Dünya ve Evren ile İlgili 20 İlginç Gerçek!

Evren'imizi ve bildiklerimizi biraz daha yakından tanımaya ne dersiniz? İşte kozmoloji ve genel olarak uzay bilimlerinden elde ettiğimiz bilgilerle, Evren'imize dair 20 ilginç gerçek!

1. En Büyük Yıldız

Bilinen en büyük yıldız Stephenson 2-18 (St2-18) yıldızıdır. Yarıçapı Güneş'inkinin ortalama 2.150 katıdır!^[1] Bir diğer deyişle bu yıldızın merkezinden yüzeyine gitmek için, Güneş ile Dünya arasındaki mesafenin 10 katını gitmek gerekir! Sayısal olarak çapı 3 milyar kilometredir; dolayısıyla Güneş'imizin yerini alacak olsaydı bırakın Dünya'yı yutmayı, Satürn'ün yörüngesine kadar bütün boşluğu kaplardı.

Bu yıldız, kendisinden önceki rekortmenlerden olan UY Scuti'den yarıçap bakımından %25 daha iridir. Aşağıda Güneş ile UY Scuti arasındaki kıyası inceleyecek olursanız, Stephenson 2-18'in ne kadar büyük olduğunu daha iyi tahayyül edebilirsiniz.

2. Dünya'daki Bütün Sular...

Eğer ki Dünya'mızdaki bütün suları bir araya getirip bir küre oluşturacak olsaydık, aşağıdaki mavi küre boyutunda bir küre elde ederdik. Bu kürenin çapı 1400 kilometre olurdu ve büyüklüğü, göreceli olarak aşağıdaki kadar ufak olurdu.

3. Tatlı Su, Yok Denecek Kadar Az!

Katı haldeki buzulları saymazsak, Dünya üzerinde sıvı halde bulunan tatlı suların oranı, gezegenimizdeki tüm suların sadece %0.77'sidir.

4. Mimas'ta Isı Dağılımı

Satürn'ün aylarından biri olan Mimas'ın ısı dağılımı aşağıdaki gibidir ve henüz bilinmeyen bir sebeple "Pacman" gibi dağılmaktadır.

5. Sesimizi Duyabilecek Kimse Yok!

İnsanların yaydığı radyo sinyallerinin galaksimizdeki yayıldığı mesafe, aşağıdaki görselde, büyütülmüş alandaki mavi noktacıkla gösterilmiştir. Bu mavi kürecik, son 112 yıldır yayılan radyo sinyallerini içermektedir. Evren için ne kadar da ufağız, değil mi?

6. Aerografit

Aerografit o kadar hafif bir malzemedir ki, koca bir otobüs boyutundaki aerografiti rahatlıkla tek elinizle kaldırabilirdiniz. İçi boş karbon tüplerden oluşan bu malzeme kendi ağırlığının 40.000 katına kadar taşıyabilmektedir. Aşağıda mikroskobik yapısı görülmektedir.

7. Dünya'nın Sonu

Dünya'nın sonunu bir düşünün. Gezegenimize bir asteroit mi çarpacak? Şu anda araştırmacılar 3 asteroidi yakından takip ediyorlar. Bunlardan 2 tanesi sadece yerel etkiler yaratacak kadar küçük. Ancak gezegenimizi tehdit eden en büyük gök taşı 1950DA olarak isimlendirilen ve çapı 1.4 kilometre olan bir cisimdir. Böyle bir göktaşının Dünya'ya çarpması, küresel çapta etkili olacak ve sayısız türün yok olması demek olacaktır. Yörüngelerimizin çakışması ihtimali oldukça düşüktür (%0.33) ve en yakın geçişin 2880 yılında olacağı tahmin edilmektedir. Dinozorları ve diğer sayısız türü 65 milyon yıl önce yok eden göktaşının çapı 10 kilometre civarındadır.

8. Güneş Sistemi Harici İlk Keşfedilen Gezegen: 51 Pegasi

Güneş Sistemi'miz dışında keşfedilen ilk gezegen 1992 yılında keşfedilen 51 Pegasi'dir (aşağıda gösteriliyor). Bu kadar geç keşfedilmesinin nedeninin oralarda bir yerlerde pek de fazla gezegen bulunmaması olduğunu düşünebilirsiniz. Bu, varabileceğiniz en yanlış yargılardan biri olacaktır. Evren içerisinde 40.000.000.000.000.000.000.000.000 (40 milyon kere milyar kere milyar) adet gezegen olduğu düşünülmektedir. 2013 yılı itibariyle bunlardan sadece 800 tanesi keşfedilmiştir.

9. Canis Majoris

Uzun bir süre boyunca bilinen en büyük yıldız olma şerefi Canis Majoris'e aitti. Bu yıldızın çapı, Güneş'imizin 600 katıdır. Ancak kütlesi, Güneş'in sadece 30 katıdır. 

10. Olympus Mons Dağı

Güneş Sistemi içerisinde bilinen en yüksek dağ Mars'ta bulunan Olympus Mons Dağı'dır. Tahmin edilen yüksekliği 22.000-26.000 metre arasındadır ve taban çapı 600 kilometre civarındadır. Dünya üzerinde bu boyutta bir dağ var olamaz. Bunun sebebi artan uzunluktan ötürü artan kütlenin belli bir noktadan sonra kendi üzerine çökmeye başlaması, bir diğer deyişle izostasinin bozulmasıdır. Bunun en temel parametreleri yoğunluk ve yerçekimi ivmesidir. Dünya'nın yerçekimi ivmesinden ötürü o boyutta bir dağın oluşması olanaksızdır.

11. Ganymede

Güneş Sistemi'miz içerisinde bir gezegenden daha büyük olup da bir gezegen olmayan tek bir cisim bulunmaktadır: Ganymede. Jüpiter'in ayı olan bu gök cismi, Merkür'den daha büyüktür.

12. Hepimiz Yıldız Tozuyuz!

İster inanın, ister inanmayın, bizler yıldızların ve kozmik tozun çocuklarıyız. Eğer ki yıldızlar inanılmaz şiddetli patlamalar olan süpernovalar şeklinde patlamasalardı, bizleri oluşturacak hiçbir element uzayda serbest olarak var olamazdı. Bir diğer deyişle, yıldızlar öldükleri için bizler var olabilmekteyiz.

13. Güneş Sistemi'ni Yakından Tanıyın!

Güneş Sistemi'mizi biraz daha yakından tanıyalım: Aşağıda Güneş, Jüpiter ve sağ alt köşede ufak, mavi bir nokta olarak Dünya gösterilmekte ve boyutları kıyaslanmaktadır.

14. Güneş'teki Enerji!

Güneş içerisinde her bir saniye, günümüzde insanın tükettiği enerji miktarı göz önüne alınacak olursa, insanlığa önümüzdeki 1.000.000 yıl yetecek kadar enerji üretilmektedir.

15. Gökteki Yıldızlar

Dünya'dan bakan çıplak bir göz yaklaşık olarak 6000 yıldız görebilir. Eğer bir dürbün kullanacak olursanız, bu sayı 50.000'e kadar ulaşabilir. Bu size fazla gelebilir. Ancak sadece bizim galaksimiz içerisinde 400.000.000.000 (400 milyar) yıldız bulunmaktadır.

16. Zamanı Durdurmak...

Eğer ki ışık hızının %99.999999'u kadar bir hızla, 10 sene boyunca seyahat edecek olsanız ve sonrasında Dünya'ya dönecek olsanız, Dünya'da yaklaşık 70.000 yıl geçmiş olurdu.

17. Nötron Yıldızları

Nötron yıldızları o kadar yoğundurlar ki, 1 yemek kaşığı kadarlık hacimde 90.000.000.000 (90 milyar) kilogram kütle bulunur.

18. Evren'in İlk Anı Televizyonlarınızda!

Eğer Evren'in ilk olarak var olduğu anları görmek isterseniz, televizyonunuzu açın ve yayın olmayan bir kanalı çevirin. Burada gördüğünüz karlı görüntünün (gürültünün) %10 kadarı Kozmik Mikrodalga Artalan Işıması'ndan kaynaklanmaktadır. Bu ışıma, Evren'in var oluşu zamanlarından kalan bir ışımadır.

19. Fıstık Boyunda Dünya

Eğer Dünya'nın bir fıstık boyutunda olduğunu düşünecek olursanız, Jüpiter bizden 300 metre uzakta, Plüton ise yaklaşık 2.5 kilometre uzakta olurdu. Ayrıca Plüton'un boyu bir bakteri boyutlarında olurdu ve çıplak gözle göremezdiniz. En yakın yıldız olan Proxima Centauri ise "fıstık Dünya"dan yaklaşık 16.000 kilometre uzakta olurdu (Dünya'nın çevresi yaklaşık 40.000 kilometredir). Gerçek uzaklığı 4 ışık yılı kadardır. 

20. Araçlarımız Çok Yavaş!

Diyelim ki Güneş Sistemi dışına çıkmayı başaran ilk uydularımız olan Voyager 1 ve Voyager 2'ye bindiniz. Bu durumda, altınızdaki "araçlar" saatte 56.000 kilometre hızla gitmektedir (bir yolcu uçağı ortalama olarak saatte 900 kilometre hızla gidebilir, günümüz havacılığındaki hız rekoru yaklaşık olarak saatte 3.500 kilometredir). Bu müthiş hıza rağmen Ay'a ulaşmanız 6 saat, Güneş'e ulaşmanız 111 gün, en yakın yıldız olan Proxima Centauri'ye ulaşmanız 77.000 yıl, Kutup Yıldızı'na ulaşmanız 8.000.000 (8 milyon) yıl sürerdi. En yakın galaksi olan Andromeda'ya ulaşmanız ise 48.000.000.000 (48 milyar) yıl sürerdi. Evren'imizin 13.82 milyar yıl yaşında olduğunu hatırlayınız.

İşte siz, bu Evren'in çocuklarısınız. 

Onu iyi tanıyın, araştırın, sorgulayın ve kısacık ömrünüze, olabildiğince fazla bilgi sığdırın.