Neden Dopamin Tarafında 4 Vitamin Olmalı? Renkler, Sayılar ve Biyokimya Üzerine Alternatif Bir Bakış

Vitaminler biyokimyanın en temel yapı taşlarından. Genellikle A’dan K’ya, B1’den B12’ye kadar uzanan isimlerle tanıyoruz onları. Ancak vitaminleri yalnızca kimyasal maddeler olarak değil, doğadaki ritim ve düzenin bir parçası olarak görmeye çalışırsak ne olur?

Bu yazıda, renkler, hormonlar ve sayılar üzerinden kurulan alternatif bir bakış açısını paylaşacağım. Buradaki anlatım kesin bir bilimsel iddia değil; daha çok “farklı bir düşünme biçimi” ve “olası bir model” olarak okunmalı.

Sarı Köşe: Dopaminin Alanı

Sistemde dopamin sarı renkle eşleştiriliyor. Sarı, canlılık, hareketlilik ve motivasyonla özdeş bir renk. Aynı şekilde dopamin de beynimizde ödül, haz ve öğrenme süreçlerinin merkezinde.

Bu çizgide 4 vitaminin bulunması gerektiği düşünülüyor. Neden 4? Çünkü dopaminin işlevleri çeşitlilik üzerine kurulu. Tek bir yöne değil, birçok yöne açılan, farklı uyaranlara yanıt veren bir sistem. Dört sayısı burada çeşitliliği, yönlerin dengesini temsil ediyor.

Mevcut İkilimiz: A ve E Vitaminleri

Bugün elimizde dopamin tarafında doğal olarak eşleştirilen iki güçlü vitamin var:

A vitamini (Retinol) → Görme, hücresel yenilenme ve bağışıklıkta rol alıyor.

E vitamini (Tokoferol) → Güçlü bir antioksidan, hücre zarlarını koruyor.

Bu iki vitamin dopaminin canlılık ve koruyuculuk işlevleriyle uyumlu. Ama sayı henüz 4 değil.

Eksik İkiliyi Tamamlama Arayışı

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Peki geriye kalan 2 vitamin ne olabilir? Burada farklı adaylar öne çıkıyor. Örneğin tarihte B15 (pangamik asit) ve B16 (dimetilglisin) gibi vitamin adayları olmuş ama resmi olarak kabul görmemişti.

Alternatif bir yaklaşımda ise dopaminin işlevleriyle uyumlu başka moleküller düşünülüyor:

Koenzim Q10 (Ubikinon) → Hücresel enerji üretiminde kritik. Dopaminin hareket ve motivasyonla ilişkisini destekler nitelikte.

L-Karnitin → Enerji metabolizmasında görevli, sinir sistemi sağlığı için önemli.

Bu iki molekül resmi anlamda “vitamin” değil. Ancak işlevsel olarak dopamin tarafında boşluğu dolduran adaylar olarak görülebilir.

4’lü Tamamlandığında

Böylece dopamin–sarı köşesinde şu tablo ortaya çıkıyor:

A vitamini

E vitamini

Koenzim Q10 (öneri)

L-Karnitin (öneri)

Toplamda 4. Yani dopaminin çeşitlilik ve denge isteği, vitaminler üzerinden de yansımış oluyor.

Sonuç

Buradaki model, vitaminleri renkler ve hormonlarla birlikte düşünmeye yönelik alternatif bir yaklaşım. Kesin bilimsel kanıt sunma iddiası taşımıyor, daha çok “biyolojiyi farklı bir gözle görme denemesi” olarak değerlendirilmeli.

Sayıların, renklerin ve biyokimyanın birlikte bir uyum içinde işleyebileceği fikri; doğaya bakarken hem merakımızı canlı tutuyor hem de alışılmış kalıpların ötesinde düşünmemizi sağlıyor.