Fıçıdaki Beyin Argümanı

Açıklama

Şüpheciliğin çağdaş bir versiyonudur. Bu argüman, epistemik gerekçelendirmenin zihne içkin süreç ve unsurlar ile mümkün olduğunu iddia eden İçselcilere ve Temelci/Kartezyen epistemologlara yönelik çağdaş bir eleştiri niteliğindedir. Birçok İçselci için doğru inançların gerekçelendirilmesi, kişinin bu gerekçelendirme sürecinin farkında olması ve inançların kişiye erişilebilir olması ile mümkündür. BIV Argümanı tam bu noktada bir soru sorar; peki ama kişi sahip olduğu inançlardan bizzat kendisinden nasıl emin olabilir? Ya bir Matrix karakteriysek? Veya bir bilgisayar oyunundaysak? BIV argümanı, Fatih S. M. Öztürk’ün ifadesiyle Descartes’ın rüya ve kötü yaratık argümanının günümüzdeki bir uzantısı olup özellikle “olgu durumları hakkındaki önermeleri bilemeyiz” sonucunu temellendirmeye çalışan radikal bir şüpheci dedüksiyondur. Sizin beyniniz, oldukça güçlü ve gelişmiş bir nöron teknolojisi ve bilgisayar sistemi sayesinden kafatasınızdan alınarak özel bir kavanoz içerisine yerleştirilmiştir. Böylece artık deneyimleri bir bilgisayar sistemine bağlı ve gerçek dünyayla veri-duyum-algı ilişkisine giremeyen kavanozdaki bir beyinden ibaretsiniz. Artık “Ayaklarımın üzerinde yürüyorum.” gibi bir ifade kurmanız anlamsız olacaktır çünkü artık bir BIV’siniz (kavanozdaki beyinsiniz) ve gerçek dünyaya dair önermesel bilgileriniz bilgisayar sistemi sayesinde sizde yaratılan “şeyler”dir. Aynı anda hem gerçek dünyaya dair önermesel bilgi sahibi olmak hem de BIV olmak mümkün değilmiş gibi görünüyor. Eğer dış dünya gerçekse kavanozdaki beyin değilizdir, eğer kavanozdaki beyin isek dış dünya gerçek değildir. O halde bir İçselci veya Temelci kavanozdaki bir beyin olmadığımızı yalnızca zihne (beyne?) içkin süreçlerle açıklamaya cesaret edebilir mi? Belki de kavanozdaki bir beyinsek gerçekten de şu an olduğu gibi sorular sormamız yönünde bir bilgisayar komutu almışızdır ve bunun farkında değilizdir. BIV Argümanı’nı kullanın kimi Dışsalcılar bu noktada devreye girer ve dışsal ile çevresel olan şeylere de başvurmadan demin sorduğumuz soruları cevaplayamayacağımızı iddia ederler. Daha ayrıntılı bilgi için şu yazımızı okuyabilirsiniz.