Ödüllü Soru İçeriklerin birkaç büyük şirketin yapay zekası tarafından kontrol edilmesi riskine karşı, merkeziyetsiz bir internet (Web3) altyapısı teknik olarak nasıl bir alternatif sunabilir?

İnternet üzerinde hakimiyyet kurmuş devasa tekel şirketler (çoğunluğu genellikle teknoloji şirketleridir.) varlıklarını devam etdire bilmek için kullanıcıların verilerini toplar , bunları ticari kullanımlarda kullanır. Merkeziyyetsiz ağ sistemleri ne kadar veri toplamasa da (bir çoğu) sistemde açıklar olunca kullanıcılar yine verilerini kaptıra biliyor. Amma yinede merkeziyyetsiz sistemler oldukca iyi bir alternativdir. Amma bu ağ sistemlerine (networklara) giriş sadece belirli arayüzlerden olur. Kullanımları zordur, genellikle büyük şirketlerin altyapıları gibi hızlı ve optimize teknoloji sunmazlar . Yapay zekaya geldikde ise insanlar bununla elbetde oldukca rahat manipule edile bilir. Mesela google de aratma yaptıkda gemini size "en iyi çözümler ve cevapları" üst sırada veriyor. Takdir edersinizki kullanıcılarda bazen bu "üst sıra cevapları" ile yetiniyor. Eğer Google bir gün mesela insanlara dünyanın düz olduğu gibi saçma sapan bir şeye inandırmak istese bu konuyla bağlı olan aratmalarda algoritma ve yapay zeka ile size sadece dünyanın düz olduğunu söyleyen kaynakları çıkara bilir. Yada mesela Meta eğer sosyal medya ile insanları manipule etmek isterse sadece İnstagramdaki reels videolarını kullanıcı için seçen algoritmaya değişiklikler yapması bile büyük etki verir. Sonuçda İnsanların bazıları ve hatta bir çoğu saatlerini böyle yerlerde geçire biliyor. Tabiiki tekel şirketlerin kurmadığı ve algoritma-yapay zeka "manipulyasyonlarının" yapılmadığı ve yapılsa dahi çok az etki bırakan sistemler var . Mesela sosyal medya kategorisinde Mastodon(https://en.wikipedia.org/wiki/Mastodon_(social_network)) kullanıla bilir. Klasik internet ağlarına alternativ olarak zeronet (https://en.wikipedia.org/wiki/Zeronet) , Freenet(https://en.wikipedia.org/wiki/Freenet) gibi sistemler kullanıla bilir. Bunlar genellikle merkeziyyetsiz ve yapay zeka algoritmalarından iyiki nasibini almamış sistemlerdir. Tor ile beraber kullanıla bilir. Tekel şirketlerin verilerimizi kapdığı başka bir konu ise verdikleri hizmetlerdir. Arama motorları , işletim sistemleri , email servisler ve bunun gibi şeyler. Arama motoru olarak Google kullanmak veri mahremiyyeti olarak hiçde iyi bir seçim değildir. Duckduck go önere bilirim. İşletim sistemi olarak Microsoft Windows üzerinden telemetri yapması bir çok adama malum (https://umatechnology.org/what-is-telemetry-windows-11/) . Windows yerine açık kaynak olan BSD leri ve Linuxları kullanmak verilerimiz için daha iyi (https://en.wikipedia.org/wiki/BSD; https://en.wikipedia.org/wiki/Linux) . Email hizmeti olarak Proton ve ya tek seferlik mahremiyyet için kullanılan Guerilla mail kullana bilirsin. Şimdi aklına takılmış ola bilir bu adam neden bunları yazıyor diye. İnternetde verilerimizin korunması ve manipulyasyona kolay kolay uğramamamız için sadece yapay zeka ve ya browser meselesi değildir. Genel olarak Telemetry sadece siteler ve yapay zeka tarafından toplanmaz. Bu iş bizim kullandığımız işletim sistemleri içinde geçerli. Ek Kaynaklar kısmına bir göz atarsan sevinirim. Orada dikkatini çeke bilecek şeyler olduğuna eminim. Zaten yazıda bazı kaynakları belirtdim. Aynılarını kaynaklar kısmına koymadım

https://en.wikipedia.org/wiki/Information_hiding

^[1]

^[2]

https://www.aksam.com.tr/dunya/ulkede-deepseek-skandali-veriler-cine-sizdirildi/haber-1547461