Benzerlik Tuzağı: Benzerlik, Her Zaman Akrabalık Anlamına Gelmez!
MinuteEarth (YouTube)
- Çeviri
- Makroevrim
- Dilbilim
Benzerlik Tuzağı
Yaşam ve dil benzer yollardan evrimleşmiştir: Bir grup ayrılır ve zaman içinde genetik özelliklerde ve bazı kelimelerde küçük değişiklikler meydana gelir. Daha fazla zaman geçtikçe bu farklılıkların gücü artar, sonunda da yeni türler ve yeni diller oluşur. Yani ayrı türler ve diller arasındaki benzerliklere ve farklılıklara bakarken onların kökenlerinin izini sürüp aile ağaçlarını çizebiliriz.
Ama bazen benzerlikler yanıltıcı olabilir. Örneğin, okunuşları kulağa benzer gelen "emoticon" ve "emoji" kelimelerini ele alalım: Benzer şeyleri tanımladıkları için benzer kökenleri olduğunu düşünebilirsiniz. "Emoticon" İngilizce "emotion" (duygu) ve "icon" kelimelerinin bir kombinasyonuyken; "emoji" Japonca "fotoğraf" ve "karakter" kelimelerinin birleşimidir. Bu iki kelimenin benzer oluşu, İngilizce ve Japonca arasında gizli kalmış herhangi bir bağlantıya işaret etmez. Diğer rastlantılardan bazıları ise şunlardır: İngilizcede ve Mbabaram dilinde "köpek", Fransızcada ve Almancada "ateş", Malay dilinde ve Yunancada "göz", Inuktitut dilinde ve Türkçede "kayık" sözcükleri.
Biyolojideki bazı benzerlikler de bizi yanıltabilir. Örneğin biyologlar uzun bir süre bu iki kuşun kardeş tür olması gerektiğini düşündüler. Ama en son yapılan DNA testleri onların aynı evrimsel dalda bile olmadığını göstermektedir. Yani penguen ve flamingoların akraba olduklarından daha az derecede akrabadırlar. Kel başları bağımsız bir şekilde evrimleşmiştir: Muhtemelen her ikisi de aynı leşçil yaşam stilini izlemiş olmalı.
Benzer şekilde bu iki kemirgen birbirine öylesine benziyor ki ikisini de "kirpi" diye adlandırmışız. Ama aslında onlardan biri yumuşak postlu çinçillaya daha yakın akrabayken diğeri tüysüz kör fareye daha yakın akrabadır.
Yani demek oluyor ki, iki şeyin ne kadar yakın akraba olduğuna karar vermeye çalışıyorsanız, sadece birkaç veriyi kullanamazsınız; bunlar “kör parmağım gözüne” olsalar bile.
Destek Olun
Bu video, MinuteEarth tarafından hazırlanmış, Evrim Ağacı tarafından altyazılandırılmıştır. Eğer içeriği beğendiyseniz, orijinal kaynağa destek olmak için, lütfen YouTube kanalına gidip videolarını beğenmeyi unutmayın. Konuyla ilgili olarak buradaki yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.
MinuteEarth kanalının bu videosunu orijinal dilinde ve İngilizce alt yazılı olarak buradan seyredebilirsiniz:
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
8
-
5
-
3
-
2
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: YouTube | Arşiv Bağlantısı
- MinuteEarth. The Similarity Trap. (2 Ekim 2018). Alındığı Tarih: 2 Ekim 2018. Alındığı Yer: YouTube | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 12/03/2025 21:14:55 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7409
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in YouTube. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
