Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Sivrisinek Sokması HIV Bulaştırır Mı?

Sivrisinek Sokması HIV Bulaştırır Mı? Science ABC
3 dakika
54,091
Tüm Reklamları Kapat

İddia

Sivrisineklerin en büyük tehlikelerinden biri HIV'i taşımalarıdır. AIDS hastası birinin kanını emip sonra da sizi sokarsa HIV'i size bulaştırırlar ve AIDS olursunuz.

Gerçek mi?

Karışık
Karışık

Gerçek Taraflar

Sivrisinek sokması dolayısıyla AIDS bulaşma ihtimali sıfır olmayan bir olasılıktır.

Sahte Taraflar

Sivrisinek sokması sonucu HIV aktarımı olasılığı, rahatlıkla göz ardı edilebilecek kadar küçük bir olasılıktır.

Tüm Reklamları Kapat

İddianın Kökeni

Sivrisineklerin AIDS bulaştırabileceği iddiası yine medyanın reyting amacıyla abarttığı ve güvenilir sonuçları beklemeden yaydığı bir konudur. Florida'da çok küçük çaplı bir araştırma, bu bölgedeki AIDS vakalarının kısmen sık oluşunu sivrisineklerin bolluğuna bağlamaktaydı. Bu ufak araştırma yayınlandığında, medya hemen üzerine atladı ve AIDS-sivrisinek ilişkisi yüz yıllardır biliniyormuşçasına yaymaya başladı. Halbuki ABD Ulusal Hastalık Kontrol Merkezi'nin (CDC) iddialar üzerine bölgede kontrollü olarak yaptığı daha kapsamlı çalışmaların hiçbirinde sivrisineklerle AIDS arasında bir ilişki tespit edilemedi. Medya, yalan bir haberi halk arasında korku salacak şekilde yaydığı ile kaldı.

Bilgiler

Sivrisineklerin AIDS'i bulaştırmasıyla ilgili 3 temel mekanizma ileri sürülmüştür: ilki, AIDS hastası birinden kan emen sivrisineklerin vücudunda çoğalan HIV'in tükürüğüne ulaşması sonucu ikinci bir ısırmada virüsün aktarımı üzerine kuruludur. İkincisi, AIDS hastasından kan emen bir sivrisineğin, emme işlemi tamamlanmadan kovulması sonrasında bir başkasına konarak, buradan emmeye başladığında hali hazırda emme kanalı içerisinde kalmış kanın yeni konağa boşaltılması olasılığı üzerine kuruludur. Üçüncüsüyse yine AIDS hastası bir bireyden emerken rahatsız edilerek kovulan bir sivrisineğin, yeni ve sağlıklı bir konağa konmasına ve bu kişinin kanını emme çabasına dayalıdır. Ancak bu defa sağlıklı birey, emme işlemi sırasında sivrisineğe vurarak ezer ve tüm kanını etrafa saçar. Sivrisinek emmeye başladığı noktada ufak bir delik açtığı için, ezilen sivrisineğin emdikleri ve vücudundaki kan buradan içeri sızarak hastalığı bulaştırır. Yapılan hiçbir araştırmada, bu 3 mekanizmadan 1 tanesini bile destekleyen sonuçlara ulaşılamamıştır. Sivrisinekler günümüzde insanların 1 numaralı ölüm sebebi olsalar da, en azından AIDS konusunda aklanmış gibi gözükmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Bir sivrisineğin ana konaktan aldığı hastalığı yeni bir konağa aktarabilmesi için, hastalık yapıcı parazitin (virüs, bakteri, vs.) sivrisinek içerisinde hayatta kalabilmesi gerekir. Çünkü sivrisineklerin sindirim enzimleri kan içerisindeki neredeyse tüm içeriği parçalayarak sindirir. Sivrisineklerin yaydığı çeşitli ölümcül parazitler, bu sindirim enzimlerini atlatarak kendilerini besin olarak göstermemenin bir yolunu bulacak biçimde evrim geçirmişlerdir. Örneğin sıtma paraziti sivrisinek içerisinde 9-12 gün, ensefalit virüsü 10-25 gün hayatta kalabilirler. Hatta bu süreçte bu parazitler de taşıyıcı içerisinde farklılaşabilirler, yaşam döngülerinin farklı evrelerinden geçerler. Ancak yapılan araştırmalar, HIV'in sivrisinek vücudunda açık bir şekilde besin gibi parçalandığını ortaya koymaktadır. Çünkü HIV, sivrisineklere adapte olacak bir evrimsel süreçten geçmemiştir (şimdilik). Dolayısıyla sivrisinek içerisinde HIV çoğalamaz, tükürük bezlerine ulaşamaz ve aktarılamaz.

AIDS hastalarının vücudunda bulunan HIV miktarı, bir sivrisineğin başka bir konağa bulaştırmasına yetecek kadar çok miktarda değildir. Her ne kadar sayılar hastadan hastaya değişiyor olsa da, genelde 10 birimden daha fazla HIV taşıyan hastalara rastlanmaz; hatta AIDS hastalarının %70-80 arasının kanında tespit edilebilir oranda HIV bulunmaz bile (çünkü HIV çok uzun süreler deaktif bir şekilde varlığını sürdürebilir). Ancak ola ki bir bireyin kanında 1000 birim HIV bulunacak olsaydı bile, yapılan hesaplamalar tek bir sivirsineğin ana konaktan aldığı tek 1 adet HIV'i bir başkasına aktarma olasılığı 10 milyonda 1 olurdu. 

Her ne kadar birçok insan sivrisinekleri "uçan, hastalıklı şırıngalar" olarak hayal etseler de, insanların kullandığı şırıngalara kıyasla sivrisineklerin şırıngaları hastalık bulaştırma konusunda berbattır. Çünkü sivrisineklerin emme kanalının yapısı oldukça karmaşıktır; örneğin yemek kanalı ile tükürük kanalı birbirinden ayrı kanallardır. Bizlerin kullandığı şırıngalar ise tek açıklıklıdır. Bir bedenden çekilen kan, diğer bedene aktarılırken tek bir kanal kullanılmış olur. Sivrisinekler soktuğundaysa kanın emildiği kanal başka, genelde hastalıklara neden olan tükürük kanalı ise başkasıdır. Dolayısıyla bizlerin kullandığı şırınga yoluyla HIV bulaşma ihtimali kat kat fazladır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
22
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 16
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Umut Verici! 4
  • Korkutucu! 3
  • İnanılmaz 2
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Güldürdü 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 19:07:03 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2296

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Sivrisinek Sokması HIV Bulaştırır Mı?. (5 Mayıs 2014). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2296
Bakırcı, Ç. M. (2014, May 05). Sivrisinek Sokması HIV Bulaştırır Mı?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2296
Ç. M. Bakırcı. “Sivrisinek Sokması HIV Bulaştırır Mı?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 05 May. 2014, https://evrimagaci.org/s/2296.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Sivrisinek Sokması HIV Bulaştırır Mı?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 05, 2014. https://evrimagaci.org/s/2296.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close