Türk tarihinde gerek bilinen, gerekse mitlere ve destanlara konu olmuş sayısız nice kahramanlar ve kişilikler dilden dile anlatılmış yahutta yazılı olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Çoğu araştırmacıların ve popüler kültürün etkisi ile bilinen kahramanlar yerine adı daha az duyulmuş tarihin tozlu sayfalarında yerini almış kişilikler ve kahramanları birçoğumuz merak etmişizdir. Bir zamanlar bu soruyu kendime sormuş ve günümüze kadar edindiğim sayılı kaynaklar ile sayısız kahramanları yazdığım kitapta derlemiş olsamda bu soruya cevaben elimden geldiğince adı daha az duyulmuş kişilikleri en kolay araştırma metodlarından olan internetten erişe bileceğiniz kahramanları derledim. Gerek tarihte yaşamış ve yer edinmiş, gerek yaşadığı düşünülüp mitlere ve destanlara konu olmuş kahrmanlar başlığı ile ikiye ayırıp sizlere sunuyorum iyi okumalar ve araştırmalar dilerim sağlıcakla.
Tarihte az bilinen Türk kahramanların bir kaçı
• Saruhan Bey (Manisa Fatihi)
• Altun Tamgan Tarkan (II. Göktürk Beyi, ölümünden sonra dikilen yazıtı olan beg)
• Baçman (Aşağı İdilli Kıpçak Beyi, Moğallara teslim olmayan Han)
• Bağa Şad (Hazar Türklerini yöneten Yabgu, Çin kaynaklarında adı geçen korkusuz elçi)
• Balamber Han (Avrupa Hunların kabile reisi, Hunlar’ın Kralı, İskandinavya Mitlerinde Búri’ye ilham kaynağı olan lider)
• Çi-Çi Yabgu (Hiung-Nu diğer bilinen adıyla Büyük Hun İmparatorluğunun ikinci Mete Han’ı, Büyük Türkçü)
• Karamanlı Ahmed Paşa (Soyu Karamanoğllarına dayanan bir yeniçeri, Trablusgarb’ta Karamanlı Hanedanı’nın kurucusu)
• Kulun Beg (Göktürk Kağanlığını tekrar kurmak isteyen asilzade)
• Kürboğa (Musul Atabey’i olan köle)
• Nadir Şah Afşar (Afşar İmp.’in Kurucusu, İranın Napolyonu, İkinci İskender, İran tarihinin en güçlü Hükümdarı)
• Oktar (Batı Avrupa Hunun Hükümdarı)
• Porsuk (Tuğrulun Generali) (Anadolunun Memuru, Romayı haraca bağlayan General)
• Rua (Doğu Avrupa Hunun Hükümdarı)
• Şemseddin İldeniz (İldenizlilerin Kurucusu, Bilge ve Siyasî figür, Atabeg)
• Şeybanî Han (Şeybanî Hanlığının kurucusu Buhara ve Semerkantın Koruyucusu)
• Türk Şad (İdil havazsının Şad’ı, Tigin, Avrupalı ve Kafkasların İlk Türk’ü)*adından dolayı 6. yy. Avrupalı ve Kafkas yazarları ilk Türk olarak yazmış oldukları hatıratları bulunmuştur.)
• Yulug Tigin (Ay Kağan, Türkçenin Tonyukuk’tan sonra bilinen ilk yazarı)
• Yağı-Sayan (Antakya Emiri, Antakya Kalesinin savunucusu)
• Yinçü Kağan (Sir-Tartuş Kağanı, Doğu Göktürk’ün son vârisi)
• Gazi Umur Bey (Fatihe ilhâm olan Gemileri karadan yürüten ilk komutan, Türk Denizciliğinin öncüsü)
• Karamanoğlu Mehmed Bey (Karamanoğulları’nın kurucusu Moğalların baskıcı Türkü)
• Emir Karatekin Bey (Çankırı, Kastamonu ve Sinop Fatihi)
• Danışment Ahmed Gazi (Melik-i Muazzam Gazi, Danışmendlerin kurucusu, alim, Kayseri, Sivas, Tokat ve Amasya Fatihi)
• İmadüddin Hezâr Dînârî (Kütahya Fatihi)
• Emir Tursan (Ankara, Eskişehir Fatihi)
• Afşin Bey (Malatya Fatihi)
• Bıyıklı Mehmed Paşa (Fatih Paşa, Diyarbakır Fatihi, Diyarbakırın ilk Osmanlı Valisi)
Ve daha nicesi yazılabilir...
Hayatları kesin olmayan sadece mit ve destanlara konu olmuş efsanevi Türk komutanların birkaçı
• Manas Han (Türk, Altay ve Kırgız mitolojisinde Hakan)
• Kanıkey (Manas Han’ın Savaşçı Karısıdır)
• Huban Arığ (Hakas Türklerinin destanlara konu olan mitolojik kadın kahramanı)
• Korkut Ata (Türk boylarına ve beylerine yol gösteren bilgesi yücesi)*14 ve 15. yy islam tarihçilerince öne atılan bir bilgide Dede Korkut’un İslam Peygamberi Hz. Muhammed (S.a.v)’in elçisi olduğu yönünde çeşitli rivayetler ortaya atılmıştır bu konuda araştırmalar devam etmektedir.
• Köroğlu (Türk destan kahramanı)*16. yy. Anadolu’da yaşamış ve “Köroğlu” mahlasını kullanarak saz çalıp şiir söylemiş “Âşık Köroğlu” ile karıştırılmaması gerekilir.
• Cañıl Mırza (Noygut Boyunun lideri cesaretli kadın hükümdar)
• Banu Çiçek (Bamsı Beyrek’in beşik kertmesi, Türk isimlerinin öncüsü, ismi ile “hanımefendi” sözünün ilk sahibi)
• Burla Hatun (Türk efsanelerinde efsanevi kadın cengaver, savaşçı kadın motifini simgeler)
• Selcen Hatun (Kan Turalı’nın nişanlısıdır, güzelliklerin efendisi)
• Alpamış (Beyaz atlı prenslerin Atası, Türk masal motiflerinin pek çoğunu bünyesinde barındıran kahraman)
• Edigu (Edige Mirza Bahadır, Altınorda Devletini ayakta tutmaya çalışan kahraman)
• Törüngey (Efsaneye göre yeryüzünde yaratılan ilk kişi bir başka deyimle “Adem”)
• Eje (Efsaneye göre yeryüzünde yaratılan ilk kadın, Törüngey’in karısı, bir başka deyimle “Havva”)
• Irkıl Han (Şamanların Atası, yeryüzündeki ilk Şaman)
• Yorçı (“Benim adım Yorçı, bu da benim yazıtımdır.” diyerek kendi adına yazıt diken bey)*Hayatı hakkında bir kaynak olmadığından hakkında çeşitli rivayetler vardır.
• Maaday-Kara (Altaylarda kahramanlık destanı, yaşlı kahraman)
• Kögüdey-Mergen (Maaday-Kara’nın oğlu, destanın ikinci bölümünün baş kahramanı)
• Kan Turalı (Güzelliklerin efendisi Selcen Hatunun eşi, destanın yürekli cengaveri)
Ve daha niceleri saymakla bitmez.
Kaynaklar
- A.A. (). Türk Mitolojisi Ve Yazıtları.