Orman/Ot Yangınlarında KKT kullanımı: İnsan Ve Doğa Üzerindeki Etkileri

Öncelikle kısaca Yanma olgusundan bahsedelim. Yanmanın oluşabilmesi için gerekli üç unsur bulunur: ISI - OKSİJEN - YANICI MADDE. Bunlar, Yanma Üçgeni’ni oluşturur. Yangınlara müdahalede bulunurken bu unsurlara dikkat ederiz. Bu üç unsur üzerinden çeşitli söndürme yöntemleri geliştirilmiştir.

Bu yöntemlerden bazıları soğutma, boğma ve yanıcı maddeyi ayırmadır.

• Soğutma, adından da anlaşılacağı üzere, sıcaklığı ve ısıyı düşürerek yapılan söndürmedir.
• Boğma, yanmayı sürdüren oksijenin (Yakıcı Madde) teması kesilerek yapılan söndürme yöntemidir.
• Yanıcı Maddeyi Ayırma ise yangınla yanıcı maddeyi fiziksel olarak uzaklaştırmak veya ayırmak anlamına gelir.

Yangın Sınıflarından da kısaca bahsedelim:

• A Sınıfı : Katı Madde Yangınları (Odun, kağıt, tekstil, plastik, saman vb.)
• B Sınıfı : Sıvı Veya Sıvılaşabilen Katı Madde Yangınları (Benzin - Boya - Alkol vb.)
• C Sınıfı : Gaz Yangınları (Metan - Propan - Bütan vb.)
• D Sınıfı : Metal Yangınları (Magnezyum, alüminyum, sodyum vb.)
• F Sınıfı : Bitkisel Yağ Yangınları (Sıvı Yağlar - Kızartma Yağları)
• E Sınıfı : Literatür dışında kalmış bir sınıftır, artık kullanılmıyor. Elektrik sebepli yangınlar diyebiliriz. Sonuçta elektrik yanıcı bir madde değil.

Kuru Kimyevi Toz (KKT) ve Yangın Söndürme Mekanizması:

KKT, yani Kuru Kimyevi Toz, bazı Yangın Söndürme Cihazlarında (YSC) kullanılan toz hâlindeki kimyasal bir maddedir. Ana amacı, yangının kimyasal reaksiyonlarını boğarak söndürmektir. Yani KKT, yanmayı durdurmak için boğma yöntemini kullanır. Soğutma veya yanıcı maddeyi ayırma etkisi sınırlıdır. Alevin üzerini kaplayarak oksijenle temasını engellemesi sayesinde özellikle sıvı ve sıvılaşabilen katı yangınlarında da etkili olur. ABC sınıfı yangınlar için Monoamonyum Fosfat (NH₄H₂PO₄) içerikli kuru kimyevi tozlar üretilir. Bu tozun dışarıya çıkabilmesi için cihaz içinde basınçlandırıcı gaz olarak Azot (N₂) kullanılır. ABC sınıfı yangınlar haricinde bir de D Sınıfı yangınlarda kullandığımız ve D Tozu dediğimiz bir D-KKT mevcut. Bu tür yangınlarda ABC tozları etkili değildir; çünkü metalleri söndürmez, hatta alevi yayabilir. D sınıfı KKT, metal yangınlarını söndürmek için özel olarak üretilmiş, reaktif olmayan tuz veya toz karışımlarından oluşur. Temel görevi, yanıcı metalin yüzeyini kaplayarak oksijenle temasını kesmek ve alevin yayılmasını engellemektir.

KKT'nin Kullanımından Doğabilecek Sorunlar:

Yangın yerinde KKT sıkmak sadece yangını söndürmekle kalmaz, aynı zamanda bazı sorunlar da yaratır. Öncelikle insan sağlığına zararlıdır; solunduğunda boğaz ve akciğerleri tahriş eder, öksürük ve nefes darlığı yapabilir. Elektrik sistemlerine de zarar verebilir, çünkü toz iletken özellik taşır ve kısa devre riskini arttırabilir. Üstelik toprağa ve suya karışarak çevreyi kirletir, ekosistemde dengesizlikler yaratabilir. Kısacası, iyi niyetle sıkılsa da açık alanda KKT kullanımı hem insan hem doğa açısından risklidir.

Olay Yerindeki Gözlemler Ve Kullanımından Doğacak Zararlar:

Orman veya ot yangınlarında kullanılan KKT, hem vatandaşlar için hem de olay yerine gelen itfaiyeciler için sorun teşkil eder. Yangın yerinde saatler geçirebildiğimizden ve açık alan olmasından dolayı her personel Temiz Hava Solunum Cihazı (THSC) kuşanamayabilir. Özellikle yakın alanda müdahalede bulunan itfaiye personellerinin görüşünü de kısıtlayacağından dolayı personelin attığı her adımda büyük riskler doğar. Rüzgarla beraber daha hızlı ve sütun halinde yayılan KKT her yönden itfaiye erlerini zora sokar. KKT'li cihazlar kullanmayın demiyoruz tabii ki ama KKT'den verim alabileceğimiz yerler ormanlar ve araziler değil. Binalarda veya yapılara yakın yerlerde çok kullanışlıdırlar. Ama kullanırken insan sağlığını, doğayı ve elektronik aletleri de gözetmek gerekir. Ormanlarda veya anız yangınlarında işimize en çok yarayan madde sudur. Su bizim için en ucuz ve en etkili yöntemdir.

UNUTMAYIN

Biz itfaiyeciler olarak yangınla iç içeyiz. Gördüğümüz her olayda şunu anlıyoruz: yangın bir kıvılcımla başlar ama ihmalle büyür. Evinde, iş yerinde, nerede olursan ol; yangın söndürücünü hazır tut, elektrik tesisatını kontrol ettir, sigarayı söndürmeden bırakma, şişeleri doğaya atma. Bunlar küçük gibi görünür ama hayat kurtarır. Unutma, yangınla mücadele başlamadan önce alınan önlemle kazanılır. Bizim de asli görevimiz olay olmadan önce önlemektir.

İTFAİYE DAİMA HAZIR AMA ÖNCE TEDBİR

Esenlikler