Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

"Kim Milyoner Olmak İster?" Yarışmasındaki İlginç Soru Hatasının Analizi ve Mahkeme Sonucu

Yakamoz, Çarkıfelek ve Hayvanlar Alemi...

3 dakika
127,222
"Kim Milyoner Olmak İster?" Yarışmasındaki İlginç Soru Hatasının Analizi ve Mahkeme Sonucu Radikal
Tüm Reklamları Kapat

Kenan Işık'ın sunduğu ve televizyonların nadir olarak faydalı olan programlarından "Kim Milyoner Olmak İster" yarışmasının 30 Nisan 2012 tarihli programında talihsiz bir hata yaşandı. 60.000 TL değerindeki soruda, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde Sinema Bölümü'nde 2. sınıf öğrencisi olan Sn. Serpil Kanat'a, yukarıdaki görselde verilen şu soru soruldu:

Hangisi bir hayvan değildir? A) Yakamoz B) Sünger C) Çarkıfelek D) Deniztarağı

%50 joker hakkını kullanan yarışmacıya, A ve C şıkları bırakıldı. Bu iki şık arasından "Yakamoz" tercihini seçen yarışmacı, doğru cevabın "Çarkıfelek" olduğu söylenerek, yarışmadan elendi.

Yarışmacı gerçekten "yanlış" bir cevap mı verdi?

Hayır. Çünkü verdiği cevap da, yarışmanın söylediği cevap da hayvan değildir! Dolayısıyla iki doğru şık vardı. Ancak bu teknik detay, yarışma sorularını hazırlayanların gözünden kaçmış olsa gerek. Şıklardaki canlıları tanıyalım: 

Tüm Reklamları Kapat

A) Yakamoz

Esasında Türkçe zoolojide pek sıklıkla bu şekilde kullanılmayan; ancak deniz üzerinde gördüğümüz mavi-yeşil ışıltılara sebep olan canlı bir dinoflagellalı protista olan Noctiluca scintillans isimli bir türdür. Aslında bu "ışık pırıltısı olayının" adı yakamozdur, canlının adı genelde "yakamoz" olarak bilinmez. Ancak canlının adının "yakamoz" olarak düşünüldüğünü varsaysak da, cevap doğru olmaktadır Çünkü bu canlı bir hayvan değil, bir protistadır (protistalar ve hayvanlar iki ayrı ökaryotik canlı alemidir; bir bitki ne kadar hayvan değilse, bir protista da neredeyse o kadar hayvan değildir). Dinoflagellalılar, hayvanların ilkin evrimindeki son ortak kladdır; ancak bir "hayvan" olarak anılamaz. Dolayısıyla bu şık, doğru cevaplardan biridir.

Noctiluca scintillans
Noctiluca scintillans
Science Source

B) Sünger

Süngerler, çok ilkin bir hayvan şubesidir. Genel kanının aksine, birer bitki, mantar ya da cansız yapı değil, en ilkin yapılı hayvan türlerinden oluşan bir şubedir. Dolayısıyla bu şık kesinlikle cevap değildir.

Sünger
Sünger
World Animal Foundation

C) Çarkıfelek

Çarkıfelek (Passiflora edulis), çarkıfelekgiller olarak anılan bir bitki ailesinin en meşhur türlerinden biridir. Bitkinin meyvelerinin adı da "çarkıfelek" olarak bilinmektedir. Dolayısıyla bu şık da kesinlikle doğrudur ve bir hayvan değildir.

Passiflora edulis
Passiflora edulis
Butterfly World

D) Deniztarağı

Deniztarakları, Pectinidae isimli bir denizel omurgasız ailesidir. Hiç tartışmasız bir hayvanlar grubudur.

Tüm Reklamları Kapat

Pectinidae
Pectinidae
Wikimedia Commons

Sonuç

Görüldüğü üzere sorunun 2 cevabı vardır: Yakamoz da bir hayvan değildir (bir protistadır), çarkıfelek de bir hayvan değildir (bir bitkidir).

Bu sebeple yarışmacının, normal koşullarda, yapılan hatadan ötürü geri çağrılması ve yarışmaya devam etmesi gerekmektedir. Zira verdiği cevap, en az çarkıfelek cevabı kadar doğrudur.

Olay Nasıl Sonuçlandı?

Bunu tespit eden ilk kişiler olarak Facebook üzerinden rica etmiş ve okurlarımızın bu yarışmacıyı bulup bize ulaştırmasını sağlamıştık. Yarışmacıyla olan görüşmemizde, gerekirse mahkemede de hatayı izah edeceğimizi belirtmiş ve elenmenin hatalı olarak yapıldığını gösteren 4-5 farklı makaleyi okurumuza aktarmıştık. Sn. Kanat bundan da güç alarak programı mahkemeye vereceğini söylemişti ve dediğini yaptı da.

Radikal'in haberine göre, dava sonuçlandı ve TÜBİTAK'ın gönderdiği bilirkişi raporu da Evrim Ağacı olarak tespitimizi doğruladı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Bilimsel gerçeklerin bu ülkede de ciddiye alınması sevinç verici olduğundan paylaşmak istedik. Aslında sevinecek bir şey yok, bilimsel açıdan çok bariz bir hataydı; ancak ne yazık ki ülkemizde "Aman ne olacak, hayvan ya da protista, ne fark eder ki?" gibi bir anlayış pek de bizlere yabancı olmadığından endişelerimiz vardı.

Neyse ki mahkeme akılcı bir karar verdi. 

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
24
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 81
  • Muhteşem! 21
  • Bilim Budur! 14
  • Umut Verici! 13
  • Merak Uyandırıcı! 8
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Güldürdü 4
  • İnanılmaz 3
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Korkutucu! 1
  • İğrenç! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 13:58:43 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/909

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Eşey
Genler
Evrim Ağacı Duyurusu
Yeşil
Asteroid
Beslenme Bilimi
Kalıtım
Sendrom
Kanser
Dağılım
Ağrı
Nöronlar
Deniz
Sars
Ara Tür
Renk
Embriyo
Tür
Periyodik Tablo
Hukuk
Ortak Ata
Carl Sagan
Evrimsel Tarih
Hayatta Kalma
Kanser Tedavisi
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. "Kim Milyoner Olmak İster?" Yarışmasındaki İlginç Soru Hatasının Analizi ve Mahkeme Sonucu. (9 Ocak 2013). Alındığı Tarih: 21 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/909
Bakırcı, Ç. M. (2013, January 09). "Kim Milyoner Olmak İster?" Yarışmasındaki İlginç Soru Hatasının Analizi ve Mahkeme Sonucu. Evrim Ağacı. Retrieved November 21, 2024. from https://evrimagaci.org/s/909
Ç. M. Bakırcı. “"Kim Milyoner Olmak İster?" Yarışmasındaki İlginç Soru Hatasının Analizi ve Mahkeme Sonucu.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 09 Jan. 2013, https://evrimagaci.org/s/909.
Bakırcı, Çağrı Mert. “"Kim Milyoner Olmak İster?" Yarışmasındaki İlginç Soru Hatasının Analizi ve Mahkeme Sonucu.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 09, 2013. https://evrimagaci.org/s/909.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close