Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Türkiye ile İlgili İlk Basılı Akademik Makale: "Türkiye Hakkında Sorular" (1667)

Türkiye ile İlgili İlk Basılı Akademik Makale: "Türkiye Hakkında Sorular" (1667) Royal Society Publishing
5 dakika
24,674
Tüm Reklamları Kapat

Ülkemiz hakkında yazılmış akademik makalelerin tarihini incelediğimizde, en eski kayıtlardan birisinin 30 Mayıs 1667 tarihinde, Kraliyet Cemiyeti'nin (Royal Society) Philosophical Transactions (Felsefe Tutanakları) isimli dergisinin 1. cildinin 20. sayısında rastlamaktayız.

Bu tarih öylesine eski ki... Şöyle izah edelim: İnsanlık tarihindeki ilk akademik yayın, 5 Ocak 1665 tarihinde Amsterdam'da Journal des sçavans ismiyle yayımlandı. Bu yayında ünlü isimlerin ölümlerinden, kilise tarihinden, yasal raporlardan bahsedilmekteydi. Bundan çok kısa bir süre sonra, 6 Mart 1665 tarihinde Philosophical Transactions of the Royal Society, yani Türkiye ile ilgili makalenin yer aldığı bu dergi yayın hayatına başladı. Birçok uzman, yayın hayatına halen devam eden bu dergiyi insanlık tarihinin ilk bilimsel jurnali olarak kabul eder. Zaten makale formatının ne kadar farklı olduğundan, zamanın eskiliğini ve "akademik makale" kavramının atalarının neye benzediğini göreceksiniz.

Tüm Reklamları Kapat

Makalenin başlığı Inquiries for Turky (Türkiye Hakkında Sorular) olarak geçmektedir. Bu başlıktaki "Turky" kelimesi makalenin orijinalinde de bu şekilde hatalı yazılmış mı emin olamadık; çünkü cemiyetin belirttiğine göre bu metinler dijital ortama Optik Karakter Tanımlama (OCR) teknolojisiyle aktarılmış ve hatalı karakterler bulunması ihtimali olduğu belirtiliyor. Bu nedenle Evrim Ağacı olarak Kraliyet Cemiyeti Kütüphane Yöneticisi Rupert Baker'a ulaşarak konuyu aydınlatmasını istedik. Yanıtı şöyle oldu:

Türkiye'nin İngilizce ismi olan "Turkey" 1667 makalesinde gerçekten de "Turky" olarak yazılmıştır. Ekranda gördüğünüz tarama, doğrudan doğruya orijinal yayından alınmış bir taramadır. Bu yazım günümüz standartlarında "hatalı yazım" olarak görülebilir; evet. Ancak unutmamak gerekiyor ki 17. yüzyıl İngilizcesinde birçok kelime bugünkünden farklı şekillerde yazılmaktaydı. Umuyorum bu size yardım eder.

17. Yüzyılda "Türkiye"?

İlk etapta bu kadar eski bir makalede "Türkiye" sözcüğünün geçmesi sizi şaşırtabilir; çünkü birçokları "Türkiye" sözcüğünün cumhuriyetin ilanından sonra kullanıldığını; bundan önce sadece Anadolu, Osmanlı İmparatorluğu veya Asia Minör gibi kavramların kullanıldığını düşünmektedir. Halbuki Türkiye (veya İngilizcesi olan "Turkey") sözcüğü, Orta Çağ Latincesindeki Turchia veya Turquia sözcüklerinden gelmektedir. Bu kelimenin anlamı "Türklerin Toprakları"dır. Orta Çağ İngilizcesinde bu sözcük "Turkye" olarak kullanılmıştır; zaten "Turky" kullanımı da bunun bir uzantısıdır. Bunun haricinde sözcüğün İngilizcesi Turkye, Torke, Turkie şeklinde de kullanılmıştır. Bu arada kelimenin "hindi" isimli hayvanın İngilizcesiyle de aynı kelime olmasının ülkemizle çok bir ilgisi bulunmamaktadır. Buradaki yazımızda bunu daha detaylı şekilde incelemekteyiz.

Tüm Reklamları Kapat

Makaleye geçmeden önce, bu makaleyi çevirmemize vesile olan sevgili Prof. Dr. Bayram Tekin'in TEDx konuşmasını da hatırlatmak isteriz. Az sonra okuyacağınız makaleden bu sunumunda birazcık söz etmekte, makaleyi okuduktan sonra videoyu izlemenizi de tavsiye ederiz:

Daha fazla lafı uzatmadan sizi makaleyle baş başa bırakıyoruz. Makaleye açıklama amaçlı eklemeler yaptığımızda bunu vurgulayacağız.

Türkiye Hakkında Sorular

Her ne kadar Türkiye ile ilgili birçok ilişki ve tanım basılı olarak bulunuyor olsa da, bu yazılar özellikle bazı önemli detayları atlamaktadır. Bu detaylar, büyük oranda Bay H. tarafından, Türkiye'ye doğru yola çıkan bir Yerli Centilmen için derlenmiştir. Bu detaylara yönelik soruların, ülkeyi ziyaret edecek başkalarınca da bilinmesi istenmektedir:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

1. Rusma, kılları dökmek için kullanılan bir çeşit topraktır. Türkiye'nin hangi yöresinde rusma bulunmaktadır ve ne miktarda bulunmaktadır? Türkler bunu herhangi bir başka amaçla da kullanmakta mıdır? Farklı çeşitleri var mıdır? Kılları dökmekte nasıl kullanılır ve nasıl depolamak gerekir?

2. Türkler afyonu (opium) sadece güç ve cesaret için mi almaktadır, yoksa atlarına, develerine, hörgüçlü develerine de, onların yorulduklarını gördüklerinde veya seyahat sırasında bayılacak olurlarsa aynı amaçla vermekteler midir? Afyonun alınabilecek en yüksek dozu nedir, bu dozda afyonu almış herhangi bir insan bilinmekte midir? Nasıl hazırlanmaktadır?

3. Sadece zaten bahsettiğimiz afyondan değil, aynı zamanda kahve, banyo, kafa tıraşı, pirinç kullanımının gözlenebilir etkileri nelerdir? Sulanmadığı sürece büyümeyen şeyleri neden buğday, vs. gibi bir şeye tercih etmektedirler?

4. Şam çeliğini nasıl üretmektedirler ve temperlemektedirler (sertleştirmektedirler)?

5. Giyim tarzları nasıldır? İnce ve esnek olmasına rağmen suyu dışarıda tutan deriyi üretme yöntemleri nedir?

Tüm Reklamları Kapat

6. O harika ve aşırı meşhur olan atları yetiştirmek için kullandıkları yol nedir?

7. Zehirlemede nasıl söylendiği kadar yetenekli olabilmektedirler? Ürettikleri zehirler ne kadar tedavi edilebilirdir ve nasıl edilir?

8. Ermeniler etleri nasıl iddia edildiği kadar uzun süre, taze ve tatlı olacak şekilde koruyabiliyorlar?

9. Öğrenilecek ne sanatları ve becerileri vardır?

Tüm Reklamları Kapat

10. Şam'da monflac denen ağaçtan var mı? İddiaya göre bu ağaç her yılın aralık ayında köke yakın bir noktadan kesilse de, sadece 4-5 ayda yeniden büyümektedir, yaprak, çiçek ve meyve vermektedir; ancak verdiği meyve sadece 1 adet elmadır (ama harikulade bir meyvedir).

11. Verimli Arabistan'ın (arabia felix) güney kısmındaki Reame'de çekirdeksiz üzümler olduğu doğru mudur? O ülkede yaşayan birçok kişinin 120 yıla kadar sağlıklı bir şekilde yaşadığı doğru mudur?

12. Kandiya'da (E.A. Açıklaması: Girit'in eski adı) hiçbir zehirli yaratığın olmadığı ve buradaki sürüngenlerin de zehirleri olmadığı doğru mudur?

13. Kıbrıs adasındaki tüm meyvelerin, otların, toprağın, çeşmelerin doğal olarak tuzlu olduğu doğru mudur? Adanın o bölgelerinde yaşayan insanların diğerleri kadar sağlıklı olduğu doğru mudur?

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Bebek Ve Çocukların Cerrahi Ve Ürolojik Hastalıkları 2 Cilt

ISBN: 9799758982836
Sayfa Sayısı: 2156
Baskı Sayısı: 1
Ebatlar: 19,5 x 27,5
Basım Yılı: 2006

Devamını Göster
₺2,400.00
Bebek Ve Çocukların Cerrahi Ve Ürolojik Hastalıkları 2 Cilt
  • Dış Sitelerde Paylaş

14. Kıbrıs'ta bulunan Amianthus (E.A. Açıklaması: uzun, yumuşak, ince fiberli asbestos)nasıl saklanır ve nasıl kullanılır?

15. Arabistan'daki kumların altında, o topraklarda seyahat eden ölülerinin bedenlerinin gömülmesi sonucu oluşan mumyalar olduğu doğru mu? Normal şekilde mumyalanmış olanlardan farkı ne?

16. Konstantinopolis (E.A. Açıklaması: İstanbul'un eski adı) Şehri veya Asia Minor'ün (E.A. Açıklaması: Anadolu toprakları) bir kısmının, eskiden olduğu kadar sık deprem yaşadığı doğru mu? Ve o Doğu rüzgarları şehri sise gömüp de iddia edildiği gibi hava durumunu dengesizleştirmiyor mu?

17. Zant ve Cephalonia (E.A. Açıklaması: Ege Denizi'ndeki adalardan ikisi) topraklarındaki depremlerin çok sık olduğu ve bir ay içinde bazen 9-10 defa gerçekleştiği doğru mu? Ve adaların pek geniş ve ferah olmadığı doğru mu?

18. Kafkas Dağı'nın boyu ne kadar? Dağ nerede ve birkaç yerine sıcaklık nasıl, vs.?

19. Euxine Denizi [E.A. Açıklaması: Karadeniz], Propontis'e [E.A. Açıklaması: Marmara Denizi'ne] hangi açıyla akmaktadır? Hangi derinlikte akmaktadır? Euripi adıyla da bilinen vahşi gelgitler ve akıntıların bilinen bir sıklığı var mıdır?

20. Kaspiyan Denizi'nin Euxine Denizi'ne döküldüğünü gösteren herhangi bir işaret var mıdır? Bu konuyu aydınlatabilecek farklı bir renk, sıcaklık, daha fazla su hareketi var mıdır?

21. Hangi iç yolları kullanarak Çin'e gitmektedirler? Yerlilerin barbarlığından ötürü Çin ile eskiden iletişim kurmak mümkün değilken, şimdi o yerlere gitmek için karavanlara özel yapılmış geçitler var mıdır?

22. Yaptıkları su yolakları, Antiklerin yaptığı plasterler kadar iyi midir? Ve nasıl yapıyorlar?

23. Ülkenin dolu olduğu, cahillerin fark etmeyeceği veya korumayacağı antik eserler hakkında bilgi var mıdır? Özellikle de Muhteşem Süleyman tarafından İstanbul civarında birkaç yerde yapılan bu su yolaklarının büyüklüğü ve yapısı nedir?

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
82
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 28
  • Tebrikler! 23
  • Merak Uyandırıcı! 21
  • Muhteşem! 10
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Güldürdü 3
  • Umut Verici! 3
  • Korkutucu! 3
  • Bilim Budur! 2
  • Üzücü! 2
  • Grrr... *@$# 1
  • İğrenç! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Royal Society Publishing | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 17:09:06 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/537

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Türkiye ile İlgili İlk Basılı Akademik Makale: "Türkiye Hakkında Sorular" (1667). (16 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/537
Bakırcı, Ç. M. (2019, June 16). Türkiye ile İlgili İlk Basılı Akademik Makale: "Türkiye Hakkında Sorular" (1667). Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/537
Ç. M. Bakırcı. “Türkiye ile İlgili İlk Basılı Akademik Makale: "Türkiye Hakkında Sorular" (1667).” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 16 Jun. 2019, https://evrimagaci.org/s/537.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Türkiye ile İlgili İlk Basılı Akademik Makale: "Türkiye Hakkında Sorular" (1667).” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 16, 2019. https://evrimagaci.org/s/537.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close