Oncelikle yurt disinda yasadigim icin klavyem Turkce degil, bunun icin ozur dilerim. Bir topa ip baglayip ipi ucundan tutup topu dondurdugumuzde ipin gerildigini ve ipi biraktigmizda topun firladigini gorebiliriz. burda da ayni prensip vardir. arabanin sabit hizla duz yolda gittigini dusunelim. yolcu da arabanin icerisindeyiz ve arabayla ayni yonde ve buyuklukteki bir hizla hareket ediyor[1]. Hiz vektorel bir buyukluk oldugu icin buyuklugunu ve yonunu birlikte hesaba katmaliyiz. Yani arabayi dondurdugumuzde hizinin buyuklugu degismese bile hizinin yonu degisir. Newtonun birinci hareket yasasina gore durgun veya sabit hizli bir cisim uzerine kuvvet etki etmedigi surece bu sabitligini korur. Yani aracin hizinin yonunu degistirmek icin bir kuvvet gerekir bunu direksiyonu cevirdigimizde tekerlekler ile yol arasindaki surtunme kuvvetleri yapar. buna merkezcil kuvvet denir. bu esnada aracin icindeki yolcular da sabit hizla giderken, arabanin koltugu ile yolcu arasindaki surtunme kuvveti ve kapiya dayanmis iseniz kapinin sizi itmesi ile yolcuya da ayni yonde kuvvet uygulanmis olur ve sizde arabayla birlikte donersiniz. arabanin size uyguladigi bu kuvvet nedeniyle siz disa dogru savruldugunuzu hissedersiniz ama aslinda araba sizin yonunuzu degistirmek icin sizi merkeze cekmeye calisir. Ornegin ayni durumda arabanin tavanindasiniz ve hava surtunmesini yani ruzgari ihmal edelim. Arabanin tavani da yagli olsun. Araba dondugunde sizin de donmeniz icin gereken kuvveti araba size uygulayamayacagi icin siz donmeden duz gitmeye devam edeceksiniz. Tabii ki her ne kadar yagli yuzey de olsa surtunme sifir olmadigi icin cok az donmus olursunuz ama bu ihmal edilebilir.
Kaynaklar
- Bilim Genc. Merkezcil Mi, Merkezkaç Mı? | Tübitak Bilim Genç. Alındığı Tarih: 8 Nisan 2024. Alındığı Yer: Bilim Genc | Arşiv Bağlantısı