Çernobil Nükleer Santrali’nin en yoğun radyasyonlu bölgelerinde yaşayan Cladosporium sphaerospermum adlı siyah mantar, olağanüstü bir dayanıklılık sergiliyor. Yapılan çalışmalar, mantarın melanin pigmenti sayesinde iyonize radyasyon altında zarar görmek yerine daha hızlı büyüdüğünü ortaya koyuyor.
Araştırmacılar, bu etkinin “radyo-sentez” adı verilen ve bitkilerin fotosentezine benzer bir mekanizmayla radyasyondan enerji üretimi olabileceğini düşünüyor. Ancak şimdiye kadar enerji kazancı, karbon fiksasyonu ya da tanımlanmış bir biyokimyasal yol doğrulanmadı.
Mantarın ultraviyole, gama ve kozmik radyasyon altında davranışı hem koruyucu bir kalkan işlevine hem de potansiyel enerji dönüşümüne işaret ediyor. Aynı tür, Uluslararası Uzay İstasyonu’nun dış yüzeyine yerleştirildiğinde alttaki sensörlere ulaşan radyasyon miktarını azalttı. Bu durum, mantarın gelecekte biyolojik radyasyon kalkanı olarak kullanılabileceğini düşündürüyor.
Radyo-sentez henüz kanıtlanmış değil; buna rağmen C. sphaerospermum’un aşırı radyasyon altında gelişebilmesi, canlıların uyum kapasitesine dair çarpıcı bir örnek olmaya devam ediyor.
Evrim Ağacı
