Neden Dopamin Tarafında 4 Vitamin Olmalı? Renkler, Sayılar ve Biyokimya Üzerine Alternatif Bir Bakış
A ve E vitaminlerine benzer vitamin adayları

- Blog Yazısı
Vitaminler biyokimyanın en temel yapı taşlarından. Genellikle A’dan K’ya, B1’den B12’ye kadar uzanan isimlerle tanıyoruz onları. Ancak vitaminleri yalnızca kimyasal maddeler olarak değil, doğadaki ritim ve düzenin bir parçası olarak görmeye çalışırsak ne olur?
Bu yazıda, renkler, hormonlar ve sayılar üzerinden kurulan alternatif bir bakış açısını paylaşacağım. Buradaki anlatım kesin bir bilimsel iddia değil; daha çok “farklı bir düşünme biçimi” ve “olası bir model” olarak okunmalı.
Sarı Köşe: Dopaminin Alanı
Sistemde dopamin sarı renkle eşleştiriliyor. Sarı, canlılık, hareketlilik ve motivasyonla özdeş bir renk. Aynı şekilde dopamin de beynimizde ödül, haz ve öğrenme süreçlerinin merkezinde.
Bu çizgide 4 vitaminin bulunması gerektiği düşünülüyor. Neden 4? Çünkü dopaminin işlevleri çeşitlilik üzerine kurulu. Tek bir yöne değil, birçok yöne açılan, farklı uyaranlara yanıt veren bir sistem. Dört sayısı burada çeşitliliği, yönlerin dengesini temsil ediyor.
Mevcut İkilimiz: A ve E Vitaminleri
Bugün elimizde dopamin tarafında doğal olarak eşleştirilen iki güçlü vitamin var:
A vitamini (Retinol) → Görme, hücresel yenilenme ve bağışıklıkta rol alıyor.
E vitamini (Tokoferol) → Güçlü bir antioksidan, hücre zarlarını koruyor.
Bu iki vitamin dopaminin canlılık ve koruyuculuk işlevleriyle uyumlu. Ama sayı henüz 4 değil.
Eksik İkiliyi Tamamlama Arayışı
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Peki geriye kalan 2 vitamin ne olabilir? Burada farklı adaylar öne çıkıyor. Örneğin tarihte B15 (pangamik asit) ve B16 (dimetilglisin) gibi vitamin adayları olmuş ama resmi olarak kabul görmemişti.
Alternatif bir yaklaşımda ise dopaminin işlevleriyle uyumlu başka moleküller düşünülüyor:
Koenzim Q10 (Ubikinon) → Hücresel enerji üretiminde kritik. Dopaminin hareket ve motivasyonla ilişkisini destekler nitelikte.
L-Karnitin → Enerji metabolizmasında görevli, sinir sistemi sağlığı için önemli.
Bu iki molekül resmi anlamda “vitamin” değil. Ancak işlevsel olarak dopamin tarafında boşluğu dolduran adaylar olarak görülebilir.
4’lü Tamamlandığında
Böylece dopamin–sarı köşesinde şu tablo ortaya çıkıyor:
A vitamini
E vitamini
Koenzim Q10 (öneri)
L-Karnitin (öneri)
Toplamda 4. Yani dopaminin çeşitlilik ve denge isteği, vitaminler üzerinden de yansımış oluyor.
Sonuç
Buradaki model, vitaminleri renkler ve hormonlarla birlikte düşünmeye yönelik alternatif bir yaklaşım. Kesin bilimsel kanıt sunma iddiası taşımıyor, daha çok “biyolojiyi farklı bir gözle görme denemesi” olarak değerlendirilmeli.
Sayıların, renklerin ve biyokimyanın birlikte bir uyum içinde işleyebileceği fikri; doğaya bakarken hem merakımızı canlı tutuyor hem de alışılmış kalıpların ötesinde düşünmemizi sağlıyor.
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 23/10/2025 15:40:59 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/21259
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.