CERN
Evrenin Sırlarını Arayan Bilimin Kalbi

- Blog Yazısı
Giriş
Evrenin doğası nedir? Maddenin en küçük yapıtaşı hangisidir? Zaman ve uzay nasıl işler? İşte bu sorular, insanlığın binlerce yıldır peşinden koştuğu gizemlerdir. Bu gizemleri çözmek için modern bilim, sınırlarını zorlayan dev projeler geliştirdi. Bu projelerin başında ise dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuvarı olan CERN gelir.
CERN Nedir?
CERN (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire / Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi), 1954 yılında 12 Avrupa ülkesi tarafından İsviçre-Fransa sınırında kurulmuştur. Bugün 20’den fazla üye ülkesi ve dünyanın dört bir yanından gelen binlerce bilim insanı ile çalışan uluslararası bir bilim merkezidir.
CERN’in temel amacı, evrenin en temel yapıtaşlarını ve bu yapıtaşları arasındaki etkileşimleri anlamak için deneysel ve kuramsal araştırmalar yapmaktır.
CERN’de Ne Yapılır?
CERN’deki başlıca faaliyet, yüksek enerjili parçacık çarpıştırmaları yaparak maddenin derinliklerine inmektir. Bu çarpıştırmalarla, çok kısa süreli olarak evrenin ilk anlarına benzer koşullar oluşturulur ve ortaya çıkan parçacıklar dedektörlerle incelenir.
CERN’de kullanılan bazı temel araçlar şunlardır:
Parçacık hızlandırıcılar: Proton veya elektron gibi parçacıkları ışık hızına çok yakın hızlarda çarpıştırır.
Dedektörler: Çarpışmalar sonucunda oluşan parçacıkları gözlemler ve verileri toplar.
Veri işleme merkezleri: Günde petabaytlarca veriyi analiz eder.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC)
CERN’in en büyük ve en ünlü projesi LHC – Large Hadron Collider (Büyük Hadron Çarpıştırıcısı)’dır. 2008 yılında faaliyete geçen bu cihaz:
27 kilometrelik bir halka şeklindedir.
Yer altında, yaklaşık 100 metre derinliktedir.
Protonları saniyede 11.000 tur hızında döndürüp çarpıştırır.
4 büyük deney içerir: ATLAS, CMS, ALICE ve LHCb.
Bu deneyler sayesinde evrenin temel yasaları test edilir, yeni parçacıklar keşfedilir ve evrenin ilk mikrosaniyeleri yeniden yaratılır.
CERN’in En Önemli Keşifleri
1. Higgs Bozonu (2012)
CERN'de yapılan ATLAS ve CMS deneyleri sonucunda Higgs Bozonu bulundu. Bu parçacık, maddenin neden kütlesi olduğunu açıklayan Higgs Alanı'nın varlığını doğruladı. Bu keşif, 2013 Nobel Fizik Ödülü'ne ilham verdi.
2. Antimadde Üretimi
CERN, laboratuvar ortamında antihidrojen gibi antimadde parçacıkları üretmeyi başardı. Bu, evrende neden madde ağırlıklı olduğunu anlamaya yardımcı olacak bir adımdı.
3. WWW’nin Doğuşu
Bugün kullandığımız World Wide Web (www), aslında CERN’de bilim insanlarının veri paylaşımı için geliştirilmiştir. 1989’da Tim Berners-Lee tarafından başlatılan bu sistem, tüm dünyayı değiştirdi.
Bilimsel ve Toplumsal Etkileri
CERN yalnızca fizikçilere değil, bilgisayar bilimcilerine, mühendislik alanına ve tıp teknolojilerine de katkı sağlar. Geliştirilen teknolojiler şunları etkiler:
Tıbbi görüntüleme (PET tarayıcılar)
Veri işleme teknolojileri
Süper iletken mıknatıslar
Yüksek hızlı bilgisayar ağları
CERN aynı zamanda genç bilim insanlarını eğiten, dünya çapında bilim diplomasisi yürüten ve toplumla bilimi buluşturan bir merkezdir.
CERN ve Türkiye
Türkiye, 2015 yılında CERN’in ortak üyesi olmuştur. Bu sayede Türk bilim insanları CERN’de araştırma yapabilir, projelere katılabilir ve CERN teknolojilerine erişim sağlayabilir. Türkiye’den Boğaziçi, ODTÜ, İTÜ, Ankara ve birçok üniversite bu projelere aktif olarak katkı sağlamaktadır.
Sonuç
CERN, yalnızca dev çarpıştırıcılarıyla değil, aynı zamanda insanlığın merakını temsil eden bir simge olarak önem taşır. Evrenin başlangıcını, görünmeyeni ve bilinmeyeni araştıran bu bilim üssü, geleceğin teknolojilerinin de doğduğu yerdir. Bilimsel iş birliğiyle barışa, bilgiyle ilerlemeye ve insanlığın ortak aklına hizmet eder.
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 18/06/2025 17:27:40 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/20861
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.