Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap

Bilim Terimleri Sözlüğü

Evrim Ağacı Bilim Terimleri Sözlüğü, bilim dünyasında sıkça kullanılan terimlerin anlamlarını ve açıklamalarını içerir.

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P Q R S Ş T U Ü V W X Y Z #
Yabani tip

Bir türün doğadaki tipik, alışılagelmiş, yaygın fenotipidir. Tükettiğimiz, yapay seçilim ile üretilen, genetik müdahalelerden geçen muzdan farklı olarak gerçekte muzun yabani tipi çok sayıda sert tohumlara sahiptir.

Yabani ve Kültür MuzuPromusa
İngilizce: Wild Type

Kaynaklar

  1. L. Daniel, et al. (1998). Genetics: Principles And Analysis. Yayınevi: Jones and Bartlett Publishers.
Yağ asidi

Esterlerle bileşik yapıp yağ molekülü meydana getiren kimyasaldır.

İngilizce: yag-asidi

Kaynaklar

  1. Department of Chemistry. Main Index. (20 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 20 Kasım 2020. Alındığı Yer: Department of Chemistry | Arşiv Bağlantısı
Yakınsak evrim

Aralarında hiçbir doğrudan evrimsel bağ bulunmayan (ata-torun ilişkisi bulunmayan) canlıların, geçirdikleri evrim sonucu birbirlerine benzer özellikler kazanmalarıdır. Genellikle benzer çevrelerde, benzer koşullar altında yaşama sonucunda, Doğal Seçilim'in etkisiyle kazanılan özelliklerdir.Yunuslar, bir memeli olmalarına rağmen, milyonlarca yıldır denizel ortamda yaşıyor olmalarından ötürü, balıklara benzer bir vücut yapısı evrimleştirmişlerdir. Balıklar ile denizel memelilerin vücut yapılarının birbirine benzemesi, yakınsak evrime bir örnektir.

İngilizce: Convergent evolution
Yaklaşık nedenleme

Özelliklerin fizyolojik ve moleküler olarak nasıl çalıştığının açıklanması işidir.

İngilizce: yaklasik-nedenleme

Kaynaklar

  1. J. C. Herron, et al. (2006). Evolutionary Analysis. ISBN: 9780132275842. Yayınevi: Prentice Hall.
Yalancı ayak (Psödopod)

Akyuvarlar ile amipler gibi bazı birhücrelilerin, özellikle protozoanın kök-ayaklılar sınıfındaki birhücrelilerin hareketini sağlayan sitoplazma çıkıntılarıdır. Hücre içi basıncı nedeni ile esnek hücre zarında bir yöne doğru bir çıkıntı oluşur. Hücrenin protoplazması bu çıkıntıya doğru akar; orada toplanır. Sonra buna benzer bir çıkıntı başka bir yöne doğru gelişir; protoplazma bu kez o yöne doğru sürüklenerek akar; ardından hücre toparlanır.

İngilizce: Pseudopod

Kaynaklar

  1. P. J. M. V. Haastert. (2011). Amoeboid Cells Use Protrusions For Walking, Gliding And Swimming. PLOS ONE, sf: e27532. doi: 10.1371/journal.pone.0027532. | Arşiv Bağlantısı
Yalancı meyve

Bir çiçeğin yumurtalık haricindeki, bir başka bölümünün gelişmesi ile oluşan etli yerdir. Böyle meyvelerin etli bölümleri çiçek sapı, çiçek tablası, hatta çiçek örtüsü (çanakyapraklar ya da taçyapraklar) gibi parçaların gelişmesi ile ortaya çıkarlar. Elma, armut ve ayva örnek olarak verilebilir. Bir elmanın yenen bölümü etlenmiş çiçek tablasıdır. Tohumları içeren yumurtalık ise meyvenin ortasında bulunur; bu bölüm yenmez.

İngilizce: Pseudocarp (False Fruit)

Kaynaklar

  1. Your Dictionary. Fruit Definitions. (20 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 20 Kasım 2020. Alındığı Yer: Your Dictionary | Arşiv Bağlantısı
Yamyamlık

Bir türün bireyinin, kendisi ile aynı türden olan bir başka bireyi gıda olarak tüketmesi davranışı. "Kanibalizm" de denmektedir. Türün bireylerinin tamamında kaniballik görülebilirken, başka bir türde ise bireylerden sadece bazılarında kaniballik görülebilir.

İngilizce: Cannibalism
Yanal çizgi

Balıklarda ve kuyruklu sürüngenlerde vücudun yan tarafında çukurlar ya da kanallar biçiminde görülen bir duyu hücreleri sistemidir. Bu organlar muhtemelen avlanan balıkların ve gruplarının sudaki hareketlerinden oluşan, alçak frekanslı titreşimleri algılarlar.Aşağıdaki görselde bir köpek balığına ait yanal çizgi duyu organı görülmektedir.

İngilizce: Lateral line

Kaynaklar

  1. T. Pitcher, et al. (1976). A Blind Fish Can School. Science, sf: 963-965. doi: 10.1126/science.982056. | Arşiv Bağlantısı
Yanallaşma

Beynin iki yarım küresinin (hemisfer) birbirinden farklı fonksiyonları gerçekleştirmek amacıyla özelleşmesi.

Aşağıdaki görselde, insan beyninde yanallaşma örnekleri verilmektedir:

Sol beyin genel olarak işlemsel/sözel hafızayı barındırır, konuşma, sağ el becerisi, sağ kulaktaki duyma tercihi, dili anlama, matematiksel kabiliyet, sağ görsel alan buradan kontrol edilir.

 Sağ beyin genel olarak şekil hafızasına sahiptir, sol elin kontrolü, sol kulaktaki duyma tercihi, müziksel beceriler, yüzlerin ve şekillerin algılanması, sol görsel alan buradan kontrol edilir.

İngilizce: Lateralization

Kaynaklar

  1. A. Campbell, et al. (2008). Biology: Concepts And Connections. ISBN: 9780321489845. Yayınevi: Benjamin Cummings.
Yanılsama

Algılanan ilişkilerle gerçekte olan ilişkilerin birbirine uymamasıdır.Kısa algılanan bir çizgi, gerçekte algılama alanında bulunan diğer çizgilerle aynı uzunlukta olabilir.

İngilizce: yanilsama

Kaynaklar

  1. D. Cüceloğlu. (2010). İnsan Ve Davranışı Psikolojinin Temel Kavramları. Yayınevi: Remzi Kitabevi.
Yanılsama
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close