’i öldürülmüştür.

Bu elbette çok büyük bir sayı küçük değil ama bir de o dönemin şartlarını düşünelim. O dönemde 2. Dünya Savaşı sırasında birçok insan Sovyetler Birliğine ihanet edip Nazi saflarına geçmiştir. Mesela eski Ukrayna’daki toprak sahipleri, Sovyetlere düşmanlık besleyenler, devrim düşmanları derken bir sürü insan düşmana yardım etmiştir. Bir de o dönemdeki devletler vatandaşlarına daha acımasız davranıyordu. İnsan öldürmek daha kolaydı, toplu katliamlar da daha yaygındı.

2-1932-1933 Sovyet kıtlığı

Adından da anlaşılacağı gibi büyük kıtlıkta birçok Sovyet köylüsü ve vatandaşı ölmüştür. Bu konu biraz tartışmalı ve net bir bilgim yok. Ancak bazı kaynaklar Stalin’in bilinçli bir şekilde bunu başlattığını ya da buna engel olmak için yeterince çaba göstermediğini söylüyor. Bazı kaynaklarsa Stalin’i bundan sorumlu tutmuyor. Açıkçası net bir bilgim benim de yok ama sonuç olarak büyüme döneminde büyük bir can pazarı yaşanıyor. J. Arch Getty ve Oleg V. Naumov’e göre sayılar çok değişkenlik göstermekle beraber 700.00-6.000.000 kişinin öldüğü tahmin ediliyor.

3-Yargısız İnfazlar

Lenin’in ölümünden sonra Sovyetler birliğinde bir güç yarışı başlamıştır. Sultan Galiyev, Stalin ve Troçki arasında büyük bir siyasi kriz oluşmuştur. Galip olan Stalin çıkmıştır, Galiyev öldürülmüş Troçki de sürgün edilmiştir. Troçki Kızıl Ordu’nun kurucusudur ve birçok bölgede taraftarları vardı. Stalin 1936-1938 yılları arasında Troçki taraftarlarını iç güvenlik tehdidi ve otoritesini sağlamlaştırmak amacıyla yargısız infazla bulunmuştur. Ölü sayısı tahmini 700.00-1.200.000 kişi öldürüldü.

4- 1946-1947 Sovyet kıtlığı

Dünya Savaşı sonrasında Sovyetler Birliği çok kayıp vermiş, birçok şehir yıkılmış ve savaşın masrafı çok büyük olmuştur. Bu sebeple savaş sonrası Sovyetler çok büyük kıtlık sorunları baş göstermiştir. Birtakım tarihçiler Stalin’in beceriksizliği yüzünden kıtlığın çıktığını ve herkesi doyurabileceğini iddia ediyorlar (mesela Cormac Ó Gráda). Ölen insan sayısı 500.000-900.000 arası. Ne kadar payı vardır bilinmez lakin Stalin bu olaydan sorumlu tutuluyor. Ne kadar payı olduğunu bilemem lakin savaş sonrası ülke çok da iyi durumda değildi ve ne kadar Stalin suçluydu bilemiyorum.

SONUÇ

Stalin ne kadar başarılı bir lider olsa da az gaddar da değildi. O dönem içerisinde Sovyetlerin başına çok felaket gelmiştir ve belki bu yöntemleri uygulamasa daha fazla insan ölecekti. Bunu bilemeyiz ama Sovyetleri gerek ekonomik gerek asgari gerek bilim yönünden geliştirmiştir. Yönetimi boyunca 10 milyona yakın insan ölmüştür. Tabi ki her yöneticinin hataları olmuştur, kötü yönleri olmuştur. Stalin’in de olumlu ve olumsuz özellikleri vardı. Olumsuz özelliklerinin başında zalim olması geliyor.