Karabataklar (Phalacrocorax)

Tanım ve Genel Bilgiler

Çoğunlukla tamamen siyah renkte tüylerden oluşan, sarı ve ucu kancalı ince bir gagaya sahip su kuşlarıdır. Bazı türlerinin çene altındaki dokusu sarı renklidir. Gençleri genelde diffüz siyah tonlarına sahiptir. Perdeli ayakları ve ince boyunları sayesinde kolayca tanınabilirler.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Phalacrocorax cinsi, 1760 yılında Fransız zoolog Mathurin Jacques Brisson tarafından ilk olarak tanımlanmıştır. Günümüzde bilinen 22 Phalacrocorax türü bulunmaktadır. Bunlardan birinin 19. yy'da nesli tükenmiştir. Moleküler filogenetik analizlere göre Phalacrocorax cinsi monofiletik olmayan bir grup. Yani farklı zaman dilimlerinde farklı ortak atalardan evrimleşmiş türler.

Phalacrocoracidae (Karabatakgiller) ailesine üye karabatakların (Phalacrocorax spp.) evrimsel geçmişinin birçok modern kuştan daha eskiye dayandığı düşünülür. Hatta öyle ki modern kuşların bilinen en eski atalarından biri olan Gansus yumenensis ile anatomik olarak fazlası ile benzerlik taşırlar. Yaklaşık 120 milyon yıl önce Kretase Devri'nin Apsiyen dilimine denk gelir. İçerisinde Sula cinsi kuşları barındıran Sulidae ailesi, Anhinga cinsi ve diğer birkaç deniz kuşu muhtemelen Pangea süperkıtasının parçalanmasından sonra güneyde kalan Gondwana kıtasından türleşmeye başladıkları düşünülüyor. Bilindiği kadarı ile karabataklar, yaklaşık 30 milyon yıl öncesine denk gelen Geç Oligosen'de evrimleşmeye başladı.

Pedram Türkoğlu

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Dünya'nın birçok kıyı şeridinde görülebilir. Türkiye'de en sık karabatak (Phalacrocorax carbo) görülmektedir. Fakat az da olsa tepeli karabatak (Phalacrocorax aristotelis) görülebilir, onun dışında ender de olsa küçük karabatak (Microcarbo pygmaeus) türüne (Eski cinsi Phalacrocorax pygmaeus) denk gelebilirsiniz. Zaten küçük karabatak türünün en geniş popülasyonlarından biri de Türkiye'dedir.

Davranış ve Etoloji

Sulak alanlarda iki ayak üzerinde durarak, kanatlarını kurutma davranışı karakteristiktir. Bunun dışında denize sıfır uçmaları ile meşhurdurlar. Yüzerken batağan ve bahri türleri gibi dalarak avlanırlar.

Diyet ve Metabolizma

Balıklar başta olmak üzere ufak eklembacaklılarda ve kabuklular da beslenebilirler.

Etimoloji

Erişkinlerde yanakların bir kısmı tüysüz olduğu için Grekçe "kel" anlamına gelen "phalakros" terimi isimlendirirken kullanılmış.