Ödüllü Soru Sümerler MÖ 4000'de, Göbeklitepe MÖ 9500'de, Adem ile Havva MÖ 3761'de yaratıldı. Bu açıdan dinlere inanmanın zorlaştığını söyleyebilir miyiz?

Sümerler güney Mezopotamya’da (günümüz Irak’ı) yaklaşık olarak MÖ 4100 ile 1750 yılları arasında yaşamışlardır. Sümer uygarlığı MÖ 6500-3800 yılları arasındaki Ubaid dönemi ile başlamış, Uruk dönemi (MÖ 4100-2900) ve Erken Hanedanlık dönemi (MÖ 2900-2334) ile devam etmiştir.

Göbeklitepe MÖ 9500 civarında inşa edilmiştir ve yaklaşık MÖ 8000 yılına kadar kullanılmıştır. Tarıma ve yerleşik hayata geçilmeden önce inşa edilen bu kompleks Pre-Pottery Neolitik dönemde avcı-toplayıcı topluluklar tarafından inşa edilmiştir. Göbeklitepe büyük T şeklindeki taş sütunlar ve dairesel yapılarıyla bilinir ve muhtemelen dini veya ritüel amaçlar için kullanılmıştır.

Hristiyanlığa göre Adem ve Havva yaklaşık 6.000 ila 7.000 yıl önce geleneksel olarak MÖ 4000 civarında yaşamışlardır. İslam'da ise Adem ve Havva'nın yaşadığı dönem kesin olarak belirtilmez; ancak onların Allah tarafından yaratılan ilk insanlar oldukları kabul edilir. Başlangıçta cennette yaşamışlar sonra itaatsizlikleri nedeniyle yeryüzüne gönderilmişlerdir. İslam geleneği insanlığın onlardan çok daha önce başladığını ima eder ve Adem'in yaklaşık 1.000 yıl yaşadığına inanılır.

Ancak inanç bilimsel gerçeklerle sarsılacak bir yapı değildir. Yarın öbür gün günümüz insanlarının aslında 500 milyon yıl önce var olduğunu kanıtlasak bile din adamları ellerindeki kutsal metinleri evirip çevirip "Zaten bizde yazılıydı!" diyerek durumu kurtarmaya çalışacaklardır. Ya da en basitinden "Bunlar sınavın bir parçası" gibi muğlak açıklamalarla konuyu geçiştireceklerdir. Kaldı ki çoğu insan için gerçeklerin bir önemi yoktur. Onlar inanmak istediklerine inanırlar, nokta. Siz onlara bilimsel kanıtlar sunsanız da bu gerçekler inançlarına ters düşüyorsa görmezden gelirler. İnanç, mantığın ve akıl yürütmenin ötesinde bir yerdedir; o, sorgulanmadan kabul edilen, rahatlatıcı bir sığınaktır. Bu nedenle bilim ne yaparsa yapsın, neyi kanıtlarsa kanıtlasın, bazı kişiler bu sığınaktan dışarı adım atmak istemeyeceklerdir.

Kutsal kitaplarda Dünya'nın veya Adem'in ne zaman yaratıldığı ile ilgili bir bilgi yoktur. M.Ö. 4000 yıllarında yaratıldığı Tevrat'ın tamamını oluşturan 38 ciltlik anlatılarından gelen bilgilere dayanır. Tevrat Adem'den sonra gelen tüm nesilleri ve elbette peygamberleri kesintisiz bir şekilde anlatır, eldeki bu veriler ışığında Yahudi din bilginleri son peygamberden geriye doğru hesaplamaları yaparak bu rakama ulaşmıştır.

Bu hesaplamaya göre; Yeni Ahit yani İncil'den önce gelen son peygamber Malaki'dir. Hatta bu peygamberin yaşadığı döneme ait olduğu ve "Maliki Kitabı" olarak bilinin bir kitap da vardır. Kitabın içeriğindeki anlatılara göre tahmini olarak yazıldığı dönem bilinmektedir. Kitapta Pers valileri için kullanılan "peha" kelimesi geçer, o halde dönem Pers dönemi olmalı ve Kudüs Tapınağının tekrar inşa edildiğinden bahsedilmiştir, bu durumdu kitap M.Ö 515 yılından sonra yazılmış olmalıdır. Din bilginlerine göre kitap; Yahudilikte gene önemli bir kitap olan Nehemya kitabından hemen önce yazıldığı düşünülür, bu tarih M.Ö. 445 yıllarına tekabül eder.

Konu aslında çok titiz ve detaylı bir çalışmanın ürünüdür. Bizim yukarıda yazdıklarımız binde bir detay bile içermez. Şimdi karşımızda iki veri var: Bilimsel bulgular ve tarihi kayıtları da dikkate alan din referanslı anlatılar. Günümüz düşünce dünyasında bilimsel bulgular elbette daha ön plandadır. İnançlı insanlar bilimsel veriler ile çelişen durumları ya görmezden gelmeyi tercih ediyor veya anlamlarını tevil (ifadelerin gerçek anlamından çarpıtılarak başka anlamlar yükleme) ederek yorumlamayı tercih etmektedir. Konuya daha sert yaklaşım gösterenler, bilimsel gerçekleri sahte bilim olarak açıklamaktadır.

Arkeolojik Veriler ve Dinler Arasındaki Uyuşmazlık

Sümerlerin Mezopotamya'da MÖ 4000 civarında ortaya çıktığı, Göbeklitepe'nin ise MÖ 9500'lere kadar uzanan bir geçmişe sahip olduğu arkeolojik bulgularla desteklenmektedir. Bu tarihler, Adem ve Havva'nın yaratılışının MÖ 3761 yılına yerleştirildiği bazı dini inançlarla çelişmektedir. Bu tür bir uyumsuzluk, bazı kişilerde dini inançlara yönelik sorgulamalara yol açabilir.

Arkeolojik Bulguların Yeri

Sümerler ve Göbeklitepe, insanlık tarihinin erken dönemlerine ışık tutan önemli arkeolojik keşiflerdir. Sümerler, yazılı tarihin başlangıcı olarak kabul edilen çivi yazısıyla birlikte karmaşık bir uygarlık kurmuşlardır. Göbeklitepe ise, anıtsal yapılarıyla avcı-toplayıcı toplulukların yerleşik hayata geçiş sürecine dair önemli ipuçları sunmaktadır.

Bilim ve Din

Bilim, gözlem ve deneylere dayalı olarak evreni anlamaya çalışırken, dinler genellikle inanç ve vahiy yoluyla anlam arayışına odaklanır. Bilimsel yöntem, sürekli olarak yeni bulgular ışığında kendini güncellerken, dini inançlar genellikle daha değişmez bir yapıya sahiptir. Bu nedenle, arkeolojik keşifler gibi bilimsel gelişmeler, bazı dini inançlarla uyumlu olmayabilir ve bu durum bazı kişilerde inançlarını sorgulamaya yol açabilir.

Sonuç

Arkeolojik bulgular ile bazı dini inançlar arasındaki uyumsuzluk, dini inançlara yönelik sorgulamaları beraberinde getirebilir. Bu sorgulamalar, bireylerin inançlarını yeniden değerlendirmelerine veya inançlarını bilimsel bulgularla uyumlu hale getirmeye çalışmalarına neden olabilir. Bilim ve din arasındaki bu etkileşim, insanlık tarihinin önemli bir parçasıdır ve inanç sistemlerinin zaman içinde nasıl değiştiğini ve geliştiğini gösterir.