Evrim Ağacı
Herkes için önem derecesi değişmekte ve cevaplar çok yönlü olabilmekte. Benim için şüphesiz en önemli somut icat, yazının icadıdır. Elbette yazıdan önce insanlığın geleceğini kökten değiştirmiş ve büyük bir sıçrama yaptırmış sayısız icat var. Fakat yazı insanlığın öyküsünde çok büyük ve ihtişamlı bir kapı araladı.
Bu soruya verilen diğer cevaplarda da belirtildiği gibi gerçekten göreli ve tartışmaya açık bir soru olmuş ki tek bir cevap bulup seçmek ciddi anlamda zor. Fakat bana göre insanlık tarihinde icat edilmiş en önemli şey bilimsel yöntem ve bilim felsefesidir. Özellikle doğa bilimlerinin çalışma alanlarında yapılan deneyler ve bulunan sonuçların en doğru şekilde anlaşılıp kullanılması için Karl Popper, Carl Hempel gibi büyük bilim felsefecilerinin görüşleri ve yöntemler bilimimizi oldukça şekillendirdi ve bu gün güvendiğimiz ve insanlığın açık ara en önemli uğraşı olan bilimin inşasında büyük rol oynadı.
Bu soruya herkes farklı cevap verebilir. Biraz algıda seçicilik meselesi bu. Çünkü önem kavramı değişken neticede. Benim vereceğim cevap da mesleğimle ilgili bir seçicilik olarak görülebilir ama bence gerçekten insanlık tarihinin en büyük buluşu tarımdır.
İnsanın kendi besinini üretmesi fikrini ortaya çıkarması insanlık tarihinin en büyük kırılmasıdır. İnsan bu buluşla, doğada var olan kaynaklardan bağımsızca varlığını sürdürebilme yeterliliğine erişti. Avcı-toplayıcı yaşam sonlandı ve insan kendi besinini üretince bir ev, bir konut, özel ve sabit bir sığınak inşa etti. Bu konutlar birleşip yerleşim bölgesi yapıları oluştu ve en önemlisi "boş zaman" dediğimiz kavram ortaya çıktı. Avcı-toplayıcı iken insan, sürekli avlanıp besin topluyordu ki o zamanlar insan sürekli bir avlanma, gıda arama, hayatta kalma derdine sahipti. Yani boş zaman diye bir şey yoktu ve insan tüm enerjisini, zamanını sürekli hayatta kalmak için harcıyordu. Bu düzende de hayatta kalma amacı dışında hiç bir üretim söz konusu değildi. İşte tarım toplumunda ise insan, hasadını yapıp besinini garanti edince, artık tek dert hayatta kalmak olmadı. Zaten bu nedenle kültür, sanat, bilim, teknoloji vs. tüm ama tüm disiplinler, tarımın keşfinden sonra ortaya çıkmıştır. Yani bugün insan eğer medeniyet olarak adlandırdığımız bir yapı inşa ettiyse bunun tüm bileşenleri tarımın icadından sonra ortaya çıkmıştır. Yani bizi ileri taşıyan her şey, tarımla mümkün olmuştur.
Konu çok uzun, anlatmakla bitmez ama insanlık tarihinin en büyük buluşunun tarım olduğunu düşünmek için çok fazla sebebimiz var.
Umarım açıklayıcı olmuştur. Sağlıcakla.
İnsanlık için en önemli icadın ateşin kontrolü ve ihtiyaç duyulduğunda ateş yakabilen materyallerin keşfedilmesi olduğunu düşünüyorum.
İnsanın evrimsel sürecinde ateş önemli bir sıçrama tahtasıdır. Eğer ateşi gerektiği gibi kontrol edemeseydik türümüz çok farklı bir evrim sürecine sürüklenebilirdi ve muhtemelen günümüz medeniyetine ulaşamayabilirdik. Maddeler halinde ateşin önemini özetleyebiliriz.
-Genelde ormanlık alanlara uyum sağlamış primat türlerinin temel diyeti meyve ve bitki ağırlıklıdır. İklim değişikliği nedeniyle özellikle orta ve doğu Afrika ormanları savana tarzı bitki örtüsüne dönüştüğünde bölgede yaşayan primatlar üzerinde baskı oluşturmaya başladı ve bölgede bolca bulunan hayvan türlerinin etleri de diyetin bir parçası oldu. Çiğ etin tüketilmesinin olumsuz pek çok yönü de vardır. Bakteri ve mikropların yarattığı hastalıklar, sindirme zorlukları, çiğ etin sahip olduğu mineral, vitamin, protein, yağ asidi gibi değerli besinlerin parçalanarak yararlı hale getirilememesi gibi. Ateş ile etin pişirilmesi bahsedilen tüm zorlukları ortadan kaldırmış hatta beynin ihtiyaç duyduğu besinlerin bolca alınabilmesi hacmen ve işlevsel olarak büyümesini sağlamıştır.
-Pişirilen gıdalar sadece et değildi. O güne kadar sindirmekte zorlandığımız bitki ve bitki köklerini de selülozu parçalayarak diyetimizin bir parçası haline getirmeyi başarabildik.
-Gıdalarımızı pişirmenin haricinde, türümüze tehdit olan hayvanlardan korunmamıza, sadece gündüzleri avlanabilirken, ateş sayesinde geceleri de avlanabilmemize ve evrim sürecinde önemi yadsınamaz sosyalleşmeyi ateş etrafında toplanarak sağlayabildik.
-Bölgede gıda kaynaklarının azaldığı durumlarda, Avrupa, Asya gibi soğuk bölgelere göç ettik. Eğer ateşi kontrol edemeseydik bu bölgelere başarılı bir şekilde uyum sağlayamazdık. Ve sadece sıcak, ılıman bölgelere sıkışıp kalırdık.
Ateşin kontrolü bizi biz yapmıştır. Sonrasında geliştirdiğimiz icatları gelişen beynimiz sayesinde başardık. Eğer ateş olmasaydı beynimiz bu keşifleri yapabilecek kadar gelişemeyebilirdi.[1]
Bu sorunun cevabı herkese göre farklıdır. Ama bana göre tarihin en önemli icadı bilgisayardır. Çünkü muhtemelen bilgisayar icat edilmeseydi insanlar teknoloji anlamında tıkanırdı: Uzaya çıkamazdık, dronlar yapamazdık, kolay bir şekilde hesap yapamazdık, uçak uçuramazdık, yapay zeka yazamazdık ve daha gelecekte yapacağımız nice şeyi yapamazdık.
Aslında bu sorunun basit bir cevabı ama anlatmaya başlarsan bitmek nedir bilmez bir sorudur. Bu yüzden sana önemli birkaç icadı söyleyeceğim. bu arada anlatacağım icatlar ve anlatımı alıntıdır haberin olsun...
Yazı
Yazının icadı insanlık tarihinin en büyük sıçraması olarak kabul edilir. çünkü, insanoğlunun birikimleri yazı sayesinde nesilden nesile aktarılarak günümüze ulaşabilmiştir. Hatta her insanın bildiği bir söz olan "söz geçici, yazı kalıcıdır" sözü bize yazının ne kadar önemli olduğunu gösterir...
24. Mekanik Saat
Saat bizim zaman kaynağımızdır. Her ne kadar saat olmasaydı büyük karışıklıklar meydana gelirdi. Saat olmasaydı zamanı ölçemezdik Zamanı ölçemediğimiz içinde yapacak olan işlerimizi zamanında yapamazdık, bulunmamız gereken yerlerde zamanında olamazdık Saat olmasaydı zamanı daha iyi kullanamazdık Kullanamadığımız içinde o kadar çok sorunla karşılaşırdık ki işimize geç kalırdık, okulumuza geç kalırdık yada vaktinden erken giderdik Her acıktığımızda yemek yerdik, düzensiz beslenirdik İlaç almamız gerekiyorsa hangi aralıklarla alacağımızı bilemezdik, bazen önceden bazen sonradan alacağımız için sağlımızı kötü etkilerdi... Saat kavramına sahip olmasaydık, en fazla sabah, öğle, akşam vb. kavramlara sahip olur, aradaki sürelerde yine güneşin gökyüzündeki konumuna, tahminlere, biyolojik tepkilerimize göre açlık, yorgunluk, uyku gibi , kimi hayvan davranışlarına göre mesela horoz ve bunlar gibi davranırdık...
Elektrik Üretimi
Zaman tünelinde geriye doğru gidersek; elektrik olmasaydı, internet ve cep telefonları olmazdı. Bilgisayar ve televizyon ile radyo olmazdı. Telgraf ve telefon gibi iletişim araçları olamayacaktı. Elektrik sanayide kullanılamayacağı için makineler daha kaba ve yavaş olacak, büyük seri üretim gerçekleşemeyecekti...
Tekerleğin İcadı
En önemli icatların arasında neden bu icat var?... Çünkü en çok sorulan soru olan "Eğer tekerlik icat edilmeseydi ne olurdu?" sorusunun cevabı bize tekerleğin icadının ne kadar önemli olduğunu gösterir... Geçmişteki insanların tekerlek üretmesiyle bir çok şey yapmıştır. Mesela İpek yolu, Bahar yolu gibi zamanında ününe ün katmış ticaret yollarından geçen tüccarların mallarını daha kolay bir şekilde taşımasına yardımcı olmuştur. Tekerlek bazı düşünürlere göre bir çağın kapanışı ile yeni bir çağın açılışı kadar önemli ve dikkat edilmesi gereken bir husustur...
"Bu arada ikinci sorunun cevabını en başta verdim..."
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
