Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Balinaların Dişleri Nasıl Evrimleşti?

Balinaların Dişleri Nasıl Evrimleşti? Gold Coast
3 dakika
5,960
Tüm Reklamları Kapat

Balinalar memelidirler, ama çevremizde yaşayan memeliler gibi görünmezler, çünkü arka ayakları yerine bir kuyrukları vardır ve kılları yoktur. Diş yapıları da çevremizdeki memelilerden bildiğimiz şekilde değil, çengel şeklindedir. Bir grup araştırmacı, balinaların diş yapılarındaki evrim sürecini araştırmak için fosil kayıtlarını ve embriyonik gelişim sürecini birbirine bağladı.

Çoğu memelide dört çeşit diş yapısına rastlanır, bunların hepsi farklı görevler için özelleşmiştir. Çoğu memelide çivi şeklinde kesici dişler, sivri köpek dişleriyle ön ve arka azı dişleri, çukurlar ve tümsekler halinde havan ve tokmağı gibi, çiğnediğiniz zaman birbirine geçerler. Bütün balinaların dişi yoktur, ama katil balina gibi, olanlarında çengel şeklinde ve bir dizi birbirinin aynı diş bulunur. Balinalar, bu sıra halindeki sivri dişleri avlarını yakalamak için kullanır. Ama öteki memelilerden farklı olarak, balinalar çiğnemez. PeerJ adlı erişime açık dergide yayınlanan yeni bir çalışmaya göre, Brooke Armfield ve ekibi balinaların küçük kuzenleri olan yunusların diş yapılarındaki gelişimin nedenini araştırdılar ve özgün diş yapılarındaki evrimsel süreci fosil kayıtları boyunca izlediler.

Tüm Reklamları Kapat

Balinalar, kara memelilerinden evrimleşmişlerdir. Bu yüzden, Armfield ve ekibi ilk olarak, ne zaman ve nasıl evrimleştiğinin asıl nedenini bulabilmek için ilk olarak araştırmaya fosil kayıtlarından başladı. Fosil sonuçları gösterdi ki, balinaların 48 milyon yıl önceki ataları da aynı diğer memeliler gibi 4 çeşit diş yapısına sahipti. Balinaların diş yapıları gitgide basitleşti ve bugünküne benzer karakteristik çengelimsi görünümünü yaklaşık otuz milyon yıl önce aldı. Bu zaman sürecinde suda yaşamanın getirdiği bir dizi adaptasyon geçirdiler.

Daha sonra, Armfield ve ekibi dişlerin bu gelişim sürecinde nasıl şekillendiğini keşfettiler. Embriyodaki özel proteinler, dişin belli bir şekilde gelişmesini sağlar. Armfield ve ekibi iki protein üzerinde yoğunlaştılar; BMP4 (Bone Morphogenetic Protein 4 – Kemik Morfogenetik Proteini 4) ve FGF8 (Fibroblast Growth Factor 8 – Bağ Doku Ana Hücresi Gelişim Etkeni 8). BMP4 dişin sivrilerek gelişmesini sağlar ve bu, çenenin ucunda, kesici dişlerin oluştuğu yerde meydana gelir. Diş gelişiminde, öncelikli olarak embriyoda, çene gerisindeki FGF8, fare ve diğer memelilerde azı dişlerinin gelişmesini ve çukurlukların oluşmasını sağlar.

Tüm Reklamları Kapat

Armfield ve ekip arkadaşları FGF8 ve BMP4 proteinlerine; fare embriyolarının, balinaların akrabalarının ve yunusların üzerinde çalıştılar. Domuzların dört farklı şekilde dişi vardır ve bu iki protein, diğer memelilerdeki ile aynı şekilde dağılmıştır. Bu da balinaların atalarının da aynı gen dizilimine sahip olduğunu gösteriyor. Dahası, yazarlar yunus embriyolarını incelemeyle devam ettiler. Burada şekil farklıydı: FGF8, çenenin arka tarafında bulunurken, BMP4 çene uzunluğunda her yerde bulunur, FGF8’in bulunduğu yerler dahil. Yazarların hipotezi şu; BMP4’ün bu yeni bölgelerdeki varlığı, dişin tüm çene boyunca kesici dişler ve diğerleri gibi daha basit yapıda olmasını sağlıyor. İlginçtir ki; fare embriyolarında yapılan diğer araştırmalarda, BMP4’ün çenenin gerisine eklendiği deneylerde, arka dişler de aynı basit görünüme büründü. Armfield şöyle anlatıyor:

“Doğada gerçekleşen bir moleküler değişimi açıklamak heyecan verici ve memelilerin okyanusta nasıl geliştiğini ve daha sonra fosil kayıtlarındaki değişimin evrimin izinden gittiğini görmek çarpıcı şekilde etkileyici. Balinalarda, dişlerin şekil gelişimini etkileyen bu proteinlerin yerindeki basit değişim, bize memelilerin karmaşık diş yapısının ilk aşamada nasıl evrimleştiğini anlamamızda yardımcı olabilir.” Bir diğer yazar Thewissen de “Bu bize hayvanların tasarımlarındaki büyük farklılıkların, gelişimlerinin erken dönemlerinde, bir proteinin zaten bulunduğu bölgedeki basit bir değişiklikle küçük farklılıklara sebep olabileceğini gösteriyor. Bu, küçük gelişimsel bir değişimin, evrime olan büyük etkisine güzel bir örnek.”

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 1
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: EurekAlert | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 12:06:31 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3096

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
H. Çetin, et al. Balinaların Dişleri Nasıl Evrimleşti?. (7 Aralık 2014). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/3096
Çetin, H., Bakırcı, Ç. M. (2014, December 07). Balinaların Dişleri Nasıl Evrimleşti?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/3096
H. Çetin, et al. “Balinaların Dişleri Nasıl Evrimleşti?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Hande Çetin, Evrim Ağacı, 07 Dec. 2014, https://evrimagaci.org/s/3096.
Çetin, Hande. Bakırcı, Çağrı Mert. “Balinaların Dişleri Nasıl Evrimleşti?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Hande Çetin. Evrim Ağacı, December 07, 2014. https://evrimagaci.org/s/3096.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close