Çin başbakanı Xi Jinping, geçtiğimiz ay en üst düzey yetkililere öfkeyle patladı:

Sözünü ettiği şey, vahşi hayvan tüketiminin toplum sağlığına verdiği zararlardı. 24 Şubat 2020'de Halkların Ulusal Kongresi, "Vahşi Hayvanların Yasadışı Ticaretini Kapsamlı Olarak Engelleme, Vahşi Hayvan Tüketimine Yönelik Kötü Alışkınlıkları Eleme ve İnsanların Sağlığı" başlıklı bir karar yayınladı. Bu karar ve öncesinde gelen vahşiyaşam pazarlarının yasaklanması kararı, doğrudan yeni koronavirüse karşı alınan önlemlerdi. Bu virüsün yarasalardan köken aldığı ve sonrasında Çin'in merkezindeki Wuhan'daki bir ıslak pazardaki vahşi bir hayvandan insanlara bulaştığı düşünülüyor.

Maymunlar gerçekten nefes kesici hayvanlar, ona şüphe yok! Ancak maymunlarla insanları bir arada ele alan birkaç soru var ki, evrimsel biyologlar bu sorulardan hangi yüzyılda kurtulacak, bilmek zor. Evet, o meşhur sorulardan bahsediyoruz: İnsanlar maymundan geldiyse, şimdiki maymunlar neden insan olmuyor? İnsan maymundan mı evrimleşti? Maymunlarla sadece ortak atalarımız mı var? Biz, maymun muyuz? Sahi, insanın maymunlarla ilişkisi nedir? Gelin, şu soruları modern bilimin ve evrimsel biyolojinin ışığında detaylıca ele alalım ve artık bir açığa kavuşturalım.

Eğer ki evrimsel biyolojiyle herhangi bir noktada az da olsa ilgilendiyseniz, insanların diğer maymunlarla yakından bir akrabalık ilişkisi olduğunu duymuşsunuzdur. Kuvvetle muhtemel, evrimi anlayan bilimseverlerin sıklıkla sözünü ettiği "İnsanlar maymundan gelmiyor, sadece ortak ataları var." lafını da işitmişsinizdir. 

Bir kişinin ölümü trajedi, bir milyon kişinin ölümü ise istatistiktir. 

Bu deyişi büyük olasılıkla daha önce de duymuşsunuzdur. Bu deyişin empati ile ilgili şu talihsiz gerçeği yansıttığı düşünülür: Tek başına ağlayan bir çocuk ya da yaralanmış bir köpek yavrusu kalbimizi sızlatırken, salgın, deprem, ve toplu katliamlar gibi çok daha fazla sayıda insanın etkilendiği olaylar benzer bir tepki uyandırmaz.

Şempanzeler, hayvanlar alemindeki en hünerli alet kullanan türlerden biri olarak bilinirler fakat fiziksel nesneleri manipüle etmeleri için bu karmaşık yeteneği nereden edinmektedirler?

Bilim insanları, bir ilke imza atarak, şempanzeleri alet kullanmayı öğrenirken görüntüledi. Görünen o ki onlar da alet kullanmayı öğrenmek için tıpkı bizim gibi eğitiliyorlar, hem de her daim güvenilir, birer bilgelik kaynağı olan anneler tarafından. St. Louis’teki Washington Üniversitesi’nden antropolog Stephanie Musgrave şöyle diyor:

Bir grup insanı, hiç bilmedikleri bir kültürün orta yerine götürüp bıraksak nasıl davranırlardı? Bu soru karşısında heyecan duymayacak bir psikolog bulamazsınız. Ancak psikologlar tarafından cevabı merak edilen pek çok sorunun deneysel olarak araştırılması mümkün değildir. Bunun sebebi, son birkaç on yılda kurulmuş olan ve deneylerde yer alacak katılımcıları olası zararlara karşı koruma amacındaki etik kurulların, insan haklarını ihlal etme potansiyeli olan çalışmalara izin vermemesidir.

Ancak bilimde olanın aksine, sanattaki yöntemleri daha özgürdür. Bir grup insanın hiç alışık olmadıkları bir kültürün orta yerinde nasıl davranacaklarını hayal eden kitaplar yazabilir, filmler çekebilir hatta bu durumu tasvir eden tablolar, heykeller yapabilirsiniz. O halde bu sorunun cevabını tartışabilmek için en uygun zemin sanatın özgür suları olacak. Tunç Okan’ın senaristliğini ve yönetmenliğini yaptığı 1975 yapımı Otobüs filmi, yazının başında bahsettiğimiz soruya kendi perspektifinden oldukça çarpıcı bir yanıt veriyor. Bu yazının eksenini de psikolojinin kültür alanındaki çalışmaları ile Otobüs filminin anlatısı arasında ilişki kurma gayreti oluşturuyor.

Eski adıyla Hipokondriyazis olarak bilinen, Hastalık Kaygısı Bozukluğu, teşhis edilmemiş ciddi bir tıbbi duruma sahip olma veya bu durumu geliştirme konusunda aşırı endişe duyma ile karakterize psikiyatrik bir bozukluktur. Hastalık Kaygısı Bozukluğu olan kişiler, günlük yaşamlarını olumsuz yönde etkileyen ciddi bir tıbbi hastalığa yakalanma konusunda sürekli kaygı ya da korku yaşarlar. Bu korku normal fizik muayene ve laboratuvar test sonuçlarına rağmen devam eder.

Hastalık Kaygısı Bozukluğu olan kişiler, normal bedensel duyumlara (sindirim veya terleme işlevleri gibi) aşırı derecede dikkat ederler ve bu duyumları ciddi hastalığın göstergeleri olarak yanlış yorumlarlar. Hastalık Kaygısı Bozukluğu'nun kesin etiyolojisi büyük ölçüde bilinmemektedir. Bununla birlikte, bozukluğun gelişiminde birden fazla risk faktörü rol oynamaktadır. Hastalık Kaygısı Bozukluğu tipik olarak kronik bir durumdur. Tedavi seçenekleri arasında ilaçlar ve psikoterapi bulunur.

İnsanların uçmaya karşı merak duyması hakkında ilk belge Daedalus ve oğlu İkarus'un efsanesidir. Bu efsaneye göre Kral Minos, baba Daedalus ve oğlunu Girit Adasına hapseder. Hapis hayatından sıkılan Daedalus'un aklına kaz tüylerinden kanatlar yapıp bunları kullanarak adadan kaçmak gelir. İşte böylece bilinen en eski efsanevi insanlı uçuşu gerçekleştirmiş olurlar.

MS 9.yüzyılda, günümüz İspanya ve Portekiz topraklarının kuzey şeridi hariç, tümü Endülüs Halifeliğine bağlıydı. Aynı dönem İslam dünyası rönesansı yaşıyordu. Matematikçiler, astronomlar, şairler ve daha niceleri…

Birinin kırmızı saçları, mavi gözleri ve açık bir teni var. İsmi Lucy. Diğerinin ise koyu renk tene, koyu kahverengi gözlere ve siyah kıvırcık saçlara sahip. İsmi Maria. Ve onlar, ikizler.

Eğer ki buna inanmıyorsanız, merak etmeyin. Yalnız değilsiniz. İkizlerin kendi ailesi bile, 18 sene önce bu ikizler doğduğunda, böyle bir şeyin mümkün olduğuna inanamadılar. Son 18 yıldır kendilerini ne zaman birilerine tanıtsalar, kimseyi ikiz olduklarına inandıramadılar.