Boş Zaman Üzerine:

Zaman herkes tarafından bilinen ancak tanımlaması güç olan bir kavramdır. Geçmişten bu yana bilim, felsefe, din ve edebi bilimler zamanın farklı tanımlarını yapmışlardır. Ancak günümüzde insan, zamanı tanımlamak ve kullanmak adına hala zorluk çekmektedir. Fizikçiler, zamanı ‘geleceğin ilerleyişi’ olarak ifade etmektedirler. İnsan beyni ise bu zamanı izleyebilmek ve takip edebilmek için gerekli donanıma sahiptir. Zaman, Antik dönemden modern döneme dek birçok tartışmaya konu olmuş, çeşitli bilim dalları ile ilişkilendirilmiştir. İnsanoğlunun zamanla olan ilişkisi çok yönlü olarak ele alınmış, zaman bir kavram olmaktan çok tarihi süreçleri geliştiren ve yönlendiren bir araç olarak görülmüştür. Newton’a göre zaman durmaksızın tek yönde akarken; Einstein’a göre zaman, olaylara anlam veren ve onları oluşlarına göre sıralayan bir boyuttur.

Peki sizi için zaman neyi ifade ediyor?

Endüstriyelleşmeyle birlikte ortaya çalışma zamanı ve çalışma dışı zaman ifadeleri çıkmıştır. Çalışma dışı zamanı bireyler “Boş zaman” yani hiçbir zorunluluğunun olmadığı özgür zaman dilimi olarak ifade etmişlerdir.

Antik Yunan’ da boş zaman kavramına baktığımızda aylaklık edilen değil, estetik hazlar uyandıran ruhun arındırılması amaç edinilen, insanın varlığı üzerine düşünüldüğü iyiliği, hakikati ve bilgi edinmeyi amaç edinen zaman dilimidir. Boş zaman kavramının bir sorun olarak ele alındığı Antik Yunan’da Platon için ‘aşırı çalışmak akılsızlıktır’ ve bu sav, kurmuş olduğu akademide öğrettiği ilk şeydir. Ona göre insanın gereğinden fazla çalışması, aşırı iş kaygısı, zenginlik, ün gibi hırsları insanın özgürlüğünün kısıtlanmasına ve doğasının gönüllü kölesi olmasına yol açmaktadır. Bununla birlikte çalışmanın yanı sıra aylaklığın da akılsızlık olduğunu ifade eden Platon’a göre boş zaman; aşırı uyumakla, aylaklıkla ya da eylemsizlikle geçirilecek serbest bir zaman değildir. Endüstriyelleşmeyle birlikte ise boş zaman dilimi yerini turizm, oyun, spor, eğlence ve dinlenmeye dayalı faaliyetlere bırakmıştır.

Eğitimli kişiyi müzik ve spor ile ilgilenmek için aktif boş zamana sahip kişi olarak değerlendiren Platon için felsefe yapmak, boş zamanı en iyi kullanmanın bir ölçütü ve insan olmanın zirvesidir. Valtonen’e göre ise zaman; “çalışma zamanı” ve “özgür zaman” olarak sınıflandırılmalıdır.

Boş zaman ifadesi insanları zamanı kullanmakla ilgili sorumluluklarından kurtarırken, özgür zaman ifadesi insanı, zaman birimiyle ve onu değerlendirmekle ilgili karar ve sorumluluk sahibi bir pozisyona yükselttiği de düşünülmektedir.

Boş vaktin toplumların özgürleşmesi, düşünsel derinleşmeden çok, kapitalizmin gerek duyduğu emek gücünü yeniden ikame etmek ve kapitalizmin yol açtığı yorgunluğun giderilmesi için kullanıldığı savındadırlar.

Haksız sayılmadıklarını çalışma dışında kalan zamanda, çalıştıkları süre içerisinde yaşadıkları yorgunluğu, stresi, yoğun sıradanlaşmış rutin iş hayatında kaybedilen enerjinin geri kazanılması, artan stresin azaltılması amaç edinildiği ortadadır.

Kapitalist sistem ile birlikte boş zaman antik yunandaki anlamını kaybedip, yerini tüketime dayalı bir sisteme bırakmıştır. Kapitalist sistem tüketimi bir ihtiyaç olarak göstermiş ve boş zaman aktivitesi haline getirmiştir.

Zaman bir yönüyle objektif bir yönüyle ise sübjektiftir. Kişi mutlu olduğu bir zaman dilimi içerisindeyken zamanın akışının ya da anlamının farkına varmayabilir bunun sebebi, zaman hızlandığında, beyin bir aralık içinde daha fazla olayı ayırt etmesidir. Bu yüzden eğlenceli zaman geçirdiğimizde zamanın çok hızlı geçtiğini hissederiz. Aynı kişi zor bir durumda olduğu zaman, olduğundan daha uzun gelebilir ve geçmeyebilir. Bundan dolayı kişilerin zamanı algılama ve yönlendirme durumu farklıdır.

“Boş” kelimesinin anlamı “içinde hiçbir şey barındırmayan” anlamını ifade etmektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Peki “zaman” gerçekten boş mudur yoksa insan mı onun anlamını idrak edememiş, kıymetini bilememiştir?