Merhaba,
Bitkilerde elbette bizim anladığımız manada bir uyku durumu yoktur. Ancak bazı bitkilerde hareket şekli olarak uykuya benzetilen davranışlar vardır.Bitkiler nasıl uyur?
Bazı bitkilerde yapraklar gün batımı ile birlikte üst üste kapanır, gün doğumu ile birlikte yeniden açılır. Bu hareket uyku hareketine benzediği için botanik biliminde bu duruma “niktinasti” adı verilmiştir. Örneğin yol kenarlarında sıklıkla rastladığımız akasya ve gülibrişim bitkisinin yaprakları bileşik yaprak tipindedir, yani küçük yaprakçıklar bir eksenin iki yanında simetrik olarak karşılıklı dizilmişlerdir. Bu bitkilerde gün boyunca yaprakçıklar birbirinden ayrıdır, gece ise sanki uyku durumuna geçermiş gibi yaprakçıklar birbiri üzerine kapanır.
Bitkilerde uyku mekanizması
Bitkilerde uyku hareketinin mekanizması oldukça karmaşıktır. Bu uyku hareketi, yaprak sapının dala bağlandığı yerdeki şişlikte (pulvinus-yastıkçık) bulunan hücrelerde meydana gelen turgor değişimine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.
Gün ışığındaki değişim yaprak damarları vasıtasıyla yaprak sapının gövdeye bağlandığı yerde yer alan pulvinus hücrelerine iletilmektedir. Gelen mesaja göre buradaki hücreler ya çevresinden su alarak turgor hale gelir ve yaprakçıklar açılır (gündüz hâli) ya da turgorunu kaybedip büzülür (gece hâli) ve böylece yaprakçıklar üst üste kapanırlar.
Kaynaklar
- Luis Angel Gómez , Esther Simón, et al. Circadian Rhythm Of Robinia Pseudoacacia Leaflet Movements: Role Of Calcium And Phytochrome. (1 Aralık 2020). Alındığı Tarih: 1 Aralık 2020. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı
- İsmail Kocaçalışkan. (2008). Bitki Fizyolojisi. Yayınevi: Nobel Yayın Dağıtım.
