Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Hapşırık Hızı: Hapşırma Sırasında Ağızdan Çıkan Tükürük ve Diğer Parçacıkların Hızı Nedir?

Hapşırığın Saatte 120-160 Kilometre Gibi Hızlara Ulaştığı İddiası Doğru Değil!

Hapşırık Hızı: Hapşırma Sırasında Ağızdan Çıkan Tükürük ve Diğer Parçacıkların Hızı Nedir?
2 dakika
17,179
Tüm Reklamları Kapat

İddia

Hapşırma sırasında ağızdan ve burundan çıkan parçacıkların hızı saatte 200 kilometreyi aşabilir ve 360 kilometreye varabilir.

Gerçek mi?

Sahte
Sahte

Gerçek Ne?

Birçok durumda ortalama bir insanın hapşırık sırasında saçabildiği maddelerin hızı saniyede 4.5 metre, yani saatte 16 kilometre civarında bir hızla fırlamaktadır. Kişinin boyutuna, cinsiyetine, akciğer kapasitesine, hastalık/sağlık durumuna ve hapşırık gücüne bağlı olarak bu hız değişebilir.

İddianın Kökeni

Hapşırık hızının saatte yüzlerce kilometreye ulaşabildiği inancı, 19. ve 20. yüzyılda yapılan dolaylı hesaplamalara dayanmaktadır. Örneğin Amerikalı bilim insanı ve hijyen mühendisi William F. Wells'in 20. yüzyıl ortalarında yaptığı hesaplamalar, hapşırık hızının saatte 360 kilometreye (saniyede 100 metreye) ulaşabileceği sonucuna varmıştır. Ne var ki bunlar, bir sıvı yüzeyde hapşırıkla saçılan parçacıkların oluşturabileceği damlacıkların dolaylı ölçümüne dayanmaktadır. Bu sayı (ve saatte 120, 150, 200 kilometre hız gibi diğer değerler), bu gibi dolaylı ölçümlerin yaygın bir şekilde raporlanması nedeniyle popülerleşmiştir.[1], [2] Modern tekniklerle yapılan ölçümlerde ise bu hızın çok daha altında hızlar hesaplanmaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Bilgiler

Bugüne kadar hapşırık hızına yönelik olarak doğrudan ve dolaylı yoldan bir grup ölçüm yapılmıştır. Bu ölçümlerin bir kısmının sonuçları aşağıda derlenmiştir.

  • 2013 yılında 6 denek ve yüksek hızlı kameralarla yapılan bir çalışmada, içbükey bir ayna önünde hapşıran katılımcıların hapşırdıkları yere LED ışık yansıtarak ve bu ışığın kırınım miktarları ve mesafeleri ölçülerek hapşırığın ulaşabileceği mesafe ve süre ölçülmüş, bunun üzerinden hız hesabı yapılmıştır. Bu çalışmada hapşırma sırasında ağızdan çıkan parçaların en fazla 4.5 m/sn (16 km/h) hıza ulaşabildiği görülmüştür.[3], [4]
  • Yine 2013 yılında yapılan bir çalışmada, hapşırık hızının 6 m/s (21.6 km/h) olduğu ölçülmüştür.[5]
  • 2014 yılında hem insan katılımcılarla hem deney analogu olan makinalarla hem de teorik yöntemlerle yapılan ve birbiriyle örtüştüğü gösterilen hapşırma deneylerinde, ağızdan çıkan parçacıkların hızı saniyede 1 metre (3.6 km/h) civarında ölçülmüştür.[6]
  • 2015 yılında yapılan bir başka çalışmada, 3 santimetrelik atıkların saniyede 35 metre (126 km/h), 160 mikron ilâ 1 milimetre arası atıkların saniyede 14 metre (50 km/h) hızla saçıldığı gözlenmiştir.[7]
  • 2016 yılında yapılan bir ölçümde, hapşırık sırasında saçılan maddelerin saniyede 1-8 metre (3.6-28.8 km/h) hızla fırladığı ölçülmüştür.[8]

Elbette hapşırık hızının, hapşırma yoluyla saçılan hastalık yapıcı olabilen parçacıkların ne kadar uzağa yayıldığıyla sadece dolaylı yoldan ilişkili olduğu unutulmamalıdır. Hapşırık hızı, sadece parçacıkların ortalama bir hızı olarak görülmelidir. Ayrıca farklı büyüklükteki parçacıkların farklı hızlara ulaşabildiği ve farklı mesafeler kat edebildiği unutulmamalıdır. Parçacıklar ağızdan ne hızla çıkarsa çıksın, aerosol gibi çok küçük parçacıklar havada asılı kalarak metrelerce uzağa taşınabilir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
32
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 19
  • Bilim Budur! 12
  • Merak Uyandırıcı! 7
  • Muhteşem! 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • İnanılmaz 4
  • Umut Verici! 3
  • Korkutucu! 2
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Güldürdü 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ L. Searing. The Big Number: 6 To 8 Feet — That’s How Far Germs Can Fly After You Sneeze Or Cough. (18 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 3 Ekim 2021. Alındığı Yer: The Washington Post | Arşiv Bağlantısı
  • ^ WebMD. Sneezing: Myths, Causes, And Surprising Facts. Alındığı Tarih: 3 Ekim 2021. Alındığı Yer: WebMD | Arşiv Bağlantısı
  • ^ P. Bahl, et al. (2020). An Experimental Framework To Capture The Flow Dynamics Of Droplets Expelled By A Sneeze. Experiments in Fluids, sf: 1-9. doi: 10.1007/s00348-020-03008-3. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ J. W. Tang, et al. (2013). Airflow Dynamics Of Human Jets: Sneezing And Breathing - Potential Sources Of Infectious Aerosols. PLOS ONE, sf: e59970. doi: 10.1371/journal.pone.0059970. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ H. Nishimura, et al. (2013). A New Methodology For Studying Dynamics Of Aerosol Particles In Sneeze And Cough Using A Digital High-Vision, High-Speed Video System And Vector Analyses. PLOS ONE, sf: e80244. doi: 10.1371/journal.pone.0080244. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ L. Bourouiba, et al. (2014). Violent Expiratory Events: On Coughing And Sneezing. Journal of Fluid Mechanics, sf: 537-563. doi: 10.1017/jfm.2014.88. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ B. E. Scharfman, et al. (2016). Visualization Of Sneeze Ejecta: Steps Of Fluid Fragmentation Leading To Respiratory Droplets. Experiments in Fluids, sf: 1-9. doi: 10.1007/s00348-015-2078-4. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ L. Bourouiba. (2016). A Sneeze. Massachusetts Medical Society, sf: e15. doi: 10.1056/NEJMicm1501197. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 19:37:40 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11053

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Hapşırık Hızı: Hapşırma Sırasında Ağızdan Çıkan Tükürük ve Diğer Parçacıkların Hızı Nedir?. (4 Ekim 2021). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11053
Bakırcı, Ç. M. (2021, October 04). Hapşırık Hızı: Hapşırma Sırasında Ağızdan Çıkan Tükürük ve Diğer Parçacıkların Hızı Nedir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/11053
Ç. M. Bakırcı. “Hapşırık Hızı: Hapşırma Sırasında Ağızdan Çıkan Tükürük ve Diğer Parçacıkların Hızı Nedir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 04 Oct. 2021, https://evrimagaci.org/s/11053.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Hapşırık Hızı: Hapşırma Sırasında Ağızdan Çıkan Tükürük ve Diğer Parçacıkların Hızı Nedir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, October 04, 2021. https://evrimagaci.org/s/11053.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close