İnsanın Sağlığını Etkileyen Neandertal Genlerine Dair Yeni İpuçları

Hırvatistan’da bulunan bir kadın Neandertal genomu, şizofreniden eklem kireçlenmesine kadar birçok rahatsızlığın Neandertal kuzenlerimizle olan ilişkimizle alakalı olabileceğini gösteriyor.

Eklemleriniz bugün kötü durumda ise ya da erken sonbahar güneş yanıklarınız var ise bundan kısmen de olsa Neandertaller sorumlu olabilir. Bilim insanları Hırvatistan’daki Vindija mağarasında bulunan en az 52 bin yıllık kadın kemiğinden ikinci tam ve yüksek kaliteli Neandertal genomu çıkarttılar.

Başka bir Neandertal kadınından gelen genomlarla birlikte, bu kadından elde edilen genomlar bize, Neandertallerim genetik olarak modern insana ne gibi katkılar yaptığını gözler önüne seriyor.

Örneğin, Science dergisinde çıkan bir araştırma Neandertal genlerinin Avrasya kökenli insanlar için toplam genetik yapısına %1,8 ila 2,6'sına etki ettiğini göstermektedir. Bu önceki tahminlerinden daha yüksektir (%1,5-2,1). Aynı makalede, yeni Neandertal genomunun birkaç alanının bazı modern insanlarda kan kolestrol düzeyleri, şizofreni, yeme bozuklukları ve romatizma gibi sağlık sorunları ile yakından ilgili olduğuna değiniliyor.

Ancak Leipzig’deki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsündeki çalışmanın öncüsü Kay Prüfer, Neandertalleri tüm hastalıklarımız için sorumlu tutmanın yanlış olduğunu dile getiriyor.

“Bir genin belirli bir varyantına sahipseniz o hastalığa kesinlikle sahip olacağınız anlamına gelmez. Bu bazen sadece "olabilirsiniz" anlamına geliyor.” diyor.

Dahası, Neandertal katkılarının bir kısmı potansiyel olarak yararlıdır. Prüfer, “Baktığımızda, LDL kolesterolü için daha belirgin olan bir varyant var ve Vindija’daki örneğin taşıdığı gen koruyucu niteliği taşıyor.” diyor. Düşük yoğunluklu lipoprotein, genelde kötü kolestrol olarak adlandırılır ve arterlerde yağ birikimleriyle ilişkilidir. Bu nedenle genetik koruyucu özelliği kalp hastalığı gibi hastalıklara karşı korunmaya yardımcı olacaktır.

Prüfer; “Genel bir yanlış anlayış Neandertallerin gelen genetik verilerin kötü olduğudur” diyor. Ona göre genetik verilerin tamamı ne kötü ne de iyidir.

Genetik Yankılar

Yeni genomu oluşturmak için kullanılan DNA, Vindija 33 olarak adlandırılan 19 kemik parçasının bulunduğu bir mağaradan gelmektedir. Kısmi genomlar en az 5 kişiden dizilenmiş olsa da, Vindija kemik parçaları ekibin detaylı bir genomu ayrıştırmaya yetecek kadar iyi korunmuştur. Vindija kadınından elden edilen materyalden iki farklı gen grubu ayırt edilebilir. Bu daha önce bir kez Sibirya’da bulunan Altay Neandertal’inden (122.000 yıllık) elde edilmişti.

Ayrıntılı Neandertal genetik bilgisinin miktarını iki katına çıkararak, Neandertal DNA’sını modern insanlarda ne kadar kaldıkları ve tam olarak nereden geldiği konusunda daha kesin bir veri elde etmeye başlıyorlar.