Domuz eti sağlıksız olmamasına rağmen neden islamda yasak?
Bir sürü düşünce var. Birisi Dumuzi isimli Sümer tanrısının bir domuz tarafından öldürülmüş olması. Sümer hikayeleri ve inançları daha sonraları Akadlarla beraber Semitik kavimlere, Mezopotamya'ya ve bütün dünyaya evrilerek yayıldı. Çoğu mitolojinin kaynağının Sümer olduğu düşünülüyor. Buradan insanlara antipati ve kin uyandırmış olabilir.
Ancak ne kadar antipati uyandırsa da bir efsanenin buna sebep olmasını o kadar da olası bulmuyorum. Çünkü en keskin dini inançlar bile zamanın şartlarına göre yorumlanıp eğilip bükülebiliyor. Hristiyanlıkta domuz yasağının kaldırılması bunun bir örneği.
Domuz yetiştiriciliği İslam'dan çok önceden beri Bereketli Hilal'de yapılmıyor. Bilinmelidir ki İslam aslında yeme içme konusunda yasakladığı hayvanlardan değil daha çok yasaklamadıklarından bahseder. Yani sınır çizer. Evcil domuz yemek yasaksa yaban domuzu da yasaklanır. Eşek yasaksa zebra yasaklanır, keçi serbestse dağ keçisi serbest olur.
Evcil domuzların yasaklanma sebebi muhtemelen Mezopotamya tarihinin bitmek bilmeyen(tüfek icat olunca biten) göçebe-yerleşik, ya da çoban-çiftçi döngüsünden kaynaklanmaktadır. Bu döngü şudur; sulamalı tarımla birlikte bölgede güçlü ve zengin şehir devletleri kurulur. Bu devletlerin temeli çiftçiliğe dayanır. Yöneticileri, orduları, ruhbanları ve sıradan halkı olan bu şehirler çevrede medeniyet açısından daha zayıf lakin daha savaşçı çoban göçebelerle çevrilidir. Bunlarla ticaret yaparlar bazen de kullanırlar. Gün gelir yerleşik devletin yönetiminde zafiyet ortaya çıkar. Etraftaki göçebe çoban aşiretler bir birine bağlı kalabalık aşiretler halindedir. Bir aşiret gelip o şehrin yöneticilerini tepeler ve şehrin veya bölgenin yeni yöneticileri olurlar. Kültürlerinden etkilenir yerlerini sağlamlaştırırlar. Ta ki onlarda yerleşik hayata uyum sağlayıp gösterdikleri bir zayıflıkta başka bir göçebe aşiret tarafından tepelenene kadar. Tarih kitaplarında gördüğümüz Akad, Babil, Asur devletleri hep bu döngünün içerisindedir.
Göçebeler ve yerleşikler birbirleri ile ticari ilişkilere sahiptir. Göçebeler tüm ihtiyaçlarını üretemezler. Bu yüzden bu ticarette karşılıklı fayda olsa da yerleşiklerin göçebelere çok fazla ihtiyaçları yoktur. Göçebeler onlarla ticaret yapmadan varlıklarını devam ettiremezler. Tam burada mevzu domuza geliyor. Domuz fazla ürer, hızlı büyür. Domuz eti elde etmek kolaydır. Bununla birlikte domuz güdülemez. Göçebelik için uygun değildir. Uzun yolları yürüyemez, kurak yerlerde dayanamaz. Domuzu üreten yerleşiklerin, göçebelerin en önemli ticari ürünü olan hayvanlarına talepleri azalacaktır. Hayvan satamazlarsa zanaat ve tarım ürünlerini alamazlar. Bu yüzden göçebeler domuzdan nefret edecek, yerleşiklerin ülkelerini ele geçirince bu nefretleri kendini gösterecektir. İslam göçebeliğin güçlü olduğu coğrafyada doğmuş ve yayılmıştır. Hristiyanlık da İslam'a yakın bir yerde doğmasına rağmen yayıldığı coğrafyada bu göçebelerin gücü o kadar yüksek değil.
Domuz etinin yasak olması mevzusu sadece İslam'da bulunan bir şey değildir diye hatırlıyorum. İslam bu yasağı Sümerlilerden almıştır.Sümerliler zamanında bir tanrı ya domuzlar tarafından yeniyordu veya daha farklı bir şey gerçekleşiyordu . Tam hatırlayamadığım için mitolojik olayı buraya yazamadım . Ama domuz yememenin kökünün buraya dayandığı konusunda bir şüphem yok .
