İnsanlar ait olma duygusu ile bir arada yaşarken ortak işaretler benimsemiş ve bunları da damgalar aracılığı ile sembolleştirmişlerdir. Bunun devamı olarak ait olma olgusunu edindikleri mallar için de gerekli görmüşler ve bugünkü markaların ilk örneği sayılan damgaları ortaya çıkarmışlardır. Damgalar biçim yapısındaki çağrışımlarla kendi semboliğini, üstünde yer aldığı nesneye eklemek, ona manevî derinlik vermek ve öz kazandırmak, bir başka deyimle o eşyayı kimlikli kılmaktadır. Anadolu'daki çeşitli boy, soy, oymak, oba, aşiret, cemaat ve aileler arasında kullanılmış ve hâlâ kullanılmaktadır. Damgalar zamanla mühürleşmiş ve “yiğitlik, cesaret, güç, kuvvet, mertlik, bolluk ve bereket anlamları taşıyan mühürler, çeşitli hayvanların üzerinde, mezar taşlarında, ziynet eşyalarında, ambarlarda, kap kacakta, silahlarında ve vücutlarında yaptıkları dövmelerde kullanılmıştır. Damgaların mühürleşmesi resmiyetin, otoritenin oluşması ve ticaretin gelişmesi ile orantılı olarak gerçekleşmiştir.[1][2][3]
Türklerin kullandığı çeşitli damgalar içerisinde koç/koyun cinsinden hayvanlara da raslanmaktadır. Türk mimarisinin başlangıç yapılarından olan çadırların içerisine, kapısına bereket amaçlı takılan koç ve koyun başları, zaman içerisinde konutlara oradan çeşitli mimari yapıların dış ve iç süslemelerine işlenen birer damgaya dönüşmüştür.[3][2][4]
Bu sadece bir yaklaşım Türklerin Anadoludaki Koç başı damgalarına ve motiflerine benzerlik içeriyor. Hititlerde bir aileye ait damgada olabilir. Kayseride Arkeoloji Müzesinde Hititlere ait farklı tarihi bulgularda bu damgalardan mevcut.
Kaynaklar
- S. Mülayim. (). Tanımsız Figürlerin İkonografisi" Türk Soylu Halkların Halı, Kilim Ve Cicim Sanatı. Not: Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, 27-31 Mayıs Kayseri.
- T. Gülensoy. (1989). Orhun'dan Anadolu'ya Türk Damgaları.
- S. K. Koca. (). Türk Kültüründe Sembolleri̇n Di̇li̇. Not: Sakarya Üniversitesi Doktora Tezi, Mayıs, 2012.
- M. Büyükçanga. (). Türk Mimarisinde Sekiz Köşeli Yıldız Motifleri. Not: 6. Uluslar Arası Sosyal Bilimler Kongresi Bildiri Kitabı, Sakarya. 2009.
