Dünya, adını Roma ya da Yunan mitolojisinden almayan tek gezegendir. İngilizcedeki "Dünya" anlamına gelen "Earth" sözcüğünün tam olarak nereden geldiği bilinmemektedir; ancak kökenlerinin Eski İngilizce ve Germenceye dayandığı düşünülmektedir. Earth, İngilizcede aynı zamanda toprak anlamına da gelmektedir. Fakat Roma Mitolojisi'nde Toprak Tanrısı Tellus'tur. Yunan Mitolojisi'nde ise Gaia. Bu nedenle, Roma Mitoloji'sinden türetilen bazı sözcüklerde Dünya "terra" olarak da anılmaktadır. Keza bazı dillerde ve inanışlarda Dünya'dan Gaia olarak da bahsedilmektedir. Örneğin "toprak ana" olarak dilimize geçen kalıbın orijinali terra mater olarak bilinir. Bu karmaşıklıktan ötürü Dünya'nın ismi birçok dilde birçok farklı şekilde anılmaktadır.
Türkçede gezegenimizin ismi neden "Dünya"? Gelelim buna:
Dünya sözcüğünün etimolojik kökenleri Farsçadaki donyâ (دنیا), Arapçadaki dunyā (دنيا) sözcüklerine dayanır. Orijinali Arapça olanıdır; ancak sadece Persçe ve Türkçede değil, Dari, Paşto, Bengalce, Punjabi, Ürdü, Hintçe, Yunanca, Kürtçe, Aramice ve hatta Malezya dili, Endonezya dili ve Nepal dilinde de bu şekilde (ama kimi zaman başka anlamlarda) kullanılmaktadır.
İslam dinine göre de, birçok diğer dini inanışta olduğu gibi, insanın 2 hayatı vardır. Biri ölmeden önceki hayat, yani şu anda yaşadığımız hayattır. Diğeri ise öldükten sonraki hayattır. Şu anda yaşadığımız hayat bize daha yakındır. Bu yüzden Arapçadaki "daha yakın" veya "daha alçak" anlamına gelen “dena” fiilinden "Dünya" (دنياء) olarak geçmiştir. Sözcük, Arapçadaki dnw kökünden gelmektedir.
Sözcük, yazılı tarihte ilk olarak 1069 yılında yazılan Kutadgu Bilig'de "bu dunyā yaġı ol bu nafsiŋ yaġı [bu dünya düşmandır, nefsin de düşman]" olarak geçmektedir, İslam'ın kutsal kitabı Kuran'da da "dunyā" ve "ākhira" sözcükleri zamansal (şimdi ve sonra gibi), konumsal (aşağı ve yukarı gibi) ve ahlaki (kötü ve iyi gibi) zıtlıklardan bahsederken kullanılmaktadır. Bize yakın olan Dünya, diğer uzak cisimlerden ayırt edilebilmesi için bu ismi almıştır.
Kaynaklar
- Ç. E. Bakırcı. Gezegenlerin İsimleri: Dünya'nın Adı Neden Dünya'dır?. (18 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 18 Ocak 2022. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı