Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Mars'a Gönderilen Araçlar ve Bize Mars Hakkında Öğrettikleri

Dünya Dışı Mesafe Rekorları: Dünya Dışında Çalışan Karasal Araçlarımız Ne Kadar Yol Kat Etti?

Mars'a Gönderilen Araçlar ve Bize Mars Hakkında Öğrettikleri Vaisala
Mars Perseverance Sol 168: Right Mastcam-Z Camera
8 dakika
15,160
Tüm Reklamları Kapat

Bulutsuz bir gecede gökyüzüne baktığınızda ilk gözünüze çarpan oldukça parlak görünen Venüs’tür. Sonra belki Jüpiter’i görürsünüz. Bu ikisiyle karşılaştırıldığında Mars, diğer gök cisimlerinden pek de farklı olmayan küçük kırmızı bir noktadır. Teleskobun söz konusu bile olmadığı yıllarda insanlar, bu küçük kırmızı noktaya bakıp hayaller kurdular ve renginden dolayı birbirinden ilginç hikâyeler anlattılar.

Pek gösterişli olmadığı halde neden bu küçük gezegeni bu kadar çok seviyoruz? Antik çağlardan beri Mars neden bu kadar el üstünde tutuluyor? Ve içinde bulunduğumuz çağda Dünya dışında yüzeyinde araç gezdirdiğimiz tek gezegen neden Mars? Yalnızca rengi bizi büyülüyor olamaz değil mi? Ve artık biliyoruz ki bu kırmızılık, mitolojik öykülerin anlattığı gibi kandan değil, demiroksitten kaynaklanıyor. Mars’tan gelen ilk fotoğraflardan sonra gördük ki burada tarımla uğraşan, kanallar yapan zeki uzaylılar da yok. Her yer kayalık, taş, toprak... Hakkında hikayeler anlatacak ilginçte hiçbir şey yok. O zaman Mars neden hala bizi büyülemeye devam ediyor?

Tüm Reklamları Kapat

Mars ve Ay'da Gidilen Mesafeler
Mars ve Ay'da Gidilen Mesafeler
NASA

Mars: Yaşam İçin Sonraki Durak

Artık Mars’ta yaşayan üstün teknolojiye sahip uzaylılarla ilgili fantastik hikâyeler anlatamıyor olabiliriz. Bilim, bu dayanaksız heyecanımızı bir kenara atmış olabilir; ancak aynı zamanda bize, bizimle ilgili yepyeni bir heyecan sunuyor: İnsanlığın Mars’ta kuracağı gelecek, orada doğacak ilk bebek… Yepyeni bir çağın başlangıcına şahitlik ediyoruz.

Yirminci yüzyılın ortalarından beri kızıl gezegene gönderdiğimiz araçlar, bize Mars hakkında çok fazla bilgi sağladı. Atmosferini, iklimini, toprak yapısını ve daha pek çok şeyi öğrendik. Fakat asıl bilmek istediğimiz, orada yaşam olup olmadığıydı.

Tüm Reklamları Kapat

Şimdiye kadar Kızıl Gezegen'de yaşama dair hiçbir ize rastlamadık. Mars’ın bir zamanlar suyla dolu bir geçmişe sahip olduğunu ve yüzeyinde akarsular bulunduğunu da biliyoruz. İncelmiş olan atmosferi nedeniyle şuan yüzeyinde sıvı su barındıramıyor; ancak bir zamanlar yüzeyde bulunan göller ve akarsular canlı yaşamına ev sahipliği yaptığını biliyoruz. Curiosity ve Perseverance gibi yüzey araçları, tam da bunu araştırmak için Kızıl Gezegen'e gönderildiler. Astrobiyoloji alanındaki tüm bu çalışmalar, canlı yaşamının Dünya’da nasıl başlamış olabileceği hakkında da çok değerli bilgiler verecek.

Konuyla ilgili çok daha detaylı bilgi almak için buradaki yazımızı okuyabilirsiniz.

İnsanlığın Mars Görevleri

Şimdiye kadar Amerika, Avrupa Uzay Ajansı ve Rusya başta olmak üzere Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Çin’den pek çok uzay aracı Mars’a gönderildi. Büyük çoğunluğu başarısızlıkla sonuçlanan görevlerden bazıları Mars’a ulaştığı halde kısa zaman sonra Dünya ile irtibatı kesildiği için görevlerine son verildi.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Mars görevi başarı ile sonuçlanmış, bize önemli veriler göndermiş araçlardan ve yüzey araçlarının iniş yaptığı bölgelerin nasıl seçildiğinden kısaca bahsedelim.

Mariner 4

NASA tarafından 1964 yılının Kasım ayında gönderilen araç, Mars’a ulaşmayı başaran ilk görevdi ve Kızıl Gezegen'in yüzeyinin ilk yakın çekim fotoğraflarını bize gönderdi.

Mariner 4 tarafından gönderilen bir Mars fotoğrafı
Mariner 4 tarafından gönderilen bir Mars fotoğrafı
NASA

Viking 1 ve Viking 2

Viking 1 ve Viking 2 uzay araçları 1975 yılında NASA tarafından gönderildi. Her ikisi de birer orbiter ve yüzey aracından oluşmaktaydı. Bu görev, ABD’nin yüzeye iniş yaptığı ilk başarılı Mars misyonudur.

Araçlar, Mars’ta iki farklı bölgeye indirildi. Kızıl Gezegen'i daha yakından tanımak ve yaşam izlerini araştırmak için gönderildiler. Herhangi bir yaşam belirtisine rastlamadılar; ancak yaşam için gerekli olan karbon, nitrojen, hidrojen, oksijen ve fosfor gibi tüm temel elementleri buldular.

Bilim insanları, Güneşin ultraviyole radyasyonu ve toprağın aşırı kuruluğunun canlı organizmaların oluşumunu engellediğini düşünüyorlar. Bu nedenle canlı yaşamını toprağın altında, çok daha derinlerde aramalıyız. Viking yörünge ve iniş araçları, radyoizotop termoelektrik jeneratörleri sayesinde tasarım ömürlerinden çok daha uzun süre hizmet verdiler.

Tüm Reklamları Kapat

Viking 2 görevinin gönderdiği bir yüzey fotoğrafı
Viking 2 görevinin gönderdiği bir yüzey fotoğrafı
NASA

Mars-2 ve Mars-3

Sovyetler Birliği’nin yıllarca süren başarısız denemelerinden sonra nihayet 1971’de fırlatılan Mars-2 yörünge aracı Mars’a başarılı bir şekilde ulaştı ancak iniş modülü atmosfere planlanandan daha dik bir açıyla girdiği için iniş sistemi arızalandı ve araç yüzeye düştü.

Mars-3 yüzey aracı ise yüzeye başarılı bir şekilde iniş yaptığı halde yüzeyde yalnızca birkaç saniye görevini sürdürebildi. Yüzey araçlarında istenilen başarıya ulaşılamamış olsa da yörünge araçları; Mars atmosferi, yüzey sıcaklığı ve basınca dair önemli veriler elde ettiler ve Dünya’ya 60 fotoğraf gönderdiler.

Mars Pathfinder ve Sojourner Rover

1996 yılının Aralık ayında gönderilen araç, yenilikçi tasarımı ile birçok ilke imza attı. Hava yastıkları ile ilk kez Mars’a yumuşak iniş yaptı ve Güneş Sistemi'nde herhangi bir gezegende kullanılan ilk tekerlekli araç oldu. "Rover’ların babası" olarak tanımlayabileceğimiz Sojourner, 1 haftalık görev süresini fazlasıyla aşarak, 83 gün boyunca araştırma yaptı.

Sojourner tarafından gönderilen bir Mars fotoğrafı
Sojourner tarafından gönderilen bir Mars fotoğrafı
Space.com

Spirit ve Opportunity

İkiz Roverlar, 2004 yılında Mars’a iniş yaptılar. Toprağın kimyasal ve mineral yapısını incelediler. Özel araçları ile kayaları aşındırdılar ve eşsiz bilgilere ulaştılar. Elde edilen veriler, Mars’ın bir zamanlar sulu bir geçmişe sahip olduğunu gösteriyordu. Spirit ve Opportunity, kızıl gezegenin mikrobiyal yaşama ev sahipliği yapmış olabilecek ıslak geçmişine dair ilk kanıtları buldular.

Tüm Reklamları Kapat

Curiosity

2011 yılında gönderilen Curiosity Rover, şimdiye kadar Mars yüzeyine indirilmiş en büyük ve ağır araçlardan biri. Gale kraterine iniş yaptı ve burada Mars’ın eskiden ev sahipliği yapmış olabileceği mikrobiyal yaşamın izlerini arıyor.

Araştırma için Gale kraterinin seçilmesi bir tesadüf değil. Diğer iniş noktalarında olduğu gibi aylarca yapılan inceleme ve elemeler sonrasında en verimli sonuçların alınabileceği ve eskiden akarsu ve göllere ev sahipliği yapmış olan bölgeler seçiliyor. Bu kraterin kıyı şeridinde birikmiş olabilecek mineral ve kalıntılar, canlı yaşamı için en büyük kanıtlar olabilir.

Curiosity Rover’ın araştırmaları hala devam ediyor. 2020'nin Haziran ayında yayınlanan bir habere göre, Kızıl Gezegen'deki metan gizeminin çözülmesini sağladı. Curiosity, Mars’ta metan gazı tespit etmişti. Bu gerçekten çok heyecan verici çünkü Dünya’da metan gazının çoğu mikroplar tarafından üretiliyor. Aynı şekilde Mars’taki metan gazı mikrobiyal yaşamın en büyük kanıtı olabilir ancak metanın biyolojik bir süreçle üretilmek zorunda olmadığını da biliyoruz. Jeolojik süreçler sonucu da üretilebiliyor.

Bu heyecan verici haberin ardından bilim insanlarının yaşadığı kafa karışıklığı ise, Avrupa Uzay Ajansının (ESA) ExoMars Trace Gas Orbiter aracının, atmosferin yüksek kesimlerinde metana rastlamamış olmasıydı. Gece ve gündüz ayrı ayrı yapılan ölçümler sonucunda Gale kraterinde metan konsantrasyonunun gün içinde değiştiği tespit edildi. Yine de küresel olarak atmosferin yüksek kesimlerinde neden hala metana rastlanmadığına dair araştırmalar devam ediyor.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
DAVRANIŞ FİZYOLOJİSİ
Devamını Göster
₺645.00
DAVRANIŞ FİZYOLOJİSİ
  • Dış Sitelerde Paylaş

Curiosity tarafından gönderilen bir Mars fotoğrafı
Curiosity tarafından gönderilen bir Mars fotoğrafı
Wired

Perseverance

Çoğumuz Mars 2020 misyonunu yakından takip etmişizdir. En azından Mars’a isminizi göndermiş olabilirsiniz. Temmuz 2020’de gönderilen uzay aracı, Şubat 2021’de Mars yüzeyine indi. Jezero kraterinde araştırmalarına, kaya ve tortu örnekleri toplamaya devam ediyor.

Daha önce de bahsettiğimiz gibi, yüzey araçlarının iniş yaptığı noktalar titizlikle seçiliyor. Jezero kraterinin seçilme nedeni ise bir zamanlar (3.5 milyar yıl önce) burada nehir kanallarının sularını akıttığı büyük bir göl vardı. Bu gölün kıyı şeridinde bulunan, oluşumu için suya ihtiyaç duyulan kil ve karbonat mineralleri; mikrobiyal canlı kalıntılarını koruyabilecek özelliklere sahip.

Perseverance Mars’a gönderilmeden önce test ve deneylerin yapıldığı Salda Gölü de benzer bir jeolojik yapıya sahip. Bölgede korunan biyoimzaların Perseverance’a nasıl görüneceğini anlamak için Salda Gölü eşsiz bir nimet.

Elde edilen tüm önemli verilerin yanında NASA bir ilke daha imza atarak Dünya dışı bir gezegende ilk kez bir helikopter (Ingenuity) havalandırmayı başardı. Bu deneysel bir misyondu ve Mars’ta ilk motorlu uçuşu test etmek için gerçekleştirildi.

Perseverence aracı hakkında daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.

Hope

Birleşik Arap Emirlikleri’nin ilk Mars görevidir. Emirates Mars Misyonu kapsamında gönderilen araç, 2021 yılının Şubat ayında Mars’a ulaşmıştır. Yörüngede dolaşarak Mars atmosferini ve iklimini detaylı bir şekilde inceleyecek.

Hope aracı tarafından gönderilen bir Mars fotoğrafı.
Hope aracı tarafından gönderilen bir Mars fotoğrafı.
BBC

Zhurong

Mars’a başarılı bir şekilde iniş yapmayı başaran ikinci ülke Çin oldu (Sovyetler Birliği'nin gönderdiği araç ile irtibatı, inişten kısa bir süre sonra kopmuştu). 2020 yılının Temmuz ayında Tianwen-1 Mars misyonu ile gönderilen araç, gezegenin atmosferi ve jeolojisi hakkında araştırma yapacak.

Zhurong aracı tarafından gönderilen bir Mars fotoğrafı
Zhurong aracı tarafından gönderilen bir Mars fotoğrafı
SpaceNews

Sonuç

Kızıl Gezegen'e olan ilgimizin son yıllarda giderek somutlaşması, bize yepyeni keşif kapıları açtı. Pandemi gibi zorlu bir süreçte bile üç farklı ülkenin Mars’a yaptığı başarılı görevler, bu sevginin ve ilginin en büyük kanıtı. Her yeni Mars yolculuğunda bir ilke imza atılıyor ve bu gerçekten çok heyecan verici.

Belki bir gün orada karşılaşacağımız fosiller bizim bildiğimizden ve beklediğimizden çok farklı olabilir. Hatta şimdiye kadar hiç karşılaşmadığımız bir molekül veya biyolojik süreç keşfedilir ve bu pek çok yeni keşfi de beraberinde getirebilir. Farklı bir gezegene yerleşme hayalleri kurarken belki de insanlığın sonunu getirebilecek bir virüs türüyle bile karşılaşılabilir. Ancak yine de kesinlikle denemeye değer.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
23
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 17
  • Tebrikler! 7
  • Muhteşem! 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Bilim Budur! 5
  • İnanılmaz 5
  • Umut Verici! 4
  • Güldürdü 2
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • UAE Space Agency. Emirates Mars Mission Overview. (26 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 26 Ağustos 2021. Alındığı Yer: UAE Space Agency | Arşiv Bağlantısı
  • National Aeronautics and Space Administration. (2021). Mars Helicopter/Ingenuity. NASA Facts. | Arşiv Bağlantısı
  • NASA Science. Viking 1 & 2. (26 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 26 Ağustos 2021. Alındığı Yer: NASA Science | Arşiv Bağlantısı
  • A. Ivankov. Mars 2. (26 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 26 Ağustos 2021. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı
  • NASA JPL. Mars Pathfinder / Sojourner Rover. (26 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 26 Ağustos 2021. Alındığı Yer: NASA JPL | Arşiv Bağlantısı
  • NASA Science. Mars Exploration Rovers. (26 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 26 Ağustos 2021. Alındığı Yer: NASA Science | Arşiv Bağlantısı
  • NASA Science. First You See It, Then You Don't: Scientists Closer To Explaining Mars Methane Mystery. (26 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 26 Ağustos 2021. Alındığı Yer: NASA Science | Arşiv Bağlantısı
  • C. R. Webster, et al. (2021). Day-Night Differences In Mars Methane Suggest Nighttime Containment At Gale Crater. Astronomy & Astrophysics. doi: 10.1051/0004-6361/202040030. | Arşiv Bağlantısı
  • NASA JPL. Mariner 4. (26 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 26 Ağustos 2021. Alındığı Yer: NASA JPL | Arşiv Bağlantısı
  • A. Jones. China's Mars Rover Zhurong Completes Primary Mission, Gets Life Extension. (26 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 26 Ağustos 2021. Alındığı Yer: Space.com | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 09:57:02 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10903

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. D. Özsoy, et al. Mars'a Gönderilen Araçlar ve Bize Mars Hakkında Öğrettikleri. (2 Eylül 2021). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10903
Özsoy, A. D., Bakırcı, Ç. M. (2021, September 02). Mars'a Gönderilen Araçlar ve Bize Mars Hakkında Öğrettikleri. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10903
A. D. Özsoy, et al. “Mars'a Gönderilen Araçlar ve Bize Mars Hakkında Öğrettikleri.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 02 Sep. 2021, https://evrimagaci.org/s/10903.
Özsoy, Asude Didar. Bakırcı, Çağrı Mert. “Mars'a Gönderilen Araçlar ve Bize Mars Hakkında Öğrettikleri.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 02, 2021. https://evrimagaci.org/s/10903.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close