Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Takma Kollar ve Bacaklar (Prostetikler): Bilim, İnsan ve Diğer Hayvanlarda Uzuv Yitimlerini Nasıl Onarıyor?

Protez Uzuvlara İhtiyaç Duyan Tek Canlı, İnsanlar Değil!

Takma Kollar ve Bacaklar (Prostetikler): Bilim, İnsan ve Diğer Hayvanlarda Uzuv Yitimlerini Nasıl Onarıyor?
6 dakika
6,835
Tüm Reklamları Kapat

Güzel olmak için "bütün" olmanıza gerek yok. Kimse kusursuz değildir, doğa da değildir. Ancak istemsiz olarak ortaya çıkan hataları, doğanın kusurluluğundan kaynaklanan sorunları, bilimle aşabiliriz!

Biyonik dış iskelet takımlarını düşündüğünüzde, akla sık sık geleceksel yüksek teknolojili süper askerlerin görüntüleri gelir. Bu yazın bilim kurgu filmi Yarının Sınırında’daki Tom Cruise’u düşünün, veya Aliens’teki Ripley’in kraliçe xenomorph ile kapışmasını. Dünya çapındaki ordular silahlandırılmış dış iskeletleri tasarlamakla elbette gelecekteki orduları için ilgilenirken, güçlendirilmiş dış iskeletler aslında şimdi çok daha faydalı bir iş yapıyor: engelleri aşma.

Tüm Reklamları Kapat

MIT'den biyonik tasarımcı (ve kendisinin de bacakları olmayan, bunun yerine biyomekanik bacaklar kullanan) Hugh Herr geleceğin biyomekanik uzuvları üzerine çalışıyor. MIT Medya Laboratuvarı'nın Biyomekatronik Ekibi, dansçı ve sporcular gibi atletik, hız ve atiklik gerektiren işleri bile başarabilecek takma uzuvlar üzerine çalışıyor. TED Konferansları'nda verdiği "Koşmamıza, Tırmanmamıza ve Dans Etmemize Yardım Eden Yeni Biyonik" başlıklı konuşma ise, oldukça duygu yüklü ve balerin Adrianne Haslet-Davis'in bilimle buluşmasıyla ortaya çıkan bir başarı öyküsünü içeriyor.

Konuşmayı buradan izleyebilirsiniz. Ne yazık ki (henüz) Türkçe alt yazıları bulunmuyor.

Tüm Reklamları Kapat

Fotoğrafta ise Amerikalı atlet ve model Aimee Mullins görülüyor. Mullins'in de alt uzuvları bulunmuyor; buna rağmen son derece başarılı bir sporcu ve biyonik teknoloji destekçisi.

Aimee Mullins'in bir konuşmasını ise buraya tıklayarak, Türkçe alt yazılarıyla izleyebilirsiniz.

Robotik/Biyonik Dış İskeletler Hayatları Değiştiriyor!

Doğayı giderek daha iyi anlamamız sayesinde, her geçen gün daha başarılı teknolojik ürünler üretebilmekteyiz. Bunlardan biri de, hiç şüphesiz, robot bacaklardır (robobacaklar).

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Beni, tekerlekli sandalyemden kurtaran, robot bacaklarımdır.

Bu sözler, 9 yıl boyunca felçli kaldıktan sonra yeniden, ilk defa kendi ayakları üzerinde durabilen 27 yaşındaki Sophie Morgan'a aittir. Sophie, belden aşağısı tamamen felçli bir kadındı. Felcinin sebebi 9 yıl önce geçirdiği trafik kazasında ezilen omuriliğiydi. Ve görselde gördüğünüz tanıtımda, 5 dakika öncesine kadar, 9 sene boyunca tekerlekli sandalyeye mahkum kalmış bir kadındı. Gerçi hiçbir zaman hayat ışığı sönmemişti ve Amerika'da, Kanal 4'te engelli yarışları sunucusu bile olmuştu; ancak bir daha asla yürüyemeyeceğini, geçen onca seneden sonra kabullenmişti.

Bugünse, Rex adı verilen ve şimdilik sadece birkaç kişi tarafından kullanılan müthiş bir teknolojinin, robot bacak olarak bilinen bir dış zırhın sahibi. Belki felcin etkilerini şimdilik düzeltemiyoruz; ancak onunla mücadele etmemizi sağlayan çok güçlü bir teknolojimiz var artık.

Rex, 90.000 Euro değerinde, karbon fiberden yapılmış bir dış iskelettir. Ucuzlaması durumunda, gelecekte tekerlekli sandalyenin yerini alması hedeflenerek tasarlanmaktadır. Sophie gibi hastalar, parmaklarıyla kontrol edebilecekleri basit bir kontrol çubuğu sayesinde, bacaklarını diledikleri gibi hareket ettirebilmektedirler.

Her ne kadar son dönemlerde kök hücre tedavisinden yola çıkılarak, bu tip felçlerin tedavisi sağlanmaya çalışılsa da, yakın gelecekte kesin bir tedavinin bulunacağı oldukça şüphelidir. Bu yüzden, tekerli sandalyeye mahkum bir hayat sürenleri özgürleştirme gücü olan bu teknolojiler, geleceğin umut ışığı olmaktadır.

Öte yandan Ekso Bionics tarafından üretilen tam vücut Ekso takımı, aslen DARPA için, askerlerin ağır yükleri taşımasına yardım etmek amacıyla geliştirilmiştir. Ancak bu ürünler artık felç, travmatik beyin hasarı ve omurilik hasarı kurbanlarının tekrar ayağa kalkmasına yardım etmek amacıyla yeniden tasarlanıyor. Birçok hastanede bu elektronik dış iskeletler, bacak kasları zayıf olan hastaların, yürümeyi yeniden öğrenmesine yardım etmek amacıyla kullanılıyor.

Tüm Reklamları Kapat

Magee Rehabitational Hospital

Bu dış iskeleti kullanmak isteyen hastalar, bir hekimin yardımıyla bacaklarını biyonik takımın kayışlarına, bellerini ise sert ve destekleyici bir parçaya bağlıyorlar. Koltuk değneklerini kullanan hastalar, oturdukları yerden ayağa kalkabiliyorlar ve anında yürümeye başlayabiliyorlar. Ürüne entegre olan ağırlık algılayıcıları, kişi ağırlığını ileri verdiğini zaman bunu hissediyor ve aleti, adım atmak üzere harekete geçiriyor.

Ekso Bionics’in kurucusu ve başkanı Nathan Harding’e göre dış iskelet, hastaları bir yaralanmadan sonra mümkün olduğunca kısa sürede hareket ettirmek için tasarlandı ve bu sayede iyileşme hızını artırmada devasa bir fark yaratabilir. Harding, Popular Science’a şöyle diyor: 

Cihazımız hakkında gerçekten heyecan verici olan şey, hastaların ayağa kalkabilmesi ve ilk rehabilitasyon seansında bile iki veya üç yüz adım atabilmesidir. Yani aletin etkileri erkenden hissediliyor.

Biyonik takım ayrıca değişken yardım adı verilen bir özelliğe sahip: Bu özellik, hastaların aşamalı olarak kendi kuvvetlerini mümkün olduğunca fazla şekilde makineye vermelerini sağlıyor. Bu, yürüyüş eğitimi için ilave fayda sağlıyor ve hastaların iyileşmeye başladıklarında, kendilerini gitgide daha fazla rehabilitasyona adamalarına imkan veriyor.

Ekso Bionics'in bu ürünü henüz yaygın tüketime açık değil; sadece kliniklerde ve rehabilitasyon pazarında satışa sunulmuş halde. Dahası, dış iskeletin kişisel bir hareket kazandırma aleti olarak kullanılabilmeden önce aşması gereken bazı engeller var; çünkü kullanılabilmesi için halen kişisel bir eğitmenin yardımı gerekiyor. Fakat Harding, bağımsız bir ürün haline getirmeye çalıştıklarını söylüyor: 

Tüm Reklamları Kapat

Düşme ve güvenlik üzerine yoğunlaşıyoruz. Düşme konusunda üç alana özellikle eğiliyoruz: düşmekten kaçınma, düşmeyi hafifletme ve düştükten sonra tekrar ayağa kalkma. Tabii ki en önemlisi düşmekten kaçınma ve şu anda bunun üzerinde birçok çalışmamız var. Acil durum manevraları veya denge teknikleri gibi teknolojiler üzerine çalışıyoruz.

Asla Pes Etmeyin!

Bu, 10 yaşındaki Cody McCasland. Kendisi, Sakral Agenez adı verilen ve doğuştan gelen bir hastalık nedeniyle bacakları olmayan bir çocuk. Ancak bu çocuk, aynı zamanda bir koşucu atlet ve aynı zamanda Engelli Atletler Federasyonu sözcüsü! Cody'nin yapabildikleri bununla da sınırlı değil: at biniyor, futbol oynuyor, cimnastik yapıyor, yüzüyor, golf oynuyor ve hatta pilotluk bile yapıyor! Bilimin ve azmin insana katabileceklerinin sınırı yok! O büyüdükçe, azmi de büyüyor. Bilim de, onun azmini tatmin edebilmek adına elinden geleni ardına koymuyor... 

Dolayısıyla bir dahaki sefere merdivenleri tırmanırken oflayıp pufladığınızda tekrar düşünün. Belki de zorlanıyor olmanız, daha da fazla denemeniz gerektiğini gösteriyordur!

Diğer Hayvanlarda Prostetik Uzuvlar

Bilim ve teknoloji sadece biz insanlar için var olan şeyler değildir. Bilim, Evren'i bir bütün olarak anlamamızı sağlayan, ona dair ilk defa güvenilir bilgiler edinmemizi sağlayan düşünme ve araştırma yöntemidir. Teknoloji ise, bilimden öğrendiklerimizi uygulayarak yaşam standartlarımızı yükseltmeye yarayan bir araçtır. Bu ikisi, iyi ellerde iyi, kötü ellerde kötü olabilir; buna şüphe yok. Ancak bilimin iyi olma potansiyelinin, kötü olma potansiyelinden ne kadar fazla olduğu da aşikar...

Naki'o

Naki'o isimli bu köpek sahibi tarafından terk edildi ve sonrasında geçirdiği günler sırasında bir çukura düştü. Düşmenin etkisiyle ayakları kırıldı ve kuyruk bölgesi soğuktan donarak işlevini yitirdi. Sonunda bulunduktan sonra veterinere getirildi ve buradaki duyarlı veteriner köpeği evine alma kararı aldı. Ameliyat masraflarını karşılayabilmek adına bir kampanya başlattı ve gerekli parayı topladı. Süreçte verdiği çabalar sırasında bir prostetik bacak üretici firması köpeğin 2 takma bacağını hediye etme kararı aldı. 

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Pazarlamada Yapay Zeka Kullanımı

Öğretim sürecinin her aşamasında öğrenci performansı kişiye özgü pekiştirmeler yapılabilmesi için kayıt altına alınacak ve tüm bu veriler büyük bir veri oluşturarak kendi kendine öğrenen ve kendini geliştiren bir “zekâ” sistemine dönüşecektir. Bugün Çin’de Siri gibi yapay zekâ destekli konuşma tanıma sistemleri, ülkenin en uzak yerlerindeki okullara bile en iyi İngilizce öğretmeninin ulaşmasını sağlıyor. Biz neden yapamayalım? Neyimiz eksik? Evet çok iyi öğretmenlerimiz var. Yeter ki sistemi iyi kuralım. Yapay zekâ otomasyonları öğretmenlikte rekabeti artıracaktır. Unutmayınız ki öğretmen mutlaka ve mutlaka bu sistemin denetleyicisi, sisteme giriş yapıcısı ve sistemin düzenleyici parçası olarak oyunda kalacaktır. Ancak rutin işlerden öğrenciye daha fazla zaman ayırarak. Öğretmenlikte de rekabet artık bu “ilgilenme zamanı” üzerinden olacak, bu “ilgi” işini beceremeyenler oyun dışına çıkacaktır.

Yapay zekâ alanındaki gelişmeler eğitim sistemimizi mükemmel hale getirmek için bir şanstır. Bu konuda çok okumamız, iyi anlamamız, doğru yazılımlara, doğru programlara yatırım yapmamız gerekir. Bu kitabın sizlere ulaşmasını da bu nedenle istedim. Yazar Katie King ile Londra’da bir toplantıda tanıştık.

Devamını Göster
₺75.00
Pazarlamada Yapay Zeka Kullanımı
  • Dış Sitelerde Paylaş

Science Is Awesome

Naki'o isimli bu köpeğe takılan biyonik bacaklar sayesinde artık diğer köpekler gibi koşabiliyor, zıplayabiliyor ve yüzebiliyor. 

Motala

Bu fotoğraf Tayland'dan. 50 yaşındaki fil dostumuz Motala, 1999 yılında Tayland-Myanmar sınırında gezinirken yanlışlıkla bir mayına bastıktan sonra sol ön bacağını yitirdi. Sahipleri Motala'nın bacağını kurtarabilmek için her şeyi yaptılar; ancak başarılı olamadılar.

Motala tam 7 sene boyunca yürümekte zorluk çekti ancak 2006 yılında ilk geçici takma bacağına, 2009 yılında ise ilk kalıcı takma bacağına kavuştu. Böylece artık eskisi gibi yürüyüp yaşantısını sürdürebiliyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
14
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 6
  • Muhteşem! 3
  • Bilim Budur! 3
  • İnanılmaz 2
  • Umut Verici! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • A. Smellie. The £90,000 'Robolegs' That Got Me Out Of My Wheelchair: How One Woman Stood On Her Own Feet Nine Years After She Was Paralysed. (6 Ekim 2012). Alındığı Tarih: 21 Şubat 2020. Alındığı Yer: DailyMail | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 14:03:58 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2097

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı, et al. Takma Kollar ve Bacaklar (Prostetikler): Bilim, İnsan ve Diğer Hayvanlarda Uzuv Yitimlerini Nasıl Onarıyor?. (29 Mart 2014). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2097
Bakırcı, Ç. M., Zaloğlu, . (2014, March 29). Takma Kollar ve Bacaklar (Prostetikler): Bilim, İnsan ve Diğer Hayvanlarda Uzuv Yitimlerini Nasıl Onarıyor?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2097
Ç. M. Bakırcı, et al. “Takma Kollar ve Bacaklar (Prostetikler): Bilim, İnsan ve Diğer Hayvanlarda Uzuv Yitimlerini Nasıl Onarıyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 29 Mar. 2014, https://evrimagaci.org/s/2097.
Bakırcı, Çağrı Mert. Zaloğlu, . “Takma Kollar ve Bacaklar (Prostetikler): Bilim, İnsan ve Diğer Hayvanlarda Uzuv Yitimlerini Nasıl Onarıyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, March 29, 2014. https://evrimagaci.org/s/2097.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close