Evrimsel biyolojinin bize açtığı en temel ufuğun, var olmuş, var olan ve var olacak tüm canlıların birbiriyle akraba olduğu gerçeği olduğunu biliyoruz. Evet, türlerin birbirleriyle akraba olduklarını bilmek önemli bir adım; ancak bu akrabalık ilişkilerini nasıl göstereceğiz? İşte burada bilimsel bir metodolojinin takip edilmesi gerekmektedir. Bu makalemizde sizlere en ilkin evrim ağacı oluşturma ve filogeni yaratma yöntemlerinden birini adım adım öğretmeye çalışacağız. Bu analizimizde genlere ve daha kapsamlı analizlere girmeyecek, sadece elinizde belli sayıda tür varken, bunları dış görünümlerine bakarak hangi sırayla evrimleştiklerini ve birbirleriyle olan akrabalık ilişkilerini bir evrim ağacı üzerinde gösterebilmenizi sağlayacak kadar bilgi vereceğiz. Dolayısıyla biliniz ki modern evrimsel biyolojide burada öğreteceklerimizden kat kat daha derin ve kapsamlı yöntemler kullanılmaktadır; ancak bunlardan en basitini öğrenmenin, evrimle ilgilenen birçok kişi için faydalı bir bilgi olacağını düşünüyoruz. 

Giriş kısmında da belirttiğimiz gibi, burada göstereceğimiz analiz genetikte pek doğrudan kullanılmamaktadır. Bizler genlere değil, canlıların dış görünümlerine bakarak bir sınıflandırma yapacağız. Bu, gerçek analizlerin isabetliliğinden farklı sonuçlar verebilir. Çünkü dış görünüm aldatıcıdır. Birbirinden tamamen farklı gözüken canlılar aynı türün bireyleri olabileceği gibi, birbirlerinin tıpatıp aynısı gözüken canlılar evrim ağacının iki apayrı dalı üzerinde bulunuyor olabilir. Örneğin taksonominin babası olarak bilinen Linne bile, sadece dış görünüşlere bakarak sınıflandırma yaptığı için, Agelaius phoenicus türünün erkeği ile dişisini birbirinden farklı türler olarak sınıflandırmış ve büyük bir hataya düşmüştü. Çünkü bu kuş türünün iki cinsiyeti birbirinden tamamen farklı gözükmektedir; ancak aslında aynı türe aittirler. Benzer bir şekilde, Microcebus cinsine ait lemurların bazıları farelere büyük oranda benzemektedirler. Çok dikkatli yapılmayan bir analizde bu iki tür kolayca birbirine yakın akraba olarak kabul edilebilecektir. Ancak genetik analizler sayesinde emin olabilmekteyiz ki, fareler ile lemurlar evrim ağacının iki ayrı dalında yer almaktadırlar. 

Ökaryotik hücrelerin içerikleri, çeşitli bölmelere ayrılmış halde bulunur ve bu bölmelere, sıvı-sıvı faz ayrımı adı verilen bir süreç ile oluşan zarsız organeller de dahildir. Araştırmacılar, bu bölmelerin yapay versiyonlarını yaratmak üzerine deneyler yapmıştır; çünkü bu yolla hücre biyolojisinin belirli özelliklerini kontrol ederek, sonucunda örneğin bazı hücresel tepkimeleri engelleyebilir ya da protein translasyonu için yeni bölgeler oluşturabilirler.

Şimdi, Pennsylvania Üniversitesi Perelman Tıp Fakültesi'nden Matthew Good'un başında bulunduğu bir ekip, bu alanda yakın zamanda geliştirilen birkaç yeni yöntemi, tersine döndürülebilir bir şekilde hücre içindeki belirli kargoları depolayıp serbest bırakabilen zarsız organeller yaratmayı sağlayan bir teknik oluşturacak şekilde birleştirdi.^[1] Böylece araştırmacılar, artık hücre davranışını, öncesine kıyasla çok daha iyi kontrol edebilir oldular.

Evrim Ağacı Uyarısı: Başlığın toplumumuzla daha ilişkili olabilmesi için orjinalinde "Jennifer Aniston" (Amerikalı aktris) olan isimleri yer yer "Türkan Şoray" olarak değiştirdik. Çünkü konu dahilinde, genel toplum tarafından yakından bilinen bir yüz olduğu sürece yazı aynen geçerliliğini koruyor. Bu yazı, Jennifer Aniston'a özel bir durum değil. Genel olarak toplumdaki bilindik simalar için geçerli. Aniston, sadece sinirbilimciler arasında sıklıkla kullanılan bir örnek. Yani toplum içerisinde çok uzun yıllardır yer etmiş diğer aktör ve aktrisleri kullanarak da yazıyı değiştirebilirsiniz, geçerliliği değişmeyecektir. Yazıyı Türkiye'yle ilişkilendirmek için Evrim Ağacı olarak parantezler içinde bazı bilgiler ekledik. Böylece anlamanız daha kolay olacaktır. İyi okumalar.

Jeniffer’ı, veya hep söylediğimiz gibi “Jen”i düşünün (veya o ayırt edici beni ve yüz yapısıyla Türkan Şoray'ı). Büyüleyici gülümseyişiyle Jen, muhteşem çenesiyle Jen, saçını açık bırakmış hâliyle Jen, Rachel rolünde Jen, Brad’le Jen, Brad’siz Jen, Vince’le Jen, Oscar töreninde Jen ve tabii ki temporal lobun orta kısmındaki sinir hücresi olarak Jen.

Kaçıngan Kişilik Bozukluğu, yaygın bir sosyal inhibisyon (davranışsal ketlenme) modeli, yetersizlik duyguları ve olumsuz değerlendirilmeye karşı aşırı duyarlılık ile karakterizedir. Kaçıngan kişilik bozukluğu olan kişiler, kendilerini istenmeyen ve diğerlerinden izole olarak algılayarak, sosyal etkileşimlerden belirgin bir kaçınma gösterirler.

Zayıflatıcı doğasına rağmen, Kaçıngan Kişilik Bozukluğu nispeten az çalışılmıştır. Mevcut araştırmaların çoğu tanısal yönlere odaklanırken, farmakolojik tedavilerin etkileri büyük ölçüde bilinmemektedir ve psikoterapötik müdahaleler üzerine araştırma azdır.

Canlı organizmalarda bazı hücreler, diğer hücreleri zalimce silip süpürür.^[1] Bu "hücresel yamyamlık" yaygın, doğal bir süreçtir: Vücudunuzdaki beyaz kan hücreleri tam şu anda milyonlarca yaşlı kırmızı kan hücresini tüketiyor. ABD Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda yayınlanan yeni araştırma, bu tür "yamyamlık" davranışlarını teşvik etmek için bir grup genin kullanılmasının yeni bir kanser immünoterapisi geliştirebileceğini öne sürüyor.^[2]

Bu fikir, yeni makalenin kıdemli yazarı biyolog Denise J. Montell ve meslektaşlarının, hücrelerin sindirmeye çalıştıkları şeyleri sarmasına yardımcı olan Rac ailesindeki hiperaktif gen formlarının meyve sineği embriyolarında doku ölümüne neden olduğunu fark etmesiyle doğdu. Montell değiştirilen genlerin, hücrelerin "komşularını" tüketmesine neden olduğunu söylüyor. Bu genlerin RAC adında insanlara özgü versiyonları mevcut; Montell ise bunların, Santa Barbara'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde çalışan yeni meslektaşı Meghan Morrissey'e kanser CAR-M immünoterapisi konusundaki çalışmalarında yardımcı olup olamayacaklarını merak etti.

Kosta Rika'nın San Pedro kentinde bulunan Tropik Saha Araştırmaları Organizasyonu La Selva Biyolojik İstasyonu'ndan Dr. Carlos de la Rosa'nın yaptığı bir araştırma, timsahlar gibi bulundukları bölgenin en üst düzey avcılarından biri olan canlıların gözlerini nemli tutmak için ürettikleri gözyaşlarının, üzerlerine konan kelebekler ve arılar tarafından içildiğini gösteriyor! Kelebekler ve arılar dakikalarca (kimi zaman 15 dakikaya varabilen sürelerce) timsahların gözyaşlarını içiyor.

Yapılan detaylı incelemeler, bu hayvanların timsah gözyaşlarını içerek doğada pek kolay bulamadıkları mineraller ve proteinleri edinebildikleri düşünülüyor. Özellikle de çeşitli tuzları... Araştırmacılar, ilk defa bu kadar net olarak kaydedilen davranışın (ki bu davranışa "gözyaşı yeme" anlamında "lakrifagoz" deniyor), aslında sanıldığı kadar nadir olmadığını, sadece gözlemlemenin zor olduğunu belirtiyorlar.