Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
1

CRISPR deneyleri doğanın evrimini nasıl etkiler?

  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Cevap
TC Hüseyin Türkmaya
Biyolog

https://qz.com/1603396/a-global-debate-is-raging-about-the-perils-and-promise-of-sculpting-evolution/

İnsanlar binlerce yıldır doğadan zevklerimize küçük bir ölçekte şekil veriyorlar. Ancak şimdi, artan genetik anlayışı sayesinde değişimi çok daha büyük bir ölçekte düşünüyoruz.

Tüm Reklamları Kapat

Reuters / Mariana Bazo adlı kullanıcıdan

Doğayı daha lezzetli yapmak.

Tüm Reklamları Kapat

Kültivatörler, tarih boyunca, istenen sonuçları yeniden üretme, daha büyük kabak veya daha tatlı çilek yetiştirme şansını iyileştirmek için bitkileri yetiştirdi, örneğin, yeni ve iyileştirilmiş tohumlar veren bazı çeşitlerin melezlenmesi. Çiftçiler ayrıca çeşitli özellikler için hayvanları seçici bir şekilde yetiştirmişlerdir, örneğin daha iyi yün elde etmek için daha uzun saç yetiştiren koyunların işlenmesi. Bu çabalar doğayı değiştirdi ama yavaş ve yoğun girişimlerdi.

Bugün, bilim adamları doğayı benzeri görülmemiş bir düzeyde dönüştürmeyi düşünüyorlar. Gen düzenleme teknoloji CRISPR mümkün ortadan kaldırmak veya geliştirmek için bir türün genomunun oldukça spesifik yönlerini hedef için yapım kesme bilim adamları izin verir ve DNA snips yapıştırın. Bu değişimleri , bir türün DNA'sını birkaç kuşak boyunca değiştirecek olan kasıtlı gen sürücüler ile nispeten tüm türlere - doğal kalıtım modellerinden daha hızlı - yaymak da mümkündür .

Gen tahrikleri, çeşitli mantarlar gibi bazı türlerde doğal olarak ortaya çıkar ve bilim adamları 1960'lardan beri bencil genler üzerinde çalışmıştır. Kasıtlı gen sürücüleri doğal bir eğilim alır ve üzerinde genişler . Çoğu gen gibi, yavrulara geçme olasılığının yaklaşık% 50'sine sahip olmak yerine, bu “bencil genler”, bir bireye veya türe steril olmaları gibi zararlı olsalar bile kalıtsal olarak daha olasıdır.

CRISPR'ın ortaya çıkışı, evrimi şekillendirmek için gen sürücülerinin kullanılması anlamına gelir - önyargılı genetik kalıtımı zorlayarak ihtiyaçlarımızı daha iyi karşılamak için yaratıkları yeniden tasarlamak - gerçeğe her zamankinden daha yakın hale geldi. Muhtemelen, bilim adamları bir dizinin genetiğini, DNA dizilerini düzenlemek ve dölün ortalamasına göre daha yüksek bir şansa sahip olan bu "bencil genler" ile yaratıkları üretmek için CRISPR kullanarak yeniden tasarlayabilirler. Bu bencil genler diğerlerinden daha hızlı aktarılmaya devam ettikçe, tüm türler insan tercihlerine dayalı belirli özelliklere sahip olabilir veya olmayabilir.

Teorik olarak, bir gün yaratıkların insanlara hastalık bulaştıramayacağı bir dünyada yaşayabiliriz, çünkü onlardan belirli genetik eğilimleri düzenlenirdi. Örneğin sivrisinekler sıtmaya neden olmazdı. Bununla birlikte, gerçekçi olarak, tehlikeler vardır ve gen sürücülerinin oluşturulmasıyla ilgili büyük ve yaygın olarak kabul edilen sorunlardan biri, insanlığın bu ölçekte doğa ile uğraşmaya başladığımızda ne olacağını önceden doğru bir şekilde hesaplayamamasıdır. Ve dikkatli olmanız için birçok neden var.

Ekolojik sistemlerin birbirine bağlılığı ve bu tür eylemlerin tüm olası sonuçlarını tahmin edememe ihtimalimiz göz önüne alındığında, gen itici güçleri, hastalığı taşıyan bir türün DNA'sını yeniden şekillendirmek yerine, tek tek insanları hedefleyen hastalığı ortadan kaldırmak için yapılan diğer bilimsel çabalardan farklıdır. Önemli gelişmeler sunuyorlar, ancak yıkıcı sonuçlara yol açabilirler. Yaratıkların ulusal sınırlara saygı duymadığını ve gen dürtülerinin düzenleyici bir kabus haline geldiğini de ekleyin. Temel olarak, insanlık ilerlemeden önce nasıl ilerleyeceği konusunda anlaşmalıdır. Uluslararası standartlar geliştirilmeli, ülkeler bu standartlara uygun olarak yasalar çıkarmalı ve gen güdülerinin başlatılacağı topluluklar önerilen bilimsel çabaları kabul etmelidir.

Henüz tam olarak anlaşılmayan, risklerinin hesaplanması imkansız olabilecek sonuçlara sahip bir süreci nasıl kabul ederiz?

Bu rıza sorununun altında yatan, kimsenin henüz cevap veremeyeceği derin bir sorudur. Genel olarak insanlık ve kasıtlı bir değişime dahil olan ve bu değişiklikten etkilenen belirli bireyler - henüz tam olarak anlaşılmayan, risklerinin hesaplanması imkansız olabilecek sonuçlara sahip bir süreci nasıl kabul ederiz?

Tüm Reklamları Kapat

Bazı bilim adamları doğaya her zaman müdahale ettiğimizi, örneğin pestisitleri uyguluyoruz, örneğin bataklıklarını boşaltıyoruz - ve gen sürücülerinin “doğa ile etkileşimde bulunduğumuz her şeyden daha zarif bir yol” olduğunu savundu .

Yine de, bu çabalardan etkilenecek topluluklar ciddi çekinceler ifade ettiler. “Afrika'da hepimiz potansiyel olarak etkilenir ve bu yok edici teknolojisi için laboratuvar fareleri olmak istemiyoruz” Mariann Bassey-Orovwuje, Afrika Gıda Egemenliği için İttifak sandalye, söz konusu açıklamada biyolojik çeşitlilik üzerinde BM konferansına sonra Mısır geçen Kasım ayında. “Çiftçiler, genetik olarak tasarlanmış sivrisinekleri protesto etmek için Burkina Faso sokaklarında yürüdüler ve bu BM kararını görmezden gelirsek tekrar yürüyeceğiz. Şu anda potansiyel olarak etkilenen Batı Afrika topluluklarının bu riskli teknolojiye rıza veya onay vermediklerine dikkat çekiyoruz. ”

Gen dürtülerini destekleyen bilim adamlarının ve çalışmalarının etkileyeceği toplulukların her ikisinin de geçerli noktaları vardır.

Hayat kurtarmak

Tüm Reklamları Kapat

Gen sürücülerinin vaadini, tartışmasını ve karmaşıklığını anlamak için, tek bir olası kullanım örneğini düşünelim - ölümcül hastalık sıtmasını ortadan kaldırmak için üç sivrisinek türünde evrimi şekillendirelim. UNICEF'e göre bu sivrisinek kaynaklı hastalık, çocuğu her 30 saniyede bir öldürüyor (pdf). Her yıl, çoğunlukla Sahra altı Afrika'da 300 ila 600 milyon hastalıktan muzdarip ve yaklaşık 1 milyon insan bu hastalıktan ölüyor. Ancak sivrisinek DNA'sı hastalığa neden olan paraziti taşımayacak şekilde değiştirilebilirse, teorik olarak, bu ölümcül hastalık tamamen ortadan kaldırılabilir ve uzmanlar zaten bu konuda çalışıyorlar.

Kısmen Bill ve Melinda Gates Vakfı tarafından finanse edilen bir proje olan Hedef Sıtma , hastalığı ortadan kaldırmak için gen sürücülerini kullanmak için yüksek profilli bir girişimdir. Ve bu çabaların ne kadar karmaşık olduğunun en iyi örneğidir. Avrupa, Kuzey Amerika ve Afrika'daki araştırmacıları, düzenleyicileri, paydaşları ve toplulukları, potansiyel olarak çok umut verici olan son derece karmaşık bir teklifin tüm yönlerini düşünmek için bir araya getirir.

Reuters / Joseph Okanga

Kenya'da sıtma araştırmacısı.

Tüm Reklamları Kapat

Yalnızca bu projenin bilim ekiplerinin düşüncelerini göz önünde bulundurun ve gen sürücülerinin uygulanması gerekiyorsa, önümüzdeki işin ne kadar yoğun olduğunu görmeye başlayacaksınız. Bilim adamları, genleri en iyi şekilde nasıl değiştireceklerini ve sıtma taşıyan sivrisineklere nasıl yerleştireceklerini, yerel sivrisinek ve insan popülasyonlarını inceleyecek ve araştırmaları başarılı olursa teknolojinin nasıl konuşlandırılabileceğini belirlemelidir.

Daha sonra, yerel ve uluslararası düzenleme, uzun vadeli sonuçlar, bu çabaların etiği ve etkilenen toplulukların ve daha geniş halkın ekolojiye müdahale konusunda nasıl hissettiği gibi tüm diğer endişeler var. Böyle büyük bir proje hakkında geniş bir mutabakat ve anlayış olması gerekir, çünkü sonuçlar mutlaka gerçekleştiği belirli toplulukla sınırlı kalmaz.

Gizlilik ve ikna

Herkes bu kavram üzerinde tamamen satılmıyor ve Gates Vakfı bunun farkında. Araç daha iyi anlaşılıncaya kadar, gen sürücü deneylerinin geliştirilmesini durdurmak isteyenlere karşı " mücadele etmek" için gizli bir savunuculuk çabasında 1,6 milyon dolar harcadı . SynthBio'da yayınlanan 2017 Bilgi Özgürlüğü Yasası talebi , vakfın, Birleşmiş Milletler çevrimiçi sentetik biyoloji forumunda yer alan ve gen sürücüler hakkındaki endişeleri tartışan uzmanları etkilemek için özel bir tarım ve biyoteknoloji halkla ilişkiler şirketi ödediğini ortaya koydu. Vakıf, paydaşları iniş çıkışları görmeye ikna etmeyi umuyor ve vaatlerini vurguluyor.

Gen güdümlü araştırmalar, hastalığın önlenmesinden çok daha fazla kullanımını öngörmektedir. Örneğin ABD Savunma İleri Araştırma Projeleri Ajansı (DARPA), gen sürücü gelişimini finanse ediyor. Ajans araştırma programını “ Güvenli Genler ” olarak adlandırıyor ve web sitesi “savaşçıları ve anavatanı genom düzenleme teknolojilerinin kasıtlı veya kazayla kötüye kullanılmasına karşı korumaya çalıştığını açıklıyor; belirli bir biyolojik sistemde istenmeyen genetik değişiklikleri önlemek ve / veya tersine çevirmek; gen editörleri kullanan güvenli, kesin ve etkili tıbbi tedavilerin geliştirilmesini kolaylaştırmak. ”

Ancak SynthBio'nun belge taleplerinin ortaya koyduğu gibi , DARPA bu teknolojinin geliştirilmesine katılımı konusunda tamamen açık değildir. Bu, daha önce bildirilenden 35 milyon dolar daha fazla olan gen sürücü araştırması için yaklaşık 100 milyon dolar verdi ve bu da ABD ordusunu “muhtemelen gezegendeki gen sürücü araştırmalarının en büyük fonu” haline getirdi.

2017 yılında İstihbarat Gelişmiş Araştırma Projeleri Ajansı (IARPA) da bilim insanlarıyla çalışmaya çalıştı. Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi'ndeki gen güdümlü araştırmaya katılan akademisyenler arasında, okulun Genetik Mühendisliği ve Toplum Merkezi'nde kıdemli araştırma uzmanı Todd Kuiken, bunun neden rahatsız edici, yazı olabileceğini ima etti , “IARPA'yı o kadar iyi bilmiyorum . Benim sınırlı anlayışım temelde DARPA'nın daha korkutucu olabilecek istihbarat ajansları versiyonudur! ”

İyilik için kullanılabilecek aynı araçlar teorik olarak hasta için de kullanılabilir, bu da gen tahrik teknolojisini geliştirme konusunda temkinli olmanın sadece bir nedenidir. Ve şimdi geliştirilmesinde yer alan herkes mümkün olan en iyi niyetlere sahip olsa bile, bu mutlaka bilginin her zaman bu kişilerle sınırlı olacağı veya kullanacağı anlamına gelmez.

Bunlar gibi gizli çabalar, kamuya açık olmaları halinde, kuruluşların istediklerinin tersi bir etkiye sahip olabilir - insanları gen dürtülerine ve savunucularına karşı daha da dikkatli yapabilirler.

Sorunları düşünmek

Tüm Reklamları Kapat

Gen sürücüleri uygulandığında ne olacağı hakkında bilinmeyen çok şey var. ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri, bu tür çabaların teknoloji, süreç, değerlendirmeler ve sonuçlarının kapsamlı bir değerlendirmesini talep etmeye teşvik etti; bu, özel, kâr amacı gütmeyen kuruluşların bir konsorsiyumu olan Ulusal Bilim, Mühendislik ve Tıp Akademileri hükümetin politika şekillendirmesine yardımcı olmak için uzman tavsiyesi

NASEM komitesi, gen tahrik sistemlerinin durumunu ve ortaya koydukları etik soruları incelemek üzere toplandı. Komitenin bulgularını özetleyen 2018 tarihli bir yazıda, Arizona Üniversitesi'nden evrimci ekolog James Collins, “NASEM raporunun önemli bir tavsiyesi şu anda gen güdümlü modifiye organizmaların çevreye salınmasını desteklemek için yeterli kanıtın bulunmaması” diyor. BioMed Merkezi Bildiriler . “Daha da önemlisi, komite, temel ve uygulamalı araştırmalar için gen sürücülerinin potansiyel faydalarının önemli olduğunu ve laboratuvar araştırmaları ve kontrollü saha denemeleri ile ilerlemeyi haklı kıldığını da kabul etti.”

Başka bir deyişle, bilimsel araştırmalarda gen dürtülerini denemek iyidir, ancak bunun sıtma gibi büyük problemleri ele almanın güvenli bir yolu olduğunu iddia etmek için henüz yeterince bilgimiz yok.

Diğer uzman grupları da benzer sonuçlara ulaştı. Geçen Kasım ayında Mısır'daki biyoçeşitlilik konulu BM konferansında (ödeme duvarı), 200 ülkeden bilim alanında uzman olan hükümet temsilcileri, herhangi bir saha testinin ancak yeniden tasarlanan organizmaların hiçbir tehlike oluşturmadığı kanıtlanabilirse ve içinde yaşayan insanların devam edebileceği konusunda anlaştılar. bir deneyden etkilenen bir alan “ücretsiz, önceden ve bilgilendirilmiş onam” sağlar. Ancak anlaşma, bu standartların tam olarak nasıl oluşturulacağını belirtmedi.

Tüm Reklamları Kapat

Şeytan ayrıntıda gizlidir ve ayrıntılar henüz çözülmemiştir.

Temel olarak, herkes teorik olarak gen güdümlü deneylerin ancak güvenli oldukları ve kullanılabilecekleri ve toplulukların, gelecekteki projelere onay vermeden önce yer alan bilim, süreç ve hedefleri anlamaları gerektiğini kabul eder. Ancak şeytan ayrıntılarda ve ayrıntılar henüz çözülmedi, bu da topluluklarla nasıl etkileşime girileceği ve bir projeye katılan grupların etkilenen topluluk üyeleri varsa nasıl izin aldıklarını nasıl kanıtlayabilecekleri konusunda hala bir anlaşma olmadığı anlamına geliyor. devam etmeyi kabul et.

MIT Media Lab'daki “heykeltraşlık evrimi” grubunu yöneten bir moleküler biyolog olan Kevin Esvelt, Massachusetts'teki topluluklardan Lyme hastalığını ortadan kaldırabilecek bir deney için onay almak üzerinde çalışıyor. Gen sürücü teknolojisinin “doğanın dilini kullanarak” ekolojik sorunları çözebileceğini savunuyor. Ona göre, bu araç riskli ama alternatiflerden daha az. Mısır'daki biyoçeşitlilik konferansında dile getirilen kaygılarla ilgili olarak Washington Post'a (ödeme duvarı) “DNA'yı potansiyel olarak insanlık dışı pestisitlerden daha iyi kullanmamız daha iyi” dedi .

Ancak “Daha iyi” seyircinin gözünde olabilir.

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Trex. (23 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 23 Temmuz 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
2
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.