Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Thomas Huxley vs. Piskopos Wilberforce: Bilimsel Bir Gerçeği Çarpıtanlarla Aynı Soydan Gelmektense, Maymundan Gelmeyi Tercih Ederim!

Thomas Huxley vs. Piskopos Wilberforce: Bilimsel Bir Gerçeği Çarpıtanlarla Aynı Soydan Gelmektense, Maymundan Gelmeyi Tercih Ederim! Creation
4 dakika
8,746
Evrim Ağacı Akademi: Evrim Teorisi'nin Tarihi ve Evrimi Yazı Dizisi

Bu yazı, Evrim Teorisi'nin Tarihi ve Evrimi yazı dizisinin 9. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Antik Yunan'da Evrim Teorisi: Evrimin Temellerinin İlk Olarak Yeşerdiği Medeniyete Bir Bakış..." başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Darwin, Doğal Seçilime Bağlı Gerçekleşen Evrim Teorisi'ni ilk keşfettiğinde ve geliştirdiğinde, insanların inançlarına zarar verebilecek olmaktan çok korktu. Gerçeği keşfettiğini biliyordu, ancak toplumsal dinamiklere zarar vermekten çekiniyordu. Çünkü amacı toplumsal bir kargaşa yaratmak değil, gerçeği keşfetmekti. Bu sebeple (ve bazı diğer sebeplerle) sözlerine çok dikkat etti, halk tartışmalarından her zaman uzak durdu, teorisiyle ilgili mektup yazışmalarından başka hiçbir münazaraya dahil olmamaya özen gösterdi. 

Bu da, kaçınılmaz olarak bilimin hakkını bilim karşıtlarına karşı koruyacak bazı isimleri doğurdu. Örneğin "Darwin'in Buldogu" olarak bilinen Thomas Huxley'i. Huxley, zaten son derece meşhur ve saygın bir bilim insanıydı. Ömrü boyunca, Darwin yerine kuramı ve kuramın getirilerini savundu, ateşli tartışmalara girdi, sivri dili ve tükenmek bilmez enerjisiyle bilimsel gerçekleri geri plana itmeye çalışanlarla mücadele etti. 

Tüm Reklamları Kapat

Bu mücadelelerden en meşhuru, 1860 senesinde Oxford Üniversitesinde düzenlenen münazaradır. Bu münazaralar Oxford'un bir geleneğidir ve halen devam etmektedir. 1860'taki münazara ise bilim insanları ve filozofların katılımıyla, evrimi masaya yatırmak üzere yapılmıştır. Thomas Huxley, Benjamin Brodie (tıp doktoru, tarafsız), Piskopos Samuel Wilberforce (İngiltere Kilisesi piskoposu, evrim karşıtı), Joseph Dalton Hooker (Darwin'in yakın dostu, botanikçi) ve Robert FitzRoy'un (Beagle gemisi kaptanı, evrim karşıtı) katılımıyla gerçekleşmiştir. Neyse, lafı çok dolandırmayalım; münazaranın sonucunu zaten fotoğraftaki Huxley'nin sözü özetliyor.

Münazara oldukça keyifli ve öğretici geçer. Ancak sonlara doğru, piskopos Wilberforce kontrolünü yitirmeye ve elinde bilimsel delil bulunmamasından ötürü ad hominem mantık hatasına düşerek (ve aynı zamanda Huxley gibi zeki ve sivri dilli birine kafa tutabileceğini sanarak) şu sözlerle konuşmasını bitirir:

Tüm Reklamları Kapat

Her ne kadar son derece temelsiz olan bu gelişim yasası Darwin tarafından ileri sürüldüyse de ve yasa demek istiyor olsanız da, ancak bir hipotez diyebileceğim bu iddiayı düşünürken, şunu sormaktan kendimi alamıyorum: acaba sizlerin soyu büyükanne tarafından mı yoksa büyükbaba tarafından mı maymunlara dayanıyor?"

Evet, şaşırmayın; günümüzdeki evrim karşıtı argümanların istisnasız tamamı, Darwin'in teorisini ilan etmesinden kısa bir süre sonra evrim karşıtlarının durmaksızın aynı şekilde tekrar etmelerinin bir ürünüdür. Aradan geçen 2 asra yakın süre zarfında evrim karşıtlığının özgün herhangi bir argüman veya tartışma üretebildiği söylenemez.

Bazılarıysa kısaca şunun söylendiğini aktarıyor:

Bu hipotezin ışığında, sizin büyük büyük babalarınız ve büyük büyük annelerinizin maymun olduğunu söylemekte bir sakınca olup olmadığını merak ediyorum.

Bu sözler, salonda kahkahalarla karşılanmışsa da, konuyu sonradan aktaran insanlardan biri olan olan Francis Darwin, Huxley'in yanında oturan Benjamin Brodie'ye eğilerek "Tanrı şimdi onu elime düşürdü." dediğini söylemektedir. İşte görgü tanıklarının söylediğine göre, sırası gelen Huxley öncelikle tüm iddialara yanıt verir ve sözlerini, piskoposun bu çirkin ve saygısız tavrını sonsuza dek susturacak şekilde, müthiş bir sakinlik ve netlikle bitirir:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Maymun soyundan gelen atalarım olduğu için değil, elindeki zenginlikleri gerçeği karartmak için kullanan bir insanla akraba olduğum için utanıyorum.

Bazı görgü tanıklarının anlattığına göre ise cevap şu şekilde:

Atalarımın maymun olmasından değil, bilimsel gerçekleri ve böylesine kıymetli bir tartışmayı çarpıtabilecek kadar gerçeklikten kopmuş sayın piskopos gibi bir şahısla aynı türü paylaştığım için kendimden utanıyorum.

İddialara göre bu cevap, dinleyicileri galeyana getirir. Her ne kadar toplantıya dair elde resmi tutanaklar bulunmasa da, Huxley'in ayrıntılı bilimsel konuşması sonrasında kurduğu bu cümleyle birlikte salondaki pek çok kişi kendisini ayakta alkışlamış ve tartışma bu şekilde, bir sonuca varamadan sonlanmıştır. Ancak Samuel Wilberforce'un bu sözlerden sonra salonu ekürisiyle birlikte terk ettiği kaydedilmiştir. Charles Darwin, bu münazara ile ilgili olarak kendisine anlatılanları sonradan Asa Gray'e yazdığı bir mektupta şöyle anlatacaktır:

Dün, Oxford'daki İngiliz Derneği'nden olan Hooker'dan bir mektup aldım ve benim kitabımla ilgili olarak Owen ve Huxley arasında vahşi bir kavga olduğunu söyledi. İngiltere'nin en dilbaz adamlarından olan Oxford piskoposu, beni fazlasıyla ve coşkuyla alaya almış. Hooker da, eminim ki harika bir ruh ve başarı ile ona cevap vermiş.

Owen, benim yazdıklarımın tamamının 10 sene sonra unutulacağı konusunda haklı çıkmayacak. Kitabım, adeta öç alırcasına ortalığı karıştırdı ve tüm dostlarım benden nefret etmezse iyidir. Ama eğer ben ortalığı karıştırmamış olsaydım, bir başkası mutlaka bunu yapacaktı. Dolayısıyla bu kavga ne kadar erken verilirse, o kadar çabuk sonuca erdirilir. Ancak bu, bizim ömrümüz içinde olmayacak.

Gerçekten de aradan geçen neredeyse 2 asır sonunda halen evrimin gerçekliğine ayak direyen birçok insan var. Ancak ne olursa olsun, 1860 Oxford Evrim Tartışması, belki de evrimin gerçekliğinin kısmen akademik bir ortamda sorgulandığı son tartışmalardan biri olmuştur. 1860'lı yılların sonlarına geldiğimizde, günümüzde olduğu gibi bilim camiasının ezici bir çoğunluğu evrimin bir doğa yasası olduğunu ve türlerin bugünkü haline nasıl geldiğini açıklayan tek bilimsel kuram olduğunu kabul etmiştir.

Ayrıca belki tartışmayı sadece bu harika cevaplaşmayla hatırlamak da doğru değil. Bu şekilde kızışması öncesinde, halkın evrimin ne dediğini anlaması açısından çok önemli noktalara değinildiği ve yanlış anlaşılmaların halka açık bir münazarada giderildiği, bu sayede belki de evrimin kabulünün hızlandığı görülmektedir. Bu açılardan münazara, son derece önemli bir tarihi olay olarak da anılmalıdır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Evrim Teorisi'nin Tarihi ve Evrimi Yazı Dizisi

Bu yazı, Evrim Teorisi'nin Tarihi ve Evrimi yazı dizisinin 9. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Antik Yunan'da Evrim Teorisi: Evrimin Temellerinin İlk Olarak Yeşerdiği Medeniyete Bir Bakış..." başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
30
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 29
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 7
  • Muhteşem! 5
  • İnanılmaz 3
  • Bilim Budur! 1
  • Güldürdü 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 13:35:42 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2138

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Thomas Huxley vs. Piskopos Wilberforce: Bilimsel Bir Gerçeği Çarpıtanlarla Aynı Soydan Gelmektense, Maymundan Gelmeyi Tercih Ederim!. (8 Nisan 2014). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2138
Bakırcı, Ç. M. (2014, April 08). Thomas Huxley vs. Piskopos Wilberforce: Bilimsel Bir Gerçeği Çarpıtanlarla Aynı Soydan Gelmektense, Maymundan Gelmeyi Tercih Ederim!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2138
Ç. M. Bakırcı. “Thomas Huxley vs. Piskopos Wilberforce: Bilimsel Bir Gerçeği Çarpıtanlarla Aynı Soydan Gelmektense, Maymundan Gelmeyi Tercih Ederim!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 08 Apr. 2014, https://evrimagaci.org/s/2138.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Thomas Huxley vs. Piskopos Wilberforce: Bilimsel Bir Gerçeği Çarpıtanlarla Aynı Soydan Gelmektense, Maymundan Gelmeyi Tercih Ederim!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, April 08, 2014. https://evrimagaci.org/s/2138.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close