Konuşmaların dinlenmesi diye bahsettiğimiz husus 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca iletişimin denetlenmesi tedbirlerinden bir tanesidir. Öncelikle maddede de belirtildiği üzere iletişimin tespiti, iletişimin dinlenmesi ve iletişimin kayda alınması hususları birbirlerinden farklı olmakla her biri için alınması gereken izinler de farklıdır. En basit haliyle iletişimin tespiti; şüpheli kişinin telefonuna gelen ya da telefonundan yapılan aramaların ya da diğer türlü iletişimlerin incelenmesi olup bu iletişimin tespiti kararıyla dinleme yapmak mümkün değildir. İletişimin dinlenmesi adından da anlaşılacağı üzere yapılan görüşmelerin dinlenmesinden ibaret olmakla iletişimin dinlenmesi kararıyla görüşmelerin kaydının alınması mümkün değildir. Son olarak iletişimin kaydedilmesi kararının verilmesi halinde ilgili merci görüşmeleri kayıt altına da alabilir.
İletişimin tespiti, dinlenmesi ya da kaydedilmesine ilişkin karar soruşturma aşamasında normal koşullarda hakim tarafından verilmelidir. Ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde kararı Cumhuriyet Savcısının vermesi de mümkündür. Ancak savcı tarafından verilen kararı da 24 saat içinde hakimin onaylaması gerekir. Mesela Savcı iletişimin kaydedilmesi kararını verdikten sonra hakim bu kararı onaylamazsa elde edilen kayıtların da yok edilmesi gerekir.
iletişimin tespiti, dinlenmesi, kayda alınması süreci kişinin kişisel verilerini rızası dışında denetlenmesini doğal olarak barındırdığından farklı şekilde delil elde etme şansı varsa da diğer yollar seçilmelidir. Aslında bu tedbir şeklini biraz daha farklı seçenek yok o nedenle zorunda kalınması olarak da düşünebiliriz. Özetle polisin, soruşturmada hakim kovuşturmada mahkeme kararı olmadan telefonu takip etmesi ya da dinlemesi hukuka aykırıdır. polislerin dinleme yapabilmek için mutlaka yasal izine ihtiyaçları vardır.
ÖRNEK KARAR: Yargıtay 5. Ceza Dairesi 2005/20489 K. "Soruşturma evresinde şüphelinin kullandığı telefonuyla yaptığı görüşmelere ilişkin detay bilgilerinin, yani telefonla yapılan bağlantıların kimlerle ve ne zaman yapıldığının belirlenmesi anlamına gelen “tespit” yukarıda belirtilen CMK.nun 135. maddesinin 6. fıkrası kapsamı dışında bırakılmıştır. Bu nedenle, hangi suça ilişkin olursa olsun, şüpheliye ait telefondan kimlerle, ne zaman görüşüldüğüne dair “tespit” CMK.nun 135/1. maddesi uyarınca hakim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde C.Savcısının kararıyla mümkün olacaktır." [[1]1
daha detaylı araştırmak isterseniz diye aşağıda web sitesi linki de bırakıyorum.
Kaynaklar
- Av. Baran Doğan. İletişimin Tespiti, Dinlenmesi, Kayda Alınması. Alındığı Tarih: 27 Aralık 2023. Alındığı Yer: Av. Baran Doğan | Arşiv Bağlantısı
