Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Adem Elması Nedir, Neden Vardır?

Adem Elması Nedir, Neden Vardır? Wikipedia
4 dakika
301,903
Podcast
5:48
Gülfem Akdemir
Seslendiren
25
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

Halk arasında yaygın olarak "Adem elması" ismiyle bilinen yapının bilimsel adı "larinks tümseği"dir (prominentia laryngea). Bu tümsek, insan boynu içerisinde yer alan larinksi ("ses kutusu") saran tiroit kıkırdağının vücut dışına doğru yaptığı çıkıntıdan ötürü oluşur. Genellikle erkeklerde daha iri olduğu için, yetişkinliğe erişildiğinde bariz bir şekilde görülür. Aslında dişilerde de bulunur; ancak yapısı gereği biraz daha ufak olduğundan dışarıdan görmesi daha zordur. 

Dişilerde ve erkeklerde bu yapının farklı olmasının hem yaklaşık, hem de nihai nedeni büyük oranda bilinmektedir (yaklaşık ve nihai sebeplerle ilgili olarak buradaki yazımızı okumanızı tavsiye ederiz).

Tüm Reklamları Kapat

Bir kadında
Bir kadında "Adem Elması"
Lamperti Facial Plastic Surgery

Öncelikle yaklaşık sebebe bakalım: Bu yapının oluşumundaki anatomik fark, kıkırdağın dışarıdan farklı gözükmesine neden olur. Ses kutusunu saran tiroit kıkırdağın iki tarafının buluştuğu yer erkeklerde 90 derecelik bir açıya sahiptir; dişilerde ise 120 derecelik bir açıya... İşte bu sebeple, erkeklerde bu yapı çok daha sivri ve dışarı doğru çıkıntılı gözükür. Hele erkeklerde ergenlikle birlikte bu dokunun irileşmesi, belirginliği daha da arttırır.

Neden Adem Elması Var?

Nihai, yani evrimsel sebebe gelecek olursak: Adem elması, evrimsel süreçte cinsiyetlerde görülen "ikincil eşey karakteri" olarak kabul edilmektedir. Yani gelişimin ilerleyen evrelerinde, erkekler ile dişileri birbirinden ayıran, popülasyon içerisinde fiziksel farklılıkların belirginleşmesine neden olan karakterlerden birisidir.

Tüm Reklamları Kapat

Erkeklerin ergenliği sırasında görülen hormonal aktivite artışına bağlı olarak belirginliği artar. Bu sayede, evrimsel süreç içerisinde cinsiyetler birbirlerini ayırt edebilecekleri farklılıklar kazanırlar. Yapılan incelemeler, Adem elmasının irileşme ve belirginleşme hızının erkekten erkeğe çok farklı olabildiğini ve yer yer çok kısa bir sürede bu belirginliğin çok bariz hale gelebileceğini göstermektedir.

Evrimsel analizler, yapının fonksiyonuyla ilgili de daha fazla bilgi vermektedir: İnsanı yakın kuzenlerinden ayırt eden en temel özelliklerden biri, hayvan iletişiminin bilinen en karmaşık versiyonu olan konuşma yeteneğidir. Ses kutusu, bu yeteneğin beynimizle birlikte ana aktörlerinden birisidir. Tıpkı saçlarımızın ya da kafatasımızın beynimizi koruması gibi, ses kutusunun da yumuşak ama yeterince dayanıklı bir dokuyla korunması, evrimsel açıdan avantajlıdır. Bu nedenle evrimsel süreç içerisinde ses kutusu etrafındaki kıkırdak dokusunun daha sert ve güçlü olduğu bireyler, diğerlerine göre daha güvenli ve avantajlı olmuş olabilir. 

Analizler derinleştikçe, evrime dair daha detaylı bilgiler edinmek de mümkündür: Örneğin Adem elmasının aynı zamanda ses kutusunda üretilen sesler üzerinde de etkisi olduğu tespit edilmiştir. Adem elması daha belirgin ve şişkin olan erkeklerin sesi daha derin ve toktur. Ergenlikte erkeklerin seslerinin kalınlaşmasında bu dokunun etkisi olduğu düşünülmektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Ayrıca sesin tokluğu, evrim mekanizmalarından en güçlülerinden biri olan Cinsel Seçilim'in etki edebileceği bir unsur da olmuş olabilir. Eğer ki erkekler, seslerinin tokluklarına göre seçildilerse (ki bunu gösteren güçlü kanıtlar var); evrimsel süreçte Adem elması giderek daha belirgin hale gelmiş olabilir. Dahası, cinsel amaçlarla olmasa bile, daha tok sesli olmak yırtıcıları korkutup kaçırmak açısından avantaj sağlamış olabilir. Bu da, Doğal Seçilim tarafından bu özelliğin vurgulanması ve güçlenmesi anlamına gelir.

"Adem Elması" Lafı Nereden Geliyor?

Bu yapının adının nereden geldiğiyle ilgili 2 adet dilbilim hipotezi bulunmaktadır: Bunlardan ilki, daha bariz olanıdır: İbrahimi dinlerde "ilk insan" olduğuna inanılan Adem'in ve eşi olan Havva'nın yedikleri elmadan ötürü bu yapının "boğazlarımıza takıldığı" düşünülmüş ve bu hikaye üzerine boğazımızdaki tümseğe "Adem elması" denmiştir.

Ancak teologlar, ne İncil'in kendisinde, ne de Musevi-Hristiyan yazıtlarda, boğazlarımızdaki bu çıkıntıya böyle bir isim verildiğini söyleyerek ve hatta İncil'de Adem'in yediği meyvenin türünün bile belirtilmediğini ileri sürerek bu hipoteze karşı çıkmaktadırlar. 

Halk arasında
Halk arasında "Adem Elması" olarak bilinen çıkıntı, gerçekte "Larinks Tümseği" olarak bilinen anatomik bir yapıdır ve bir kemik çıkıntısından ibarettir.
Teachoo

İkinci hipotez ise dilbilimci Alexander Gode tarafından ileri sürülmektedir: Gode, bu ismin basitçe bir çeviri hatası olduğunu ileri sürmektedir. Adem elması kalıbı, Latincede "pomum Adami" demektir. Bu kalıp Latinceye, İbranicedeki "tappuach ha adam" kalıbından geçmiştir. Bu, "insanın çıkıntısı" demektir. Kafa karışıklığı, İbranicede "adam" sözcüğünün "insan" anlamına geliyor olmasından kaynaklanır. Aynı zamanda İbranicede "çıkıntı" anlamına gelen sözcük, aynı zamada "elma" anlamına da gelmektedir. Dolayısıyla "insanın çıkıntısı" anlamındaki İbranice kalıp, Latinceye "Adem Elması" olarak geçirilmiş olabilir ve o günden beri kalıp hatalı kullanılmaktadır. Tıp dilindeki "prominentia laryngea" (larinks tümseği) ise ilk defa 1895 yılında Basle Nomina Anatomica kitabında kullanılmıştır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
35
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 55
  • Merak Uyandırıcı! 23
  • İnanılmaz 21
  • Bilim Budur! 17
  • Muhteşem! 16
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 13
  • Güldürdü 2
  • Umut Verici! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 12:18:51 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2703

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Adem Elması Nedir, Neden Vardır?. (20 Eylül 2014). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2703
Bakırcı, Ç. M. (2014, September 20). Adem Elması Nedir, Neden Vardır?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2703
Ç. M. Bakırcı. “Adem Elması Nedir, Neden Vardır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 20 Sep. 2014, https://evrimagaci.org/s/2703.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Adem Elması Nedir, Neden Vardır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 20, 2014. https://evrimagaci.org/s/2703.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close