Başarmak Nedir?
Doğduğumuz andan beri yarışın içine sokuluyoruz. Erken konuşmamız, erken yürümemiz bekleniyor, akranlarımıza göre. Okula gidiyoruz büyük bir yarışın içine atılıyoruz. Hiçbir şeyden haberi olmayan küçük birer çocuk olarak birbirimizle rekabete zorlanıyoruz. Büyüdükçe rekabet ettiğimiz kişiler de çoğalıyor. Önce iyi bir lise için sonra iyi bir üniversite için yüz binlerce kişiyle mücadeleye ediyoruz. İyi bir işe girmek için yine bir mücadele. Bitiyor mu? Hayır! Yakışıklı, güzel, zengin vb. birini bulmak zorunluluğu hissediyoruz. Arabanın en yenisi evin en iyisi için çabalıyoruz. Sonra çocuklarımızı bizimle aynı kaderi yaşamaya zorluyoruz. Bunlardan birisini bile önemsemesek çevremiz tarafından ya dışlanıyor ya da dışlandığımızı hissediyoruz. Kendimizi sahip olduğumuz özelliklerle değil de sahip olduğumuz eşyalarla tanımlıyoruz. Bizi bu cenderenin içine hem toplum hem de ne yazık ki en yakın çevremiz, ailemiz atıyor. Sanki hayata geliş amacımız başarmak hep başarmak oluyor. Birbirimizi başarılarımıza(!) göre değerlendirir oluyoruz.
Amerigo Vespucci’nin hikayesi bana biraz da bu ‘başarma’ oyununu sorgulattı. Zweig onun ne kadar güvenilir bir kişi olduğunu ortaya çıkarıyor. Her ne kadar Amerika’yı o keşfetmese de yeni dünya onun adıyla anılıyor. Peki bu başarısı nereden kaynaklanıyor? Tamamiyle kendi inisiyatifi dışında gelişen olaylarla. O hayatını yaşamaya çabalarken bir şey başaramıyor gerçekte. Yaşadığı devirde tanınmadığı gibi ölümünden sonra da sahtekarlıkla suçlanıyor. Yukarıda bahsettiğim ‘başarma yarışında’ kaybedenlerden biri olarak görünüyor. Ama tarih hakkını veriyor. Belki ilki başaran birisi olmuyor ama medeniyetimiz sürdüğü sürece adı unutulmayacaklar biri oluyor.
Nedir başarmak? İç huzuru bulmak mı, yoksa yaşanılan devrin değişmeye mahkum anlayışları doğrultusunda parmakla gösterilmek mi?
Unutmamak lazım, mezarlıklar bazı şeyleri başardıkları kadar bazı şeyleri de başaramayanlarla ve onları takdir edenler veya eleştirenlerle dolu.
Doğduğumuz andan beri yarışın içine sokuluyoruz. Erken konuşmamız, erken yürümemiz bekleniyor, akranlarımıza göre. Okula gidiyoruz büyük bir yarışın içine atılıyoruz. Hiçbir şeyden haberi olmayan küçük birer çocuk olarak birbirimizle rekabete zorlanıyoruz. Büyüdükçe rekabet ettiğimiz kişiler de çoğalıyor. Önce iyi bir lise için sonra iyi bir üniversite için yüz binlerce kişiyle mücadeleye ediyoruz. İyi bir işe girmek için yine bir mücadele. Bitiyor mu? Hayır! Yakışıklı, güzel, zengin vb. birini bulmak zorunluluğu hissediyoruz. Arabanın en yenisi evin en iyisi için çabalıyoruz. Sonra çocuklarımızı bizimle aynı kaderi yaşamaya zorluyoruz. Bunlardan birisini bile önemsemesek çevremiz tarafından ya dışlanıyor ya da dışlandığımızı hissediyoruz. Kendimizi sahip olduğumuz özelliklerle değil de sahip olduğumuz eşyalarla tanımlıyoruz. Bizi bu cenderenin içine hem toplum hem de ne yazık ki en yakın çevremiz, ailemiz atıyor. Sanki hayata geliş amacımız başarmak hep başarmak oluyor. Birbirimizi başarılarımıza(!) göre değerlendirir oluyoruz.
Amerigo Vespucci’nin hikayesi bana biraz da bu ‘başarma’ oyununu sorgulattı. Zweig onun ne kadar güvenilir bir kişi olduğunu ortaya çıkarıyor. Her ne kadar Amerika’yı o keşfetmese de yeni dünya onun adıyla anılıyor. Peki bu başarısı nereden kaynaklanıyor? Tamamiyle kendi inisiyatifi dışında gelişen olaylarla. O hayatını yaşamaya çabalarken bir şey başaramıyor gerçekte. Yaşadığı devirde tanınmadığı gibi ölümünden sonra da sahtekarlıkla suçlanıyor. Yukarıda bahsettiğim ‘başarma yarışında’ kaybedenlerden biri olarak görünüyor. Ama tarih hakkını veriyor. Belki ilki başaran birisi olmuyor ama medeniyetimiz sürdüğü sürece adı unutulmayacaklar biri oluyor.
Nedir başarmak? İç huzuru bulmak mı, yoksa yaşanılan devrin değişmeye mahkum anlayışları doğrultusunda parmakla gösterilmek mi?
Unutmamak lazım, mezarlıklar bazı şeyleri başardıkları kadar bazı şeyleri de başaramayanlarla ve onları takdir edenler veya eleştirenlerle dolu.
