Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Samanyolu Galaksisi'nin Merkezindeki Vahşi Gama Patlamaları!

Samanyolu Galaksisi'nin Merkezindeki Vahşi Gama Patlamaları!
2 dakika
4,015
Tüm Reklamları Kapat

Gama patlamaları, Evren'de bilinen en parlak, en güçlü, en ani, en vahşi olaylardan biri olarak tanımlanıyor. Gama patlamalarında çıkan enerji, eğer isabet edecek olursa bir galaksiyi veya sistemi tamamen ortadan kaldıracak kadar güçlü olabiliyor ve bu patlamalar, birkaç milisaniye ile birkaç saniye arasında meydana geliyor.

Tipik bir gama patlamasında Güneş'in ömrü boyunca verebileceği bütün enerjinin 20.000'de 1'i kadarı birkaç saniyede yayılabiliyor. Yapılan hesaplar, Samanyolu gibi bir galaksi içerisinde veya çevresinde, ortalama olarak her 5 milyon yılda bir defa gama patlaması olabileceğini gösteriyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bu patlamaların yönleri tamamen rastgele geliştiği için, Dünya'yı vurma ihtimali Evren içerisinde, patlamanın çevresindeki herhangi bir yeri vurma ihtimaliyle aynı; ancak Dünya'yı, hatta patlamanın en güçlü anında Güneş Sistemi'ne denk gelecek olursa, şiddetine ve patlamanın meydana geldiği noktanın bize olan uzaklığına göre değişen miktarda hasarlar verebilir.

Bu hasarlar, gezegen üzerindeki yaşamın tamamen ortadan kalkmasına neden olabileceği gibi, hissetmeyeceğimiz kadar ufak değişimlere de neden olabilir! 450 milyon yıl önce Dünya'yı bir gama ışını patlamasının vurmuş olduğu ve bunun kitlesel bir yok oluşu tetiklediği düşünülmektedir; ancak bu henüz kesinleştirilmemiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Buna rağmen, diğer galaksiler bu tarz patlamalar ile "yanıp tutuşurken", bizim Samanyolu'muz oldukça sessizdir. Aktif galaksilerin çekirdekleri parlak bir şekilde yanar. Bu merkezler güçlerini süperkütleli kara deliklerden alırlar. Bu devasa kara delikler, etraflarındaki bütün malzemeyi yutarlar ve genellikle çift taraflı jetler halinde etrafa "tükürürler". Buna zıt olarak, Samanyolu Galaksisi'nin merkezi oldukça az aktivite göstermektedir. Fakat bizim galaksimizin merkezi de, her zaman bu şekilde barışçıl değildi. Elde edilen yeni "hayalet gama ışıması" verileri, galaksimizin merkezinde bulunan kara deliğin eskiden çok daha aktif olduğunu gösterdi. Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden Meng Su şöyle diyor:

Şu anda gördüğümüz hayalet kara delik jetleri, 1 milyon yıl kadar önce olanların bir görüntüsü gibi. Elimizdeki veriler, Samanyolu Galaksisi'nin merkezinin çok yakın geçmişte oldukça aktif olduğunu gösteriyor.
Gama Işını Patlaması
Gama Işını Patlaması
Smithsonian Institute

Bu ikili jet (fotoğrafta mor ışımalar olarak görülmektedir), NASA'nın Fermi teleskobu tarafından tespit edildi. Bu jetler, galaksimizin merkezinden, galaktik düzlemin üstüne ve altına doğru 27.000 ışık yılı uzaklığa yayılıyorlar. Bunlar, galaksimizde keşfedilen ilk gama ışıması jetleri ve aynı zamanda Fermi teleskobu tarafından da gözlenebilen ilk jetler bunlar. Ancak jetlerin merkezden yayıldığı noktada, 15 derecelik bir açı tespit edilmiş (fotoğrafta yoğun pembe bir çizgi olarak görülmektedir). Bu açı, merkezdeki kara deliğe dair birçok bilgi vermektedir. Bu pembe yapıya, "merkezi büyüme diski" adı verilir. Aynı merkezin eş direktörü Douglas Finkbeiner, bu olayı şöyle açıklıyor:

Merkezi büyüme diski, karadeliğin kendi etrafında dömesinden ötürü bu şekilde bükülebilir. Disk içerisinde gizli olan manyetik alan, dönüş boyunca giderek hızlanır. Bu manyetik alan, Samanyolu Galaksisi ile aynı hizaya gelmeyebilir.

Keşif, Samanyolu Galaksisi'nin en son ne zaman aktif olduğu sorusunu tam olarak cevaplayamıyor. Jetin hızına ve açısına bağlı olarak bazı hesaplar yapılsa da, bu hesaplar asla tam sonuçlar veremiyor. Finkbeiner şöyle diyor:

Şu anda galaksimizin merkezindeki karadelik, madde yutmaya devam ediyor. Tahminen, karadelik yaklaşık olarak Güneş'in 10.000 katı kadar malzeme yuttuğunda, yeniden aktive olacak ve püskürmeye başlayacaktır.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
19
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 7
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Muhteşem! 4
  • İnanılmaz 4
  • Tebrikler! 3
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Umut Verici! 1
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Eurekalert | Arşiv Bağlantısı
  • J. P. Millis. Should You Be Worried About Gamma-Ray Bursts?. (21 Kasım 2018). Alındığı Tarih: 31 Mayıs 2019. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 19:13:28 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/829

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Samanyolu Galaksisi'nin Merkezindeki Vahşi Gama Patlamaları!. (29 Mayıs 2012). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/829
Bakırcı, Ç. M. (2012, May 29). Samanyolu Galaksisi'nin Merkezindeki Vahşi Gama Patlamaları!. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/829
Ç. M. Bakırcı. “Samanyolu Galaksisi'nin Merkezindeki Vahşi Gama Patlamaları!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 29 May. 2012, https://evrimagaci.org/s/829.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Samanyolu Galaksisi'nin Merkezindeki Vahşi Gama Patlamaları!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 29, 2012. https://evrimagaci.org/s/829.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close